Dystrybutor: emi music poland
Nośnik: 2 CD

Przesyłka już od 6,49 zł.

GŁUPI JASIO to trzeci album Jacka Kaczmarskiego - obok KOSMOPOLAKA i DZIECI HIOBA - zawierający nagrania zapisane w rozgłośni RWE w Monachium, tym razem w 1990 roku. Zdecydowana większość zamieszczonych na płycie piosenek powstała w przełomowym 1989 roku i perspektywa artysty zmienia się już tutaj zasadniczo - zwłaszcza w stosunku do pierwszej części tego "tryptyku".
Epicka w rozmachu ballada tytułowa nadaje ton tej kolekcji pieśni, niewątpliwie najbardziej "bajkowej" w dorobku Kaczmarskiego, ale także najbardziej ludycznej - osadzonej w poetyce ballady dziadowskiej, narzuconej już przez pierwszy utwór, Lirnik i tłum: "Nie wiem, co będzie, bom ślepy wędrowiec, lira ma za mnie przebiera w tematach; Stara nadzieja, czy cierpienia nowe? Kabza, czy nowa krucjata?"
Najbardziej znany utwór z tej płyty, Bajka o Głupim Jasiu, łączy element bajkowy z ludycznym, nawiązując do bogatej tradycji folkloru. A na ile tradycja owa bliska jest samemu artyście, przekonujemy się bezpośrednio w przesłaniu: "W baśniach śpią prawdziwe dzieje, Woda Życia nie istnieje, ale zawsze warto po nią iść..."
Innym utworem utrzymanym w konwencji ludowej baśni jest pieśń Z chłopa król. Podtytuł - "z baśni dzieciństwa" - jest tu tylko niezgrabnym kamuflażem przesłania na wskroś współczesnego i bardzo czytelnych aluzji osobowych: "Machnąłem ręką, przeskoczyłem płot, rząd rozpędziłem wroni". Jeden tylko trybun ludowy sięgnął po "tron" przeskakując płot i nie wiedział, jak się znalazł "wśród premierów i papieży".
Ważną pieśnią jest gorzkie Zwątpienie ("Czego na Boga pragnąć móc nad Wisłą, co nie jest jeszcze marzeniem spragnionych), ale chyba żaden utwór na albumie GŁUPI JASIO nie zapisał się w pamięci słuchaczy w równym stopniu co sławetne (chociaż chciałoby się powiedzieć: niesławne) Dwie rozmowy z Kremlem (1981-89). Oto jest historia żywa - skomentowana i sprowadzona do żałosnej farsy zanim opisywane wydarzenie zdążyły zgasnąć nie tylko w naszej pamięci, ale w naszych oczach.
Gdyby przyjąć w ocenie zaprezentowanych tu piosenek autorską miarę subiektywną, należałoby przede wszystkim zwrócić uwagę na utwory, które są kontynuacją pieśni znanych sprzed lat. W wyborze GŁUPI JASIO jest ich wyjątkowo wiele, przyjmując nawet, że Jacek Kaczmarski ma we zwyczaju przedłużać życie ważnych, dawnych wierszy, przez dopisywanie dalszego ich ciągu, przez budowanie perspektywy.
Mamy tu cztery takie piosenki: Młody las II, Linoskoczek II, Źródło II (Rozlewiska). Niezapomniana Obława doczekała się... czwartej już odsłony (Obława IV), w której wilk Trójłapy - bohater Potrzasku z 1983 roku - konfrontuje się ze swoim alter ego, udomowionym przez człowieka, posłusznym i jedzącym z ręki psem myśliwskim.
Nietypową - i to w całej dyskografii Jacka Kaczmarskiego - dodatkową atrakcją albumu GŁUPI JASIO są recytacje w wykonaniu Stanisława Elsnera Załuskiego. Autor powierzył jego sugestywnej interpretacji kilka wierszy, które korespondują tematycznie z piosenkami, jako że powstały w podobnym czasie, lecz nie doczekały się własnej muzyki. Teksty recytowane zapisują się w pamięci nie mniej głęboko niż piosenki. Znajdujemy wśród nich teksty tak ważne, jak Upadek imperium czy Posągi - filozoficzną parabolę według Andersena. Wiersz Kazimierz Wierzyński zaliczany jest do cyklu "Lektur szkolnych", podobnie jak Parafraza (Norwid).
Przesłanie tego ostatniego - "za własną się wziąć parafrazę" - można odczytać jako próbę wytyczenia sobie przez artystę nowego, bardziej osobistego i subiektywnego kierunku poetyckich poszukiwań. Znamienna jest data powstania utworu: czerwiec, 1989 roku. Ciekawe, że właśnie Norwid okazał się artystyczną inspiracją tekstu napisanego niemal dokładnie w dniach pierwszych od lat wolnych wyborów.
Stanisław Elsner Załuski recytuje także Śmierć Jesienina (wiersz znany także jako Samobójstwo Jesienina), osobny tekst z dokumentowanego tutaj - na poetycką modłę - przełomowego 1989 roku oraz dwa utwory: Dom i Japońska rycina. Ten ostatni to zaprezentowana w aktorskiej interpretacji piosenka znana już ze wcześniejszej płyty DZIECI HIOBA. I chociaż wiersz zdaje się opowiadać o samobójstwie i śmierci, właściwym jego tematem jest... tradycja. A przesłanie "Stwarzamy wodę, kwiat i kamień, w których na zawsze zamieszkamy, wśród tych, co będą żyli po nas" dowodzi, że Jacek Kaczmarski nie traci wiary w sprawy ponadczasowe i - towarzyszącej nieuchronnie owej wierze - nadziei.
Daniel Wyszogrodzki

BANKIET to nietypowy recital Jacka Kaczmarskiego. Sam artysta już na początku deklaruje, że "przestało mu się chcieć śpiewać o historii, polityce i o komunistach" i postanowił zaśpiewać o tym, "czym wieczorami żył". A żył trochę miłością, bardziej alkoholem, zawsze wspomnieniami, nie tracąc przy tym nic ze swojego wyjątkowego daru obserwowania rzeczywistości i odnajdywania inspiracji w doświadczeniach tak odległych, jak wieczór kawalerski kolegi, czy występ telewizyjny Boba Dylana.
BANKIET to same takie odmienne piosenki. Bynajmniej nie są to utwory biesiadne, jak też deklarowane zmęczenie "śpiewaniem o historii i polityce" nie jest traktowane zbyt rygorystycznie. Dowodzi tego zwłaszcza nowa, pełna edycja zapisu recitalu.
Wersja BANKIETU znana do tej pory z kasety magnetofonowej (POM 051), została rozszerzone w edycji kompaktowej o trzy tytuły, po raz pierwszy przywrócono także wszystkie zapowiedzi artysty. Tak więc niezwykły kwietniowy wieczór z 1992 roku, artystyczne wydarzenie ze stołecznego klubu Remont, powraca teraz po raz pierwszy w oryginalnej postaci (ograniczeniem pierwszej edycji był czas trwania kasety).
Trzy utwory z tego recitalu, których zabrakło na kasecie to - obszerne i przewrotnie "historyczne" - Limeryki o narodach oraz dwie piosenki kończące występ: polityczne w kontekście Świadectwo (chociaż w tym kontekście chciałoby się dodać: niestety...) i przepojona dogłębną goryczą Piosenka żebracza. Przed wykonaniem tego ostatniego utworu artysta - także z dawką goryczy - zaznacza we wstępie, że jest to jedna z jego kilkunastu piosenek "nie puszczonych" w Wolnej Europie. Bardzo ciekawe dlaczego? Czyżby nawet w Monachium końca lat 80. wiersz o staruszku, który odbudowywał Warszawę, żeby "mieć na starość gdzie żebrać", był... niepoprawny politycznie?
Pozostałe utwory - poza wczesnym Cieniem, piosenką wypełnioną bardzo intymnym liryzmem i zaskakującym Epitafium dla Dylana (pomysł na "epitafium" dla żyjącego artysty wyjaśnia Kaczmarski w zapowiedzi) - poruszają problematykę "alkoholową", nawiązując przy tym do jakże chwalebnej bardowskiej tradycji Brela i Wysockiego, reprezentowanych w recitalu przez trzy piosenki: Spotkanie w porcie i Wydarzenie w knajpie (według Wysockiego) oraz Pijak (według Brela). To już kanon światowy.
Otwierający koncert Hymn wieczoru kawalerskiego pozornie zdradza intencje już w tytule, jednak warto zastanowić się nad dopiskiem: Żale polonistycznych degeneratów oraz nad jedną myślą głębszą, wręcz aforystyczną: "człek wraca tam, gdzie pił".
Pozostajemy przy temacie: Ballada o ubocznych skutkach alkoholizmu ("Rozmowa z wódek zeszła wnet na politykę"), Bankiet ("Wtem coś łamie się we mnie: Co ja robię zalany? Trzeba wyjść stąd, uciekać!") oraz Pijany poeta ("Pijany poeta ma za złe, że klaszczą..."). Ale w samo sedno alkoholowego etosu - pijaństwa jako egzystencjalnej terapii, ucieczki od niedoli tego świata - trafia Kaczmarski za Brelem: "Więc pijmy całą noc, aż zwalę się pod stół, by smutek stracił moc, bym nie czuł nic, com czuł".

Płyta 1
1) Lirnik i tłum
2) Zwątpienie
3) Pejzaż z Trzema Krzyżami
4) Kara Barabasza
5) Upadek Imperium
6) Posągi
7) Kazimierz Wierzyński
8) Śmierć Jesienina
9) Doświadczenia (marzec 1968)
10) Szkoła
11) Bajki o Głupim Jasiu
12) Z chłopa król (z Baśni dzieciństwa)
13) Dwie rozmowy z Kremelem (1981 - 1989)
14) Dom
15) Japońska rycina
16) Parafraza (Norwid)
17) Młody Las II
18) Linoskoczek II
19) Źródło II (Rozlewiska)
20) Obława IV

Płyta 2
1) Hymn wieczoru kawalerskiego (czyli żale polonistycznych degeneratów)
2) Spotkanie w porcie
3) Ballada o ubocznych skutkach alkoholizmu
4) Wydarzenie w knajpie
5) Rondo
6) Limeryki o narodach
7) Bankiet
8) Epitafium dla Boba Dylana
9) Cień
10) Pijak (wg. J. Brela)
11) Pijany Poeta
12) Baranek
13) Inżynierowie z Petrobudowy
14) Bal kreślarzy
15) Celina
16) Świadectwo
17) Piosenka żebracza