red. Alain Corbin , red. Nicole Lemaitre , red. Catherine Vincent , red. Françoise Thelamon
Chrześcijaństwo w sposób mniej lub bardziej oczywisty przenika życie codzienne, wartości i wybory estetyczne, nawet tych ludzi, którzy go nie znają. Maluje krajobraz wiosek i miast, czasami tworzy rzeczywistość. Dziś umiejętności niezbędne do odczytania tej obecności szybko się zacierają, a jednocześnie wzrasta niezrozumienie.
Aby móc podziwiać opactwo Saint-Michel i zabytki Rzymu, Pragi czy Belém, rozkoszować się muzyką Bacha czy Messiaena, kontemplować płótna Rembrandta, prawdziwie zasmakować w niektórych dziełach Stendhala czy Victora Hugo, trzeba umieć odczytać chrześcijańskie odniesienia, które stanowią o pięknie tych miejsc i dzieł sztuki. Zrozumienie toczących się ostatnio dyskusji na temat kolonizacji, działań humanitarnych, bioetyki, szoku kulturowego również wymaga znajomości chrześcijaństwa, podstawowych elementów jego doktryny, wydarzeń, które znaczyły jego historię, etapów jego przystosowania się do świata.
Patrząc właśnie z tej perspektywy, poproszono sześćdziesięciu specjalistów o dokonanie przeglądu ważnych dat, okresów i postaci z dziejów chrześcijaństwa od jego początków aż do dnia dzisiejszego.
To zbiorowe dzieło, przeznaczone dla szerokiego kręgu odbiorców, zainteresuje chrześcijańskich czytelników zatroskanych o pogłębianie swojej wiary, a jeszcze bardziej – tych wszystkich, którzy przez zwykłą ciekawość umysłu lub w celu lepszego zrozumienia własnego otoczenia i kultury drugiego człowieka pragną poznać historię religii, która aż dotąd pozostawała dla nich niejasna.
Spis treści
Wstęp
CZĘŚĆ PIERWSZA
U źródeł.
Początki historii chrześcijaństwa (I–V wiek)
I. Eksplozja chrześcijaństwa
Jezus z Nazaretu. Żydowski Prorok czy Syn Boży?
W obrębie pierwszego przymierza. Środowisko żydowskie
Wspólnoty chrześcijańskie pochodzenia żydowskiego w Palestynie
Paweł i pierwsza ekspansja chrześcijaństwa
II. Żyć jako chrześcijanin w świecie, a jednak nie będąc ze świata (Do Diogeneta)
Prześladowani, lecz poddani Cesarstwu Rzymskiemu (do 311 roku)
Żyjemy z wami, ale... Chrześcijanie i ówczesne obyczaje
W odpowiedzi na krytykę. Apologeci – od Arystydesa do Tertuliana
III. Cesarstwo Rzymskie przyjmuje chrześcijaństwo
Od Konstantyna do Teodozjusza. Od nawrócenia cesarza do nawrócenia Cesarstwa
Wizja chrześcijańskiego Cesarstwa. Teologia polityczna i teologia historii
Roma christiana, Roma aeterna. Miejsce Kościoła Rzymu u schyłku starożytności
IV. Definicja wiary
Herezje i ortodoksja
Rywale chrześcijaństwa: gnoza i manicheizm
Wypracowanie ortodoksji w IV i V wieku
V. Budowanie struktur chrześcijaństwa
Organizacja Kościołów
Chrześcijańska inicjacja, kult i liturgia
Chrystianizacja czasu i przestrzeni
Godność ubogich i praktyka posługi
W poszukiwaniu doskonałości. Ascetyzm i monastycyzm
VI. Chrześcijańscy intelektualiści potwierdzają wiarę Ojców Kościoła
Bazyli, Grzegorz z Nazjanzu, Jan Chryzostom
Hieronim i Wulgata
Święty Augustyn i oddziaływanie jego myśli
VII. Głoszenie Ewangelii aż po krańce ziemi
Chrystianizacja basenu Morza Śródziemnego w V wieku, w granicach Cesarstwa Rzymskiego
Ludy chrześcijańskie na obrzeżach Cesarstwa Rzymskiego
Chrześcijańscy barbarzyńcy w Cesarstwie Rzymskim i poza jego granicami
CZĘŚĆ DRUGA
Średniowiecze. Ni to czarna, ni to złota legenda...
(V–XV wiek)
I. Umocnienie i ekspansja
Święty Benedykt († ok. 547). Ojciec wszystkich mnichów Zachodu
Grzegorz Wielki. Pasterz na miarę Zachodu
Nowi chrześcijanie około roku 1000
Rzym, głowa Kościoła łacińskiego (od XI wieku)
Bizancjum-Konstantynopol i Zachód. Jedność i podział
Święty Bernard z Clairvaux (†1153) i cystersi
Katedra
II. Afirmacja, kontestacje i odpowiedź duszpasterska
Pierwsza krucjata (1095) i jej reminiscencje
Herezje (XII wiek)
Inkwizycja (XIII wiek)
Koniec czasów
Sobór laterański IV. Zapał duszpasterski
Franciszek – biedaczyna z Asyżu († 1226)
Zakony żebracze
Tomasz z Akwinu (†1274)
III. Działanie dla własnego zbawienia
Czyściec i życie przyszłe
Kult świętych, relikwie i pielgrzymki
Notre Dame – Nasza Pani
Eksplozja dzieł miłosierdzia (XII–XIII wiek)
Kult Najświętszego Sakramentu (XIII wiek)
Jan Hus († 1415)
W poszukiwaniu Boga. Mistyka Wschodu i Zachodu
Naśladowanie Chrystusa
CZĘŚĆ TRZECIA
Epoka nowożytna. Nauka pluralizmu
(XVI–XVIII wiek)
I. Drogi Reformacji
Erazm i Luter. Wolność albo służba człowiekowi
Wypełnić Pismo aż do końca. Radykałowie Reformacji
Kalwin. Wybranie, powołanie i praca
Pośrednia droga anglikańska. Powolna praca twórcza
II. Rywalizacja i walka
Ignacy Loyola i przygoda jezuicka
Inkwizycja w czasach nowożytnych
Liturgia – nowa czy odwieczna?
Mistyka serca, ognia i góry
Mistyka Wcielenia i służby
Jansenizm. Między pokusą rygoryzmu a duchem sprzeciwu
III. Ewangelizacja i ogarnianie świata
Chrześcijaństwo w dalekich krajach
Wychowywać po chrześcijańsku
Obraz trydencki. Ład i piękno
Rzym i Genewa. Nowe Jerozolimy przekazu
IV. Nowe horyzonty wrażliwości
Bach. Muzyka bez granic
Narodziny krytyki biblijnej (XVI i XVII wiek)
Odnowa protestancka. Od pietyzmu do pentekostalizmu, przez ruchy przebudzeniowe
Święci i ich naród (XIV–XX wiek)
Rosyjskie prawosławie. Monolit i pęknięcia (XVI–XVIII wiek)
CZĘŚĆ CZWARTA
Czas przystosowania się do współczesnego świata
(XIX–XXI wiek)
I. Ewolucja egzegezy biblijnej i form pobożnośc
Biblia i historia religii (XIX–XX wiek)
Jean-Marie-Baptiste Vianney, proboszcz z Ars (1786–1859)
Odnowa maryjnej teologii i kultu Matki Bożej
Teresa od Dzieciątka Jezus (1872–1897)
Pius X, dziecięctwo duchowe i komunia prywatna
Dwa wieki sporów wokół sztuki sakralnej
II. Doktryna chrześcijańska w obliczu współczesnego świata
Katolicyzm nieustępliwy. Czas Piusa IX (1846–1878)
Encyklika Rerum novarum (1891) i doktryna społeczna Kościoła katolickiego
Chrześcijaństwo a XX-wieczne ideologie
Sobór watykański II (1962–1965)
Katolicyzm w obliczu ograniczenia liczby urodzeń
III. Chrześcijaństwo na miarę planety
Powrót do długiej historii chrześcijaństwa wschodniego w czasach otomańskich (XV–XIX wiek)
Działalność misyjna w XIX i XX wieku
Protestantyzm w Ameryce Północnej
Od ekumenizmu do międzyreligijności?
Glosariusz
Wskazówki bibliograficzne
Odesłania biblijne
Autorzy
Spis map
