| ciekawostki | Akcentowane samogłoski o, y oraz e, i w wyrazach rodzimych otrzymują spółgłoskę protetyczną ? w nagłosie lub na początku zgłoski, np. ?o?pa?, ?y?, ?oc?a, ?a?y?a, ?a?o??a? Nagłosowe e otrzymuję w białoruskim protetyczne ?, np.: ????, zaś i protezę ?, np.: ????? (czyt. j'iskra), i?pa?? (j'ihrany). Występuje opozycja między bezdźwięcznym ? i dźwięcznym, szczelinowym ? (jak w wyrazie Bohdan). Występowanie alternacji ? vs. ?, np. ?a? - ?a?a, y??? - y???a, zob. wałczenie Występowanie alternacji ? vs. ? przed spółgłoskami np. ?????? - ???????, ?????????? Spółgłoski ?, ?, ?, ??, ?, ? są zawsze twarde Zanik grupy ?? np. ?? (jadł), ?????? (poszedł) (cecha wspólna wszystkich języków wschodnio- i południowosłowiańskich). Wyjątek stanowią zapożyczenia z języka polskiego np. ??????? Dziekanie i ciekanie czyli wymowa ?? zamiast miękkiego ?' (??? - ? ?????, ?????, ???? - ?? ?????), i miękkiego ?' zamiast miękkiego ?' (???????? - ?? ?????????, ??????) Występowanie długich spółgłosek ?, ?, ??, ?, ?, ?, ?, ?' (np. ??????, ???????, ?????????, ????????????, ?????, ??????, ?????, ??????) w pozycji między samogłoskami Akanie i jakanie Akcent swobodny i ruchomy np. ????? - ??????, ??? - ???? Dwie koniugacje - I, II. Istnieje także kilka czasowników o odmianie mieszanej np.: ?????, ????, ????. Czasowniki I koniugacji w 3.os. liczby pojedynczej czasu teraźniejszego nie mają końcowego t: ??(???) ?????, ??(???) ???? (w odróżnieniu od rosyjskiego). Brak n w nagłosie form przypadków zależnych zaimka 3.os.: ? ??, ? ??(??), ?? ??, ?? ??. Przymiotniki, liczebniki porządkowe, imiesłowy przymiotnikowe rodzaju męskiego, w odróżnieniu od rosyjskiego i ukraińskiego, nie mają w końcówce mianownika spółgłoski -j. np.: ??????, ??????, ?????, ???????, ????????. 3 deklinacje: I - rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego (zakończone na -?, -?, -?, -?) np.: ?????, ??????, ???????, ?????, ????, ?????, ?????. II - rzeczowniki rodzaju żeńskiego i zakończone na -?, -? np.: ?????, ????, ???????. III - rzeczowniki rodzaju żeńskiego z miękka spółgłoskową końcówką, z zakończeniem na spółgłoski syczące, na ? i z zerową końcówką np.: ????, ????, ??????????, ??????, ???, ???. Istnieją też rzeczowniki o odmianie mieszanej. Zaliczają się do niej rzeczowniki: rodzaju nijakiego zakończone na -?? (???, ?????, ??????) rodzaju nijakiego oznaczające małe istoty np.: ?????(?), ??????(?), ?????(?), ???????(?) rodzaju męskiego zakończone na -?? (-??), -???? (-????), -? (-?) np.: ???????????, ???????, ???????, ????????. rzeczowniki pejoratywne, oznaczające osoby płci męskiej np.: ?????, ??????, ???????? Te same rzeczowniki, oznaczające osoby płci żeńskiej, odmieniają się według II deklinacji. Por. D - ???????? (r. m. i ż), C - ???????? (r.m.), - ?????????(r.ż); N - ????????? (r.m.), ?????????(r.ż.); Ms. - ???????? (r.m.), ???????? (r.ż.). Istnieje grupa rzeczowników nieodmiennych. Są to słowa zapożyczone z języków obcych (z francuskiego, angielskiego itd.). |
