Halo Wars to strategia czasu rzeczywistego, osadzona dwadzieścia lat przed akcją sztandarowego tytułu na XBoxa - Halo. Jako dowódca statku UNSC Spirit of Fire będziemy dowodzić siłami Ziemian w walce o planetę Reach, zajętą niegdyś przez siły Przymierza, rozbudowując kolejne bazy i produkując oraz ulepszając dobrze znane z cyklu Halo jednostki.

Mechanika Halo Wars przypomina nieco tę znaną z Warhammer 40000: Dawn of War - po wyprodukowaniu jednostek możemy ulepszać je, wyposażając w nowe rodzaje uzbrojenia lub dołączając do oddziału specjalistów, takich jak sanitariusze. Podstawową bazą jest zrzucany przez Spirit of Fire moduł kolonizacyjny, do którego możemy dobudowywać kolejne budynki, odpowiedzialne za produkcję różnego rodzaju jednostek - możemy także, po znalezieniu odpowiedniego miejsca na mapie, zrzucić kolejną bazę. Walutą Halo Wars jest zaopatrzenie, zbierane na mapie lub przysyłane ze znajdującego się na orbicie statku po wybudowaniu odpowiedniego lądowiska.

Wśród jednostek znajdziemy m.in. Marines, piechotę z miotaczami ognia, Spartan (mogących przejmować pojazdy Przymierza) oraz takie pojazdy jak Warthog, Vulture czy Scorpion. Każda z nich dysponuje dwoma rodzajami ataku, skutecznym przeciwko różnym rodzajom przeciwników - na przykład podstawowy oddział Marines posługuje się karabinami przeciwko piechocie i granatami przeciwko pojazdom - jednak aby w pełni z nich korzystać, musimy ręcznie wybrać, którego ataku użyjemy.