Od pewnego czasu coraz większą popularność zyskuje idea tzw. n zdrowej żywności11, otrzymywanej z nieskażonych szkodliwymi substancjami chemicznymi produktów naturalnych i przez to korzystnej dla zdrowia konsumentów. Przeciwstawia się jej produkty pochodzące z terenów intensywnie zurbanizowanych i uprzemysłowionych, takich jak np. krakowska aglomeracja miejsko-przemysłowa oraz uprawianych intensywnie przy stosowaniu dużych dawek nawozów sztucznych. Na obszarach tych zanieczyszczenia emitowane do powietrza atmosferycznego przez zakłady przemysłowe, silniki pojazdów oraz paleniska domowe przedostają się pod postacią suchego lub mokrego opadu do gleby. Również takie obiekty jak składowiska odpadów przemysłowych i komunalnych mogą być przyczyną chemicznego i mikrobiologicznego skażenia środowiska. Zanieczyszczona gleba jest jednym ze źródeł zatrucia organizmów- roślinnych oraz zwierzęcych i stanowi pośrednie zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Szkodliwe substancje pobierane przez rośliny zarówno z gleb, jak i bezpośrednio z powietrza włączają się w obieg materii w łańcuchu pokarmowym, na końcu którego znajduje się człowiek. Agresywne zanieczyszczenia powietrza, takie jak dwutlenek siarki czy fluor, mogą powodować uszkodzenia i choroby roślin, w rezultacie prowadząc do obniżenia plonowania.
Problem ten jest w chwili obecnej powszechnie znany opinii publicznej, a przemysł, urbanizacja i w ostatnich latach w coraz większym stopniu motoryzacja, uznawane są za główne przyczyny nie tylko skażenia roślin, ale także obniżania się wielkości plonów zbóż, warzyw i owoców oraz chorób zwierząt hodowlanych. Często jednak zdarza się, że rolnicy odpowiedzialnością za niepowodzenia w uprawie i hodowli obciążają jedynie przemysł, zapominając, że na wielkość plonowania wpływ mają również z jednej strony warunki naturalne, takie jak rodzaj gleb czy klimat, z drugiej zaś właściwie prowadzone zabiegi agrotechniczne (m.m. melioracje, nawożenie, racjonalne stosowanie pestycydów, itp.). Jakkolwiek w wielu przypadkach występuje niezaprzeczalny, negatywny wpływ obiektów przemysłowych i komunalnych na stan upraw, to jednak ze względu na złożony system powiązań przyczynowo-skutkowych w środowisku, konieczne jest przeanalizowanie wszystkich czynników mogących mieć wpływ na wegetację roślin, której przebieg decyduje o pionowaniu. Należy więc zaznaczyć, że odrębnym zagadnieniem jest wpływ stopnia zanieczyszczenia środowiska (powletrza i gleb) na skażenie roślin, odrębnym zaś całokształt czynników warunkujących wielkość plonowania.
Dla stałej kontroli stopnia skażenia gleb, roślin, wód i powietrza powstał system monito-ringu poziomu zanieczyszczeń w skali krajowej i regionalnej. Na terenach szczególnie narażonych na szkodliwy wpływ antropopresji zakładane są lokalne sieci momtoringowe, a uzyskane ta drogą informacje ułatwiają władzom podejmowanie decyzji pozwalających na wyeliminowanie lub ograniczenie zagrożeń.
W województwie krakowskim system monitoringu ekologicznego został założony w oparciu o uchwale Rady Narodowej Miasta Krakowa 1^X111/94/81 z dn. 02.12.1981 r. Do zadań jego należy kontrola stopnia skażenia powietrza, gleb i roślin, a podstawowym celem
5
