Tropikalne i subtropikalne, jednoroczne pnącze z rodziny Cucurbitaceae,
powszechnie uprawiane w Azji, Afryce i na Karaibach
dla jadalnych, choć gorzkich owoców, dorasta do 5 metrów.
Pochodzi z Indii, zostało wprowadzone w Chinach w 14 wieku.
Każda roślina posiada żółte, oddzielne kwiaty męskie i żeńskie.
Kwitnie od czerwca do lipca, a owocuje od września do listopada.
Owoce mogą osiagnąć 6-30 cm, są jasno zielone, podłużne,
z lekko falistą, brodawkowatą powierzchnią.
Owoce tej rośliny są bardzo pożywne, bogate w żelazo,
zawierają dwukrotnie więcej beta-karotenu niż brokuły,
dwa razy wapnia niż w szpinak i dwa razy więcej potasu
niż banan. Ponadto, stymuluje apetyt i trawienie.
Najczęściej spożywane są zielone (jeszcze niedojrzałe),
lub jak tylko zaczynają żółknąć, na tym etapie,
miąższ owocu jest chrupiący i wodnisty w teksturze,
podobny do ogórka lub zielonej papryki,
ale jest to najbardziej gorzkie warzywo na świecie.
Skórka owocu jest delikatna i również jadalna.
Nasiona i rdzeń są białe w jeszcze niedojrzałych owocach,
są najbardziej gorzkie i mogą zostać usunięte przed gotowaniem.
Mimo to od wieków jest stosowana w kuchni krajów,
w których występuje. Aby pozbyć się goryczy, surową
przepęklę można moczyć przez kilka godzin w roztworze
wody z solą, odsączyć i umyć z nadmiaru soli,
a następne postępować wg. przepisu.
Można też przed przygotowaniem, usunąć nasiona
z owocu i pokroić go w cienkie plasterki, natrzeć solą,
zostawić na 2 godziny, a następnie opłukać i wysuszyć.
Jeśli owoce są odpowiednio przygotowane mogą
być spożywane na surowo (np. w sałatkach).
Kiedy owoce dojrzewają skórka staje się twardsza
i bardziej gorzka, za to środkowa cześć która dojrzewa
na intensywnie czerwony kolor jest słodka i może
być spożywana w stanie surowym, jest popularnym
składnikiem niektórych sałatek w Azji Południowej.
Młode listki, kwiaty i pędy przepękli mogą być
również spożywane jako warzywa.
Gorzki melon jest często stosowanym warzywem
w całej Azji Południowej, w kuchni chińskiej używany
(dla swojego charakterystycznego gorzkiego smaku),
zazwyczaj podawany smażony z dodatkami, jako składnik
zupy, a także jako herbatalub składnik piwa
który nadaje gorzkości. Owoce balsamki są również
często podawane smażone lub pieczone,
nadziane innymi warzywami.
W północnych Indiach, często dodawany do dań
z ziemniaków i przyrządzany z jogurtem, mlekiem
kokosowym lub sokiem z cytryny dla zrównoważenia goryczy.
Używane w irańskim gulaszu "Ghormeh sabzi"
lub faszerowane przyprawami, a następnie smażone w oleju.
Inne popularne przepisy to balsamka smażona
z curry i orzeszkami ziemnymi, lub zupa
z balsamki z cebulą i przyprawami.
Podawana również faszerowana cebulą, gotowaną soczewicą,
startym kokosem i curry, nastepnie związana
nitką i smażona w oleju.
W Pakistanie i Bangladeszu, gorzki melon jest często
gotowany z cebulą, chili, kurkumą, solą, kolendrą
i szczyptą nasion kminku.
W Indonezji jest podawany w różnych potrawach,
takich jak Gado-Gado, a także smażony,
gotowany w mleku kokosowym lub na parze.
W Wietnamie podaje się go na surowo, w zupach,
smażone na oleju, z plasterkami tofu, przyprawami i solą.
Danie "Pinakbet" z duszonych warzyw, popularne na
Filipinach, składa się głównie z gorzkich melonów,
bakłażana, chili, okry, fasoli szparagowej, pomidorów,
fasoli lima, zwykle jest doprawione imbirem, cebulą
lub czosnkiem.Na Filipinach jest również używany
razem z pomidorami do sałatek. W Nepalu, gorzki melon
przygotowuje się marynowany, ta potrwa jest znana jako
Achar, podaje się go również smażonego w cienkich plastarach.
W Trynidadzie i Tobago są zazwyczaj smażone z cebulą,
czosnkiem i pieprzem, aż bedą prawie chrupiące.
Od wieków używany na całym świecie w tradycyjnej
medycynie różnych krajów, ajurwedzie
i chińskiej medycynie ludowej. W tureckiej medycynie
ludowej, są stosowane jako środek na różne dolegliwości,
zwłaszcza żołądkowe (owoce są rozbijane i moczone w oliwie
lub miodzie).W Togo tradycyjnie jest używany w leczeniu
chorób przewodu pokarmowego i chorób wirusowych,
takich jak ospa i odra.
Tradycyjnie jest uważany w Azji za użyteczny
w zapobieganiu i leczeniu malarii.Herbata z jego liści jest
podawana w tym celu również w Panamie i Kolumbii.
W Gujanie, gorzkie melony są gotowane i smażone zmieszane
z czosnkiem i cebulą, ten popularny dodatek znany jako
corilla serwowany jest do zapobiegania malarii.
Badania laboratoryjne potwierdziły że gorzki
melon posiada aktywność przeciw malarii.
Gorzki melon był używany w medycynie ludowej
do wielu innych dolegliwości, w tym biegunki, kolki,
gorączki, oparzeń, bolesnych miesiączek, kamieni
w pęcherzu, wrzodów żołądka, pasożytów wewnętrznych,
świerzbu i innych problemów skórnych.
Liście, owoce i ich wyciągi mają leczące właściwości,
są bogate w najważniejsze witaminy i minerały,
szczególnie witaminy A, B1, B2, C i żelazo.
Ostatnie badania wykazały, że niedojrzałe owoce,
mogą mieć zastosowanie jako antybiotyki, środek przeciwrakowy,
przeciwwirusowy, w leczeniu malarii, HIV i cukrzycy.
Wykazano, że lecytyny zawarte w owocach mają
znaczące działanie regulujące gospodarkę lipidową,
owoce posiadają też wiele biologicznie aktywnych związków
i bioaktywnych glikozydów.
Roślina zawiera skuteczną substancję przeciwgrzybiczną.
Regularne zażywanie owoców zapobiega nadciśnieniu
tętniczemu, mają one właściwości insulinopodobne
i określane są jako „insulina roślinna”, z tego
względu niedojrzałe owoce są stosowane w leczeniu cukrzycy.
Stwierdzono również że spożywanie warzywa
zwiększa wrażliwość na insulinę.
Zmniejszją stężenie cukru we krwi: sok ze świeżego gorzkiego
melona, ma dobre działanie hipoglikemiczne,
owoc jest idealnym pożywieniem dla osób z cukrzycą.
Badanie z 2007 r. określa dzienną dawkę 100 mg owoców
na kilogram masy ciała jest porównywalne do 2,5 mg / kg
leku przeciwcukrzycowego glibenklamidu dwa razy dziennie.
Inne związki zawarte w owocach powodują aktywację białka
regulującego wychwyt glukozy, obniżają stężenie glukozy
we krwi, działając na tkanki obwodowe.
Jedzenie owoców ma wspomagajacy wpływ na wątrobę,
obniża ciśnienie krwi, stymuluje funkcje trawienne i śledzione,
ma działanie moczopędne, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe,
wspomaga umysł i wzrok, oczyszcza organizm z trujących
substancji i oczyszcza krew.
Również zapobiega rakowi, skład białek i ilość witaminy C
w gorzkim melonie pomaga zwiększyć odporność organizmu,
co powoduje, że komórki odpornościowe prawidłowo
działają i mogą niszczyć komórki rakowe.
Stwierdzono że związki uzyskane z gorzkiego melona,
indukują apoptozę komórek białaczki in vitro.
Naukowcy z Saint Louis University twierdzą, że ekstrakt
z gorzkiego melona, powoduje łańcuch zdarzeń,
który pomaga zabijać komórki raka piersi i zapobiega
ich mnożeniu. Testy laboratoryjne wskazują że związki
zawarte w owocu mogą być skuteczne w leczeniu zakażeń HIV.
Tabletki z ekstraktem z gorzkiego melona są sprzedawane
na Filipinach jako suplement diety i eksportowane
do wielu krajów.
Owoców nie powinno podawać się dzieciom
i kobietom w czasie ciąży.
