GENEALOGIA
STUDIA I MATERIAŁY HISTORYCZNE
TOM 1
Rok wydania: 1991
Liczba stron: 340
Stan: BARDZO DOBRY
Koszt wysyłki: 5
_________________________
SPIS TREŚCI
Przedmowa............................ 7
STUDIA ' '
Tomasz Jurek, Krąg rodzinny starosty wielkopolskiego Wierzbicty (1352—1369), czyli
początki rodu Niesobiów...................... 11
Marek Ce t wińsk i, Mityczne wzorce i społeczne funkcje legend herbowych Czartoryskich
i Czetwertyńskich........................ 43
Marek Górny, Związek Agnieszki Błajewny i Franciszka Wyrzyskiego. Przyczynek do
znajomości wsi wielkopolskiej w XVII wieku............... 59
Zbigniew Fras, Pochodzenie narodowe i społeczne galicyjskich uczestników powstania
1830/1831 roku......................... 65
MATERIAŁY
Marek Górny, List pochodzenia Dawida Urquharda z 1663 roku. Źródło do dziejów
osadnictwa szkockiego w Polsce.................... 81
KOMUNIKATY
Marek Górny, Władysław Jagiełło — potomkiem Piastów........... 85
RECENZJE I OMÓWIENIA
Stanisław Mackiewicz, Dom Radziwiłłów (Krzysztof Uściński)......... 91
Stanisława Dębicka, W starym gnieździe. Z sagi rodu Kolbergów (Marek Górny). . . 94
STRESZCZENIA
English summaries.......................... 97
Deutsche Zusammenfassungen...................... 100
„Genealogia" 1, 1991
Przedmowa
Niniejszy tom „Genealogii. Studiów i Materiałów Historycznych" zapoczątkowuje nową serię wydawniczą, poświęconą szeroko rozumianej problematyce historyczno-genealogicznej. Ukazuje się dzięki historykom, którzy zawodowo zajmując się dziejami społeczeństwa polskiego — a w tym miejscem w społeczeństwie jednostek i grup widzianych przez pryzmat ich powiązań rodzinnych — zechcieli przygotować odpowiednie rozprawy specjalnie dla tego wydawnictwa.
Termin genealogia oznacza, jak wiadomo, nie tylko dyscyplinę naukową, ale także samą rodzinę, ród czy krąg krewnych, bądź, w pewnych wypadkach, rodowód, czyli wywód przodków. Te trzy znaczenia tytułowego słowa wyznaczają jednocześnie zawartość tematyczną wydawnictwa. I tak znajdują się w nim, bądź są przewidziane do druku w następnych tomach, prace poświęcone przede wszystkim odtworzeniu związków rodzinnych łączących jednostki, a to wobec nieznajomości tych związków lub niedokładnego ich ukazania we wcześniejszej literacurze. Także takie prace, w których znajomość filiacji i koicji staje się podstawą do snucia refleksji na temat skutków takich, a nie innych układów rodzinnych występujących w przeszłości — skutków np. politycznych, gospodarczych czy nawet biologicznych. Osobną grupę stanowią prace z zakresu życia duchowego rodzin, poruszające np. problem przekonań
0 własnym pochodzeniu, roli niegdyś odgrywanej czy problem zmieniającej się świadomości, a więc prace, które choć na ogół nie podają nowych faktów genealogicznych, to jednak przyczyniają się do lepszego poznania dawnych rodzin.
Podczas zbierania materiałów źródłowych natrafiamy często na informacje genealogiczne, które przy opracowywaniu danego zagadnienia pomijamy jako nieistotne. Tymczasem informacje te — do których dotarcie jest na ogół bardzo trudne, a niekiedy staje się nawet kwestią przypadku — mogą mieć wielkie
1 podstawowe znaczenie przy powstawaniu innych prac. Dlatego właśnie niniejsze wydawnictwo przeznacza swoje łamy na publikowanie także tych drobnych materiałów genealogicznych, rozproszonych po archiwach i bibliotekach.
Wydawnictwo jest poświęcone wszystkim grupom społecznym, bez względu na miejsce zajmowane przez nie w zmieniających się strukturach społecznych. Takie podejście powinno służyć lepszemu poznaniu przeszłości, a jednocześniewskazać na korzenie dzisiejszego społeczeństwa, dziedziczącego tradycje wszystkich tych grup. Granice czasowe wyznaczają z jednej strony najstarsze wzmianki źródłowe dotyczące poszczególnych rodzin, a z drugiej — początek XX wieku. Ta druga cezura, choć umowna, ma oddzielać to, co w wypadku rodzin jest już historią, od tego, co jeszcze współczesne. Tym niemniej odnotowanie w rodowodach sięgających bieżącego stulecia potomków przedstawianych postaci, przynajmniej z imienia i lat życia, byłoby pożądane i zgodne z dobrymi wzorami niektórych dawnych wydawnictw genealogicznych.
Publikowane artykuły dotyczą rodzin polskich i niepolskich — takie podejście wynika z wielowiekowej tradycji współżycia na jednym terenie wielu narodów. Ślady tych związków, mimo że od kilkudziesięciu lat żyjemy w innych niż przez stulecia warunkach narodowych i geograficznych, są do dzisiaj wyraźnie odczuwalne.
Przez ostatnich kilkadziesiąt lat nie było w Polsce specjalistycznego wydawnictwa poświęconego problematyce historyczno-genealogicznej. Z powstałych w 1908 roku dwu pism, „Rocznika Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie" (po zmianie tytułu „Rocznika Polskiego Towarzystwa Heraldycznego") oraz „Miesięcznika Heraldycznego", pierwsze przestało się ukazywać w 1932 roku (wydano 11 tomów), drugie zaś w 1939 roku (18 tomów). Sytuację ratowały publikowane za granicą w latach 1963 — 1987 „Materiały do Biografii, Genealogii i Heraldyki Polskiej" (ukazało się 9 tomów). W kraju prace genealogiczne, o ile nie stanowiły odrębnych publikacji, ukazywały się na łamach wielu, przede wszystkim historycznych periodyków. Mimo wszystko rozwój polskiej genealogii znaczyły w ostatnim okresie takie m. in. dzieła, jak Genealogia Włodzimierza Dworzaczka (2 tomy, 1959) czy Rodowód Piastów śląskich Kazimierza Jasińskiego (3 tomy, 1[zasłonięte]973-19). Ukazywały się też nowe prace poświęcone rodzinom, rodom i kręgom rodzinnym, oraz rozprawy z metodologii badań genealogicznych.
Wydawnictwo periodyczne poświęcone prezentacji wyników badań his-toryczno-genealogicznych, stanowiące forum wymiany opinii i ustaleń źródłowych, powinno przyczynić się do ożywienia zainteresowań tradycjami i historiami rodzinnymi w Polsce. Lepszemu zaś poznaniu własnej przeszłości służy, co oczywiste, także orientacja w dziejach kultury przynajmniej najbliższych sąsiadów. Niektóre zagraniczne publikacje historyczno-genealogiczne, zwłaszcza te poświęcone Polakom i kulturze polskiej, będą zatem po przełożeniu na język polski ukazywać się na łamach niniejszego wydawnictwa. Nie powinno także zabraknąć okazji do prezentacji tych publikacji obcojęzycznych, które przez poruszone problemy lub zastosowane metody badawcze należą do dorobku kultury ponadregionalnej. W pierwszym tomie „Genealogii" znajdują się następujące działy: „Studia", „Materiały", „Komunikaty" oraz „Recenzje i Omówienia". W zależności od nadsyłanych tekstów przyszłe tomy będą zawierać także działy inne.
Wypada żywić nadzieję, że wydawnictwo „Genealogia. Studia i Materiały Historyczne" spotka się nie tylko z przychylnym przyjęciem krytyki i czytelników, ale także przyczyni się do spopularyzowania wiedzy genealogicznej, w tym także wiedzy o własnych przodkach, dając jednocześnie wzorzec, jak powinno się oddzielać mity czy legendy od zdarzeń rzeczywistych.
Marek Górny
