|
Charles (Karol) Fourier, francuski filozof i zajadły krytyk społeczny. Stworzył
koncepcję idealnej organizacji społeczeństwa opartego na wspólnotach tzw. falansterach. Występował przeciwko alienacji pracy, jej podział w takich falansterach miał być zgodny z
naturalnymi skłonnościami ludzi i w ten sposób praca miała zarazem przynosić radość. Wierzył, że przez dobrą organizację wspólnego życia można zlikwidować sprzeczność między naturą
ludzką a przymusem, wynikającym z życia w zbiorowości i wyzwolić to, co najlepsze w człowieku. Kropotkin upatrywał w nim prekursora anarchizmu. Pisał we «Wspomnieniach
rewolucjonisty»:
"Od pierwszych swych kroków socjalizm rozwijał sie w trzech kierunkach, których przedstawicielami byli: Saint-Simon, Fourier i Robert Owen. Saintsimonizm zrodził socjaldemokrację;
fourieryzm dał początek anarchizmowi"
zaś w późniejszej «Etyce» dodawał:
"Saint-Simon głosił, że sprawiedliwy ustrój życia może być organizowany tylko przy pomocy władzy, natomiast Fourier i po części Owen sądzili, że socjalną sprawiedliwość można
osiągnąć bez interwencji państwa. W ten sposób socjalizm Saint-Simona ma charakter autorytarny, Fouriera zaś liberalny. (...) Myśli tych pierwszych teoretyków socjalizmu, dały
początek dwóm głównym prądom socjalistycznym - komunizmowi autorytatywnemu i komunizmowi anarchistycznemu (komunizmowi bez władzy). Robert Owen i Fourier dali światu ideę wolnego,
organicznie rozwijającego się społeczeństwa - w przeciwstawieniu do idealnej piramidy społecznej na wzór imperium rzymskiego lub kościoła katolickiego"
Z idei Karola Fouriera czerpało i nie mało mu zawdzięcza wielu późniejszych, przede wszystkim Proudhon i Kropotkin, ale również Dezamy, Bakunin, Marks, sytuacjoniści (Michele Bernstein, Debord, Vaneigem) czy przedstawiciele ruchu kooperatystycznego.
|
