Genetyka populacji i metody hodowlane

Genetyka populacji jest dyscypliną naukową zajmującą się badaniem zjawisk gene­tycznych zachodzących w populacjach. W początkowym okresie rozwoju obejmowała ona również praktyczne wykorzystanie jej osiągnięć w hodowli zwierząt i roślin. Obecnie można mówić o trzech dyscyplinach, które wyłoniły się z pierwotnej genetyki populacji. Zakres klasycznej genetyki populacji zwyczajowo ogranicza się do opisu konsekwencji działania pojedynczych genów. Opisem struktury genetycznej po­pulacji ze względu na cechy warunkowane wieloma genami zajmuje się genetyka cech ilościowych, natomiast wykorzystanie wiedzy genetycznej w praktycznej hodowli nosi nazwę metod hodowlanych, w których szczególne znaczenie (przynajmniej w hodowli zwierząt) mają metody oceny wartości hodowlanej.

Podręcznik adresowany jest głównie do studentów kierunków biologia i zootech­nika, studiujących na uczelniach o profilu biologiczno-rolniczym (uczelnie rolnicze, uniwersytety przyrodnicze). Może on być również pomocny dla studentów innych kie­runków studiów, w ramach których wykładana jest genetyka populacji i cech ilościo­wych.

W prezentowanej książce przedstawiony jest szeroki wachlarz zagadnień genety­ki populacji i metod hodowlanych, poczynając od omówienia czynników kształtują­cych strukturę genetyczną populacji (klasyczna genetyka populacji), poprzez pre­zentację metod oceny różnic genetycznych między populacjami (genetyka populacji z elementami genetyki molekularnej), aż po opis metod szacowania parametrów ge­netycznych i oceny wartości hodowlanej zwierząt (genetyka cech ilościowych z ele­mentami statystyki matematycznej).

Ponieważ podstawowych narzędzi do opisu populacji dostarcza statystyka matema­tyczna oraz rachunek prawdopodobieństwa i bez ich znajomości nie sposób zrozumieć większość tematów poruszanych w podręczniku, dlatego też pierwsza część podręczni­ka Podstawy matematyczne poświęcona jest tym podstawowym przedmiotom ze wzglę­du na niewystarczające często przygotowanie studentów z tego zakresu.

Druga część podręcznika, Genetyka populacji, dotyczy podstaw klasycznej genetyki populacji i krok po kroku pozwala analizować strukturę populacji ze względu na dzia­łanie pojedynczych genów. Rozpoczyna się od sformułowania podstawowego dla gene­tyki populacji prawa Hardy'ego-Weinberga, a następnie rozpatrywane są konsekwen­cje odstępstwa od poszczególnych założeń tego prawa. Ostatni rozdział poświęcony jest wykorzystaniu informacji genetycznej do określenia dystansu genetycznego między po­pulacjami.

W trzeciej części podręcznika, Metody hodowlane, przedstawione są zagadnienia związane ze strukturą populacji pod względem cech ilościowych oraz z wykorzystaniem genetyki cech ilościowych w pracy hodowlanej. Omawiane są w niej, między innymi, podstawy szacowania wartości hodowlanej oraz ocena skuteczności zastosowanej se­lekcji.

Podręcznik ten stanowi ważne uzupełnienie rynku podręczników akademickich, na którym brakuje obecnie pozycji obejmującej poruszaną w nim tematykę. Ostatnia książka z tego zakresu ukazała się w latach osiemdziesiątych XX wieku, a od tego cza­su pojawiło się wiele nowych zagadnień, rozwinęły się nowe metody badawcze, a nie­które problemy ujmowane są w całkiem inny sposób.