SPIS ILUSTRACJIPo str.
1. Portret G. Cardana Larousse du XX1928, t. I, s. 1031........... 22
2. Autograf G. Cardana Liber de musica. Rękopis Bibl. Watykańskiej, Vat. Lat. 5850, fol. 7.....22
3. Autograf G. Cardana, Dialogus Carcer. Rękopis Bibl. Watykańskiej, Chigi E V. 171, fol. 85.....78
4. Strona tytułowa pierwszego dzieła Cardana De mało recentiorum medicorum medendi usu libellus (apud Octavianum Scotum). Venetiis 1536. Egzemplarz Bibl. Uniw. Wrocławskiego. Sygn. 332855.....78
5. Strona tytułowa pierwszego dzielą Cardana z dziedziny matematyki. Practica arithmeticae et meusu-randi singularis (per I. A. Castillioneum), Mediolani 15,39. Egzemplarz Bibl. Uniw. Toruńskiego. Sygn. Ob.
6. II. 4138...........¦ ¦ 78
6. Pieśń Eeati estis, skomponowana przez G. Cardana w dziele De musica. Rękopis Bibl. Watykańskiej, Vat.
Lat. 5850, fol. 31...........78
7. Strona tytułowa dzieła Artis magnae sive de regulis algebraicis liber unus (apud Jon. Petreium), Norim-bergae 1545. Egzemplarz Bibl Uniw. Jagiellońskiego. Sygn. Mathes. 320..........142
8. Strona tytułowa dzieła z dziedziny medycyny Con-tradicentium medicorum libri (apud Seb. Gryphium), 1548. Egzemplarz Bibl. Uniw. Gdańskiego. Sygn. 3ÓX. q. 70............142
9. Strona tytułowa dzieła z dziedziny medycyny De sanitate tuenda (per Sebastianum Henricpetri), Ba-sileae 1582. Egzemplarz Bibl. Uniw. Wrocławskiego. Sygn. 463299............142
10. Strona tytułowa dzieła filozoficznego De subtilitate libri XXI (in officina Henric Petri), Basileae 1553. Egzemplarz Bibl. Uniw. Wrocławskiego. Sygn, 314489 142
11. Strona tytułowa dzieła filozoficznego De rerum va-rietate libri XVII (per H. Petri), Basileae 1557. Egzemplarz Bibl. KUL. Sygn. H. 71.....206
Po str.
12. Strona tytułowa dzieła astrologicznego In Cl, Ptole-
maei Pelusiensis IIII de astrorum iudiciis [...] Com-mentaria (in officina Henric Petri), Basileae 1554. Egzemplarz Bibl. Uniw. Wrocławskiego. Sygn. 404690 206
13. Strona tytułowa dzieła astrologicznego In Cl. Ptole-maei Pelusiensis IIII de astrorum iudiciis [...] Córa-mentaria (apud Theobaldum Paganum), Ludguni 1555. Egzemplarz Bibl. Uniw. Poznańskiego. Sygn.
SD. 898. I.............206
14. Strona tytułowa dzieła astrologicznego In Cl. Pto-lemaei de astrorum iudiciis [...] Commentaria (ex officina Henricpetrina), Basileae 1578. Egzemplarz Bibl. Uniwersytetu Śląskiego. Sygn. 224655-III . . 206
15. Horoskop Chrystusa na 164 stronie dzieła In Cl. Pto-lemaei Pelusiensis IIII de astrorum iudiciis [...] Commentaria (in officina Henric Petri), Basileae 1554. Egzemplarz Bibl. Casanatense w Rzymie. Sygn. Ma-nuscr. 689.............286
16. Okładka dzieła G. Cardana Libelli ąuinąue [...] I. De supplemento Almanach... (apud Jon. Petreium), No-rimbergae 1547. Egzemplarz Muzeum w Cieszynie. Sygnatura T-IV-14. Na okładce skórzanej napis Si-gismundi Augusti Poloniae monumentum 1551. . . 286
17. Strona tytułowa Opera orania.,, (cura Caroli Sponii), Lugduni 1663. Egzemplarz Bibl. Uniw. Wrocławskiego. Sygn. 505007...........280
SPIS TREŚCIWprowadzenie . . . . ;....... V
Katalog dzieł Cardana.......... LXII
Wstęp............... 3
Rozdział I Miasto rodzinne i przodkowie - 5
Rozdział II Moje urodzenie...... 8
Rozdział III Ogólna charakterystyka moich rodziców .............. 11
Rozdział IV Krótki życiorys od początku mego życia aż do dnia dzisiejszego (to znaczy do końca października 1575 roku).......... 13
Rozdział V Wzrost i wygląd zewnętrzny ... 23
Rozdział VI Stan zdrowia....... 25
Rozdział VII Ćwiczenia cielesne...... 30
Rozdział VIII Sposób odżywiania..... 32
Rozdział IX Idea uwiecznienia swego imienia . . 36
Rozdział X Reguła życia....... 40
Rozdział XI Roztropność........ 46
Rozdział XII Dyskusje i wykłady..... 48
Rozdział XIII Obyczaje, wady duchowe, błędy . . 52
Rozdział XIV Zalety duchowe i wytrwałość . . 59
Rozdział XV Przyjaciele i opiekunowie .... 63
Rozdział XVI Wrogowie i rywale..... 67
Rozdział XVII Potwarze, zniesławienia, intrygi ze
strony moich wrogów......... 68
Rozdział XVIII Przyjemności....... 73
Rozdział XIX Zabawa i gra w kości .... 74
Rozdział XX Ubiór........ . 76
Rozdział XXI Chód i zamyślenie...... 78
Rozdział XXII Religia i pobożność..... 79
Rozdział XXIII Moje główne zasady życiowe ... 82
Rozdział XXIV Mieszkania........ 86
Rozdział XXV Ubóstwo i utrata majątku ... 87
Rozdział XXVI Małżeństwo i dzieci ..... 89
Rozdział XXVII Przykry los moich dzieci .... 91
Rozdział XXVIII Ustawiczne procesy..... 95
Rozdział XXIX Podróże......... 96
Rozdział XXX Niebezpieczeństwa i wypadki. Liczne, różne i ustawiczne zasadzki.......100
Rozdział XXXI Szczęście........115
Rozdział XXXII Zaszczyty........120
Rozdział XXXIII Sprawy, które przyniosły mi wstyd. Jaką rolę w mym życiu odgrywają sny. Jaskółka
w mym herbie rodzinnym........129
Rozdział XXXIV Moi nauczyciele......137
Rozdział XXXV Wychowankowie i uczniowie ... 138
Rozdział XXXVI Testamenty........140
Rozdział XXXVII Pewne charakterystyczne cechy naturalne, cechy nadzwyczajne, sny......141
Rozdział XXXVIII Pięć cudownych darów, które służyły
mi pomocą.............156
Rozdział XXXIX Wykształcenie i jego przejawy . . 160 Rozdział XL Pomyślność w uzdrawianiu . . . 164
Rozdział XLI Cuda naturalne i rzadkie odnoszące'
się do mego życia i do śmierci syna ..... 179 Rozdział XLII Zdolność przewidywania przyszłości
w mojej sztuce oraz w innych dziedzinach .... 188 Rozdział XLIII Sprawy przewyższające naturę . . 193 Rozdział XLIV Ważniejsze odkrycia, jakich dokonałem w różnych naukach......... 203
Rozdział XLV Spis moich dzieł oraz czas i motywy
ich napisania............ 208
Rozdział XLVI O samym sobie /...... 225
Rozdział XLVII Mój duch opiekuńczy..... 227
Rozdział XLVIII Świadectwa sławnych ludzi o mnie 235
Rozdział XLIX Mój sąd o sprawach tego świata . . 253 Rozdział L Moje powiedzonka potoczne, które są właściwie spostrzeżeniami i wskazówkami dla potomności. Tren. Dialog wykluczający błędną opinię
o szczęściu............. 260
Rozdział LI Moje braki........ 274
Rozdział LII Zmiany spowodowane wiekiem . . 277
Rozdział LIII Współżycie z ludźmi..... 283
Rozdział LIV Epilog......... 288
Przypisy.............. 291
Indeks osobowy............ 331
Spis ilustracji.............
WPROWADZENIE„Rozwiązałem czterdzieści tysięcy problemów poważnych i dwieście tysięcy problemów mniej ważnych, co było powodem że luminarz naszej ojczyzny * nazwał mnie człowiekiem wynalazków". „Moimi pracami spowodowałem dziesięciokrotny rozrost arytmetyki i niemały rozwój medycyny2, jestem siódmym z kolei geniuszem medycznym świata"3, pisał o sobie jeden z olbrzymów włoskiego Odrodzenia Girolamo Cardano. Był on autorem około 300 dzieł o łącznej sumie 25 tysięcy stron. Jak inni wielcy ludzie tego okresu Cardano był człowiekiem wszechstronnym. Historia matematyki ukazuje go jako jednego z najwybitniejszych matematyków świata. Nauka fizyki zawdzięcza mu wiele odkryć i wynalazków. W swoim czasie zaś najwięcej ceniony był przez całą Europę jako lekarz. W filozofii uważano go za Arystotelesa i Platona epoki, w uniwersalności przyrównywano do Leonarda da Vinci. Cardano napisał dwa dzieła o charakterze encyklopedycznym oraz cały szereg dzieł z różnych dziedzin: z zakresu pedagogiki, estetyki, etyki, polityki, historii, filozofii, ortografii, logiki, hydrauliki, geologii, muzyki, psychologii, psychiatrii oraz, astrologii. Dzieła jego1 obejmują prawie wszystkie dziedziny nauki XVI wieku i traktują na tyle różnych tematów, że można by powiedzieć, iż wyszły spod pióra nie jednego człowieka, lecz całego sztabu uczonych specjalistów. Dodajmy, że
Cardano nie był w żadnej z tych dziedzin dyletantem, że głosił wiele teorii, które wówczas były rewelacyjne i dopiero z czasem zostały zastąpione przez teorie nowsze. Jak wielkie było zainteresowanie Cardanem, świadczy chociażby lista osób, które cytowały go za życia, które go cytowały na przestrzeni wieków. Doczekał się aż 138 wydań swoich dzieł (w czasie swej czterdziestoletniej twórczości — 74 wydań), 62 wydania tłumaczenia jego dzieł na języki nowożytne (z tego 10 za życia), był bardzo czytany i cytowany w XVI, XVII i XVIII wieku. Z czasem jednak sława Cardana zaczyna gasnąć. Nieaktualne stały się dzieła astrologiczne, gdyż przestano uważać astrologię za naukę. Straciły na aktualności również dzieła medyczne, fizyczne, matematyczne i encyklopedyczne, gdyż szybki rozwój nauk zdezaktualizował jego prace. Trwałą wartość zachowało tylko jedno dzieło: Autobiografia. Dzieło to jest wiernym obrazem epoki Odrodzenia, cennym przede wszystkim dlatego, że stanowi jej odbicie nie w krzywym zwierciadle krytyka referującego' z pewnego dystansu, ale odbicie w życiu i żywym odczuciu jednego z nich, człowieka, który równie jak jego epoka jest „stary" i „nowy", który jak jego epoka jest genialny i naiwny, burzliwy i dziwaczny, który nie tylko bierze niezwykle aktywny udział w tworzeniu się nowej epoki, ale, co w ięoe j, z da j e sobie sprawę, j akie wartości starej epoki burzy, a jakie wartości nowej epoki kształtuje. Autobiografia przedstawia nam atmosferę epoki tak plastycznie, żywo i sugestywnie, że chwilami odnosimy wrażenie, iż znajdujemy się w tamtych czasach i w środowisku autora. Wprawdzie niekiedy pewne sprawy poważne potraktowane są banalnie i, odwrotnie, pewne sprawy błahe potraktowane są
w sposób poważny, ale właśnie taki był Cardano ze swoimi zaletami i wadami, pełen sprzeczności w charakterze, humorach, chodzie i ubiorze. Był zresztą wiernym odbiciem epoki, w której gromadziły się relikty przeszłości i kiełkowały ziarna nowożytności, epoki nadzwyczaj burzliwej, w której nowe życie przebijało się jak żywioł, niszczyło i burzyło, a ze starych gruzów budowało nowe oblicze świata, epoki, która pod wielu względami przypomina czasy dzisiejsze, z tym chyba wyjątkiem, że za naszych dni przemiany przebiegają spokojnie].
NOWA EPOKA. Trudno wyliczyć wszystkie przyczyny, które wpłynęły na powstanie Odrodzenia we Włoszech, , zresztą wpływały w sposób niejednolity i nierównomierny lokalnie i czasowo. Rozbicie cechów przez manufakturę, rozwój przemysłu tkackiego, zyski z fabryk broni, inne wielkie inwestycje handlowe na szlakach handlowych przynoszą ogólną zamożność. Rozwój rzemiosła i rolnictwa sprawił, że powstają bagactwa zdolne zapewnić dobrobyt nie tylko panom feudalnym, ale również coraz to liczniejszej ludności miejskiej. Rosną ośrodki miejskie jako miejsca wymiany towarów rolniczych. Potężnieją i najsilniej bogacą się te ośrodki, które utrzymują handel ze światem bizantyjskim i arabskim, jak również te, które prowadzą handel z Nowym Światem. Wzrost bazy ludzkiej wprzęgniętej w wytwarzanie i wymianę sprawia, że wieki XIV i XV są okresem szybkiego rozwoju gospodarczego północnych Włoch i że niektóre bardziej zamieszkane ośrodki miejskie we Włoszech już wówczas wkraczają na kapitalistyczne formy produkcji, Jednocześnie ze wzrostem przemysłu organizowanego przez przedsiębiorstwa ku-
pieckie wzrasta gospodarka pieniężna, tworzą się banki i wzmagają operacje finansowe. W ten sposób zamiast gospodarki opartej na cechach utrwala się system, w którym inicjatywa jednostki zdobywa przewagę nad korporacją. Te zmiany w ustroju gospodarczym i rozwój inicjatywy prywatnej oddziałują korzystnie na rozwój przedsiębiorczości. Wzrost bogactw i dobrobytu stwarza warunki pomyślne dla nowych stosunków społecznych. Państwa włoskie opierają swe bogactwa na nowych formach; głównym źródłem bogactw będzie już nie praca na roli, ale rzemiosło, manufaktura, handel, bankierstwo. Te typowo miejskie formy produkcji prowadzą do przeniesienia ciężaru gatunkowego życia społecznego z ośrodków wiejskich na ośrodki miejskie. Przy gwałtownie bogacących się miastach tracą znaczenie gospodarcze majątki feudalne. Miasta włoskie zorganizowały nieograniczony wprost jak na owe czasy rynek zbytu dla pracy ludzkiej i dzięki temu urbanizacja życia społecznego we Włoszech posunęła się najdalej w Stosunku do innych miast europejskich. Swą liczebnością przewyższyły również wszystkie ośrodki miejskie całej zachodniej Europy z wyjątkiem Paryża i Londynu. Podczas gdy np. u schyłku XV w. Kolonia, Frankfurt i Norymberga nie liczyły więcej jak po 20— 30 tysięcy ludności, to Wenecja, Neapol, Florencja i Mediolan, miały po 80—100 tysięcy mieszkańców4. Dochodzi do tego że szlachta przenosi się do miast i buduje sobie pałace w miastach. Miasta wzrastają terytorialnie, nabywają obszary, okręgi, a nawet kolonie (np. Genua, Wenecja).
Podobnie ma się sprawa z życiem intelektualnym
i kulturalnym. O ile poprzednio życie kulturalne koncentrowało się wokół zamków feudalnych i Kościoła, odtąd coraz to bardziej koncentruje się wokół miasta i staje się coraz to bardziej mieszczańskie. Proces ten, skupiający całe niemal nowe życie intelektualne i gospodarcze w osiedlach miejskich, rozpoczął się już w zaraniu Renesansu; obecnie przybiera na sile i życie miejskie wyciska swe charakterystyczne piętno na kulturze umysłowej i ekonomicznej owych czasów.
Ponieważ nowa epoka rodziła się we Włoszech, w kraju, gdzie żywo tkwiły jeszcze wspomnienia i tradycje imperium rzymskiego, zaczęto dostrzegać zbieżności między tym, co się rodziło, a tym, co było dawniej — odkrywano starożytność. Nowe życie, nowa rodząca się epoka, narzucały nowe zagadnienia, ale to, czego szukano współcześnie, znajdywano w odkrywanym antyku. Tak np. podstawowym kodeksem kapitalizmu stają się zasady stoicyzmu wypracowane w epoce największego rozkwitu cesarstwa rzymskiego-5. Niebawem dostrzeżono, że obecna sytuacja przewyższa zdobycze antyku i wtedy duma rosła jeszcze bardziej.
Wyższość własnej epoki oceniano nie tylko na tle ¦porównawczym, ale i na tle własnych cech: jedną z cech charakterystycznych nowej epoki było zwrócenie uwagi na pozytywną rolę bogactwa i ogromną rolę pieniądza. Bogacenie się miast wpłynęło na niezależność miast od feudałów, na rozpoczęcie procesu zrów-
5 Za czasów Cardana następuje rozkwit stoicyzmu. Zainteresowanie ogólne sprawia, że wydaje się dzieła stoików. Jedno z nich, mianowicie Marci Antonini imperatoris de se ipso seu vita sua libri XIII (wyd. w 1559 r.), było natchnieniem Cardana przy pisaniu Autobiografii.
nania mieszczan z feudałami, a nawet niekiedy na uzależnienie feudałów od mieszczan, głównie od bankierów. Pieniądz i sposoby dochodzenia do bogactwa zajmują coraz to więcej miejsca w literaturze epoki.
Drugą cechą charakterystyczną nowej epoki jest ogromny rozwój nauki. W porównaniu ze starożytnością i średniowieczem nowa rodząca się epoka jest epoką gigantów. Olbrzymie korzyści, jakie dały wynalazki i odkrycia dokonane w zaraniu Odrodzenia, zwróciły uwagę społeczeństwa na rolę nauki. Zainteresowaniu temu wychodzi na przeciw działalność uniwersytetów, których pojawia się coraz więcej i które są prawdziwymi ogniskami nauki. Niestety, dawne struktury uniwersytetów nie dostosowane do burzliwego i żywiołowego rozwoju nauki sprawiają, że rozwój wiedzy nie zawsze koncentrował się przy uniwersytetach, że największe efekty w nauce były często wynikiem badań uczonych nie związanych z uniwersytetami. Bez względu jednak na to, czy uczony był w swych badaniach bardziej samotny, czy też bardziej związany z jakąś szkołą czy uniwersytetem, jego ranga jako> uczonego wzrasta w Odrodzeniu niewspółmiernie. Nauka (rozumiana nie jako teologia), a szczególnie cenione wówczas „mistrzostwo", staje się jedną z najwyższych wartości człowieka, usuwa w cień przywileje urodzenia i obok „arystokracji krwi" stawia coraz to częściej „arystokrację ducha". Ówczesne katalogi ludzi wybitnych umieszczają coraz to częściej ludzi uczonych.
W nowym kontekście stosunków ekonomicznych i społecznych następuje również powolna przemiana wszystkich form świadomości. Tworzy się nowy kodeks moralny oparty na cechach charakterystycznych dla epoki burżuazyjnej. Nowy typ gospodarki zrodził od-
mienny stosunek do pojęcia czasu, który obok pieniądza zajmuje jedno z naczelnych miejsc w nowej hierarchii wartości. Następuje również kryzys mistycznego i racjonalnego ujęcia państwa. Zwycięża realizm polityczny i realizm moralny. Powodem zwycięstwa realizmu politycznego była zmienność form rządzenia we Włoszech. Zmienność ta podważała teorię o tym, że istnieje jakiś jeden model państwa. Teoria o pochodzeniu władzy od Boga traci swój sens, skoro po władzę sięgają ludzie niereligijni i skoro zwalczają się wzajemnie papieże. Powodem powstania teorii płynności zasad moralnych jest rozwój ekologii. Ogromna ilość norm moralnych w nowo odkrytych społeczeństwach, jak i w społeczeństwie antycznym nie sprzyjała zachowaniu teorii o jednym, niezmiennym źródle norm moralności. Skoro zaś raz naruszono zasadę niezmienności, skoro raz zakwestionowano to, co dotąd uważano za niezmienne i boskie, dziedzina moralności i polityki przestała być nietykalna.
Społeczeństwo ówczesne dostrzega nowe wartości materialne i kulturalne, jakie niesie ze sobą nowa epoka, docenia również tych, którzy przyczynili się do wzrostu nowych wartości. Humanizm 'zmienia poglądy na istotę człowieka, na jego najwyższą wartość i na klasyfikację w hierarchii ludzkiej, rodzi kult wielkich ludzi, za których uważa się przede wszystkim tych, którzy nową epokę zrodzili i posuwają naprzód. Pragnienie, by stać się człowiekiem najdoskonalszym, wiąże się u twórców tych wartości z dążeniem do sławy. Pogoń za sławą jest cechą charakterystyczną wszystkich wielkich ludzi Odrodzenia.
Nowe wartości epoki znajdują odbicie również w nadzwyczaj płodnej twórczości filozoficznej owego
czasu. Wszystkie systemy filozoficzne uwzględniają zdobycze nowej epoki. Różnicę stanowi ranga, jaką poszczególni filozofowie nadają tym wartościom. Jedni podporządkowują nowe wartości wartościom wypracowanym w średniowieczu: nowe wartości służą im do rozwinięcia, podbudowania wniosków wysnutych przez średniowiecze (Francesco- Suarez). Inni godzą wartości nowe z dawnymi, szczególnie z wartościami wypracowanymi przez starożytność. W tym sensie Renesans jest przede wszystkim odrodzeniem i kontynuacją starożytnych systemów filozoficznych — platonizmu (Giorgio Gemisto Plethon, Basilio Bessarion, Marsilio Ficino, Giov,anni Pico delia Mirandola), arystotelizmu w dwóch odłamach: aleksandryzmu (Piętro Pomponazzi, Simone Porzio) i awerroizmu {Nicoletto Vernia, Aleś-sandro Achillini, Agostino Nifo), epikureizmu (Lorenzo Valla, Cosimo Raimondi, Giulio Cesare Vanin'i), stoi-cyzmu (Justus Lipsius) i sceptycyzmu (Michel de Mon-taigne, Pierre Charron). Trzecia grupa filozofów przyznaje wartościom nowym bezwzględne pierwszeństwo, widzi w nich wartości całkowicie różne od dotychczasowych, zrywa z tradycją (np. Paracels), ponieważ, ich zdaniem, wypracowała ona swe refleksje filozoficzne w oparciu o bardzo znikomy materiał badawczy. Postulują nową metodologię badań opartą na wynikach analizy przyrody i człowieka {Leonardo da Vinci, Girolamo-Cardano, Girolamo Fracastoro, Andrea Cesalpino, Ber-nardino Telesio, Nicolo Cusano, Cornelius Agrippa, Francesco Patrizzi, Giordano Bruno, Tommaso Campa-nella) oraz społeczeństwa (Nicolo Machiavelli, Francesco Guiciardini), dochodzą do wniosków naturalistycznych s.
v
Nowe warunki ekonomiczne i zmieniona sytuacja społeczna powodują kryzys wszystkich form świadomości feudalnej, między innymi kryzysowi podlega religijność. Doprowadza to tam, gdzie panują wzory starożytności pogańskiej, do laicyzacji życia, a tam gdzie wzory antyku były bardziej odległe — do reformacji. Kryzys feudalnej religijności wysuwa człowieka na czoło hierarchii wartości. Mistrz czy artysta nie pracuje już ,,na większą chwałę Boga", lecz dla własnej sławy. Zaatakowanie tradycyjnej religijności było 'zresztą logiczne, gdyż Kościół sprawował funkcje nie tylko religijne, ale również polityczne i kulturalne.
Wypada tu jeszcze dodać że epoka, o której mowa, to epoka przejściowa, że obok nowych wyraźnie zarysowanych już i sprawnie działarjących kapitalistycznych stosunków produkcji istnieją jeszcze stosunki produkcji z epoki poprzedniej, że obok tworzącej się nowej klasy mieszczańskiej istnieje jeszcze klasa feudalna, że obok rodzącej się świadomości mieszczańskiej istnieje jeszcze świadomość z farmacji poprzedniej. Kształtowanie się nowej postawy poznawczej wobec rzeczywistości dokonywało się wśród ustawicznej walki; przeplatania się ,,nowego'1 ze „starym". Ideały owego okresu nie są jeszcze całkowicie skrystalizowane, nie są jeszcze ideałami kapitalizmu z okresu jego rozkwitu, znamionuje je 'powierzchowność, brak „wykończenia" i doskonałości. Ludzi tego okresu cechuje zmienność i rozdwojenie.
WIELKOŚĆ 20x13CM,TWARDA OKŁADKA,LICZY LXXIV+364 STRONY.
STAN:OKŁADKA DB+,OBWOLUTA DB,BRAK KARTKI TYTUŁOWEJ,POZA TYM STAN W ŚRODKU BDB-/DB+ .
WYSYŁKA GRATIS NA TERENIE POLSKI / PRZESYŁKA POLECONA EKONOMICZNA + KOPERTA BĄBELKOWA ,W PRZYPADKU PRZESYŁKI POLECONEJ PRIORYTETOWEJ PROSZĘ O DOPŁATĘ W WYSOKOŚCI 3ZŁ.KOSZT PRZESYŁKI ZAGRANICZNEJ ZGODNY Z CENNIKIEM POCZTY POLSKIEJ / . WYDAWNICTWO OSSOLINEUM WROCŁAW 1974,NAKŁAD 2000 EGZ.
INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.
PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"
NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!
ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE
ZOBACZ STRONĘ O MNIE