WSTĘP
Przedstawiony zbiór prac zawiera wyniki niektórych badań prowadzonych
w latach 1981 - 1985 Jako Problem Międzyresortowy MR I 2fi "Zjawiska flzy*
czne w górotworze jako ośrodku wielofazowym" oraz w latach 1986 - 1990
jako Centralny Problem Badań Podstawowych 03.06 "Górotwór jako ośrodek
wielofazowy". .
Badania te dotyczyły skał z górnych warstw skorupy ziemskiej 1 niektó
rych zjawisk fizykalnych które tam zachodzą. H szczególności były to ba
dania zjawisk w środowisku skalnym zwanym górotworem, naruszonym podziem
ne eksploatacją górniczą. Badania były prowadzone "in situ" oraz próbek
skalnych w warunkach laboratoryjnych. *.
Pobranie z calizny próbek skalnych powoduje zmianę ich stanu naprężeń, odkształceń, energii wewnętrznej w stosunku do stanu w jakim ośrodek próbki znajdował się w nienaruszonej caliźnie. Może to powodować nieodwracalne zmiany własności tych próbek. Ośrodek skalny w warunkach "in situ", jest to coś innego niż próbka tego ośrodka w warunkach laboratoryjnych. Podobnie tkanka w żywym organizmie to nie to Bamo co tkanka usunięta z takiego organizmu badana mikroskopowo. Stosując wyniki badali laborato-* ryjnych próbek skalnych do prognozowania i interpretacji zjawisk zachodzących w naturze, należy to uwzględnić.
W warunkach "in situ" jesteśmy na ogół tylko obserwatorami nie powtarzalnych zjawisk. W laboratorium możemy w pewnym zakresie zmieniać warunki eksperymentu z możliwością jego powtarzania.
Ośrodek skalny tworzy agregat ciał stałych.o różnych własnościach fizykochemicznych. Powierzchnie styku tych ciał są powierzchniami niecią-* głości ich własności. Agregat ten może zawierać obszary wypełnione substancjami w fazie gazowej, ciekłej, sorbujęcej na powierzchni odgraniczającej te obszary od ciała stałego. Istnieją też obszary ciała stałego, w którym dyfundują substancje z obszarów porowych. Substancje te jak np, C02 i CH4 mogą być pochodzenia autochtonicznego i allochtonicznego. Te