Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego

Autor: Jan Górski, Zdzisław Adach, Wioleta Brzenczek-Owczarzak, Irena Celejowa
Wydawca: Wydawnictwo Lekarskie PZWL
ISBN: 978-83-[zasłonięte]-4560-4
Rok wydania: 2012
Ilość stron: 296
Oprawa: miękka
Format: 16,5 x 23.,5
Wydanie: 1 dodruk

Wysyłka w ciągu 3-5 dni

Seria: AWF
EAN: 978[zasłonięte][zasłonięte]00456


Podręcznik zawiera najważniejsze informacje na temat wpływu wysiłku i treningu na ustrój zdrowego człowieka. Zasób wiadomości jest zgodny z programem nauczania na takich kierunkach studiów, jak wychowanie fizyczne, turystyka i rekreacja oraz fizjoterapia. Elementy fizjologii wysiłku fizycznego są wykładane również na kierunku pielęgniarstwo, zdrowie publiczne i dietetyka.

W książce omówiono główne zasady i formy treningu oraz metody oceny wydolności fizycznej. Znalazły się w niej także rozdziały poświęcone wysiłkowi: dzieci i młodzieży, osób w starszym wieku, kobiet (z uwzględnieniem okresu ciąży), osób niepełnosprawnych ruchowo i cierpiących na różne choroby, a także wysiłkowi w różnych temperaturach otoczenia i w warunkach wysokogórskich.

W publikacji omówiono również problematykę: treningu zdrowotnego, wpływu niedoboru aktywności ruchowej na organizm, dopingu, żywienia sportowców oraz genetyki w sporcie.

Podręcznik, przygotowany przez zespół doświadczonych nauczycieli akademickich, jest adresowany do studentów wychowania fizycznego, fizjoterapii, turystyki i rekreacji, a także do lekarzy specjalistów w dziedzinie rehabilitacji medycznej, trenerów sportowych, nauczycieli wychowania fizycznego oraz osób zajmujących się rekreacją.


SPIS TREŚCI:

PRZEDMOWA

PODSTAWY FIZJOLOGII WYSIŁKU
1.Narząd ruchu
- Mięśnie szkieletowe
a) Budowa
- Czynność skurczowa mięśnia
2. Wykorzystanie tlenu przez ustrój ludzki
- Przemiana materii
a) Podstawowa przemiana materii (PPM)
b) Całkowita przemiana materii (CPM)
c) Współczynnik oddechowy (RQ)
d) Deficyt tlenowy i dług tlenowy
- Pobór tlenu w czasie wysiłku o stałym obciążeniu
- Pobór tlenu w czasie wysiłku o wzrastającym obciążeniu; VO2max
a) Metody pomiaru VO2max
b) Czynniki determinujące VO2max
c) Wydolność fizyczna
3. Ocena obciążeń wysiłkiem
- Skala Borga
- Próg mleczanowy
a)Zastosowanie wyników pomiaru progu mleczanowego
- MET
4. Źródła energii dla mięśni
- ATP i fosfokreatyna
- Substraty wewnątrzmięśniowe
a) Glikogen
b) Triacyloglicerole mięśniowe
- Substraty krwiopochodne
a) Glukoza
b) Wolne kwasy tłuszczowe
c) Lipoproteiny osocza
d) Ciała ketonowe
e) Aminokwasy
- Białka
a) Zapotrzebowanie na białko w czasie wysiłku
- Amoniak
5. Wpływ treningu na wykorzystanie węglowodanów i tłuszczów
- Trening wytrzymałościowy
- Trening beztlenowy
6. Wpływ wysiłku na układ wewnętrznego wydzielania
- Wprowadzenie
- Wpływ wysiłku na stężenie hormonów we krwi
a) Adrenokortykotropina i hormony wydzielane przez korę nadnerczy
b) TSH i hormony wydzielane przez gruczoł tarczowy
c) Gonadotropiny i hormony wydzielane przez gruczoły płciowe (gonady)
d) Prolaktyna
e) Hormon wzrostu (GH)
f) Hormon antydiuretyczny (wazopresyna, ADH)
g) Przedsionkowy peptyd natriuretyczny (sodopędny) (ANP)
h) Hormony wydzielane przez wyspy trzustki (wyspy Langerhansa)
i) Aminy katecholowe (adrenalina, noradrenalina)
j) Erytropoetyna
k) Leptyna
l) Oksytocyna
ł) Parathormon i kalcytonina
m) Peptydy opioidowe
7. Wpływ wysiłku na układ krążenia
- Wprowadzenie
- Wysiłki dynamiczne
a) Objętość minutowa serca
b) Ciśnienie tętnicze
c) Wykonywanie wysiłku kończynami górnymi
- Wpływ wysiłku na dystrybucję krwi w ustroju
- Wysiłek statyczny a czynność układu krążenia
- Krążenie płucne
-Ekstrakcja tlenu w tkankach
- Mioglobina
8. Wpływ treningu na układ krążenia
- Częstość skurczów serca
- Wielkość serca
- Objętość wyrzutowa
- Objętość minutowa
- Naczynia krwionośne
- Ciśnienie tętnicze
9. Wpływ wysiłku na układ oddechowy
- Wprowadzenie
- Wpływ wysiłku na wentylację płuc
- Wpływ treningu wytrzymałościowego na wentylację płuc
10. Wpływ wysiłku na krew
- Wprowadzenie
- Wpływ wysiłku
- Wpływ treningu wytrzymałościowego
11. Wpływ wysiłku na równowagę kwasowo-zasadową
12. Wpływ wysiłku na czynność nerek
- Wprowadzenie
- Wpływ wysiłku
13. Wpływ wysiłku na czynność przewodu pokarmowego
- Wprowadzenie
- Wpływ wysiłku
14. Wpływ wysiłku na układ odpornościowy
- Wprowadzenie
- Wpływ wysiłku
- Wpływ treningu wytrzymałościowego
- Cytokiny
15. Zmęczenie
- Wprowadzenie
- Zmęczenie obwodowe
a) Droga ruchowa
b) Przyczyny mięśniowe
- Zmęczenie ośrodkowe
- Przetrenowanie

PODSTAWY TRENINGU FIZYCZNEGO
1.Trening wytrzymałościowy
- Metody treningu wytrzymałościowego
a) Metody treningu ciągłego
b) Metody treningu powtórzeniowego
c) Metoda treningu interwałowego
- Wpływ treningu wytrzymałościowego na organizm
- Wpływ treningu na ekonomikę wysiłku
- Ocena wydolności tlenowej
a) Metody pomiaru maksymalnego poboru tlenu
2. Trening szybkości (wydolności beztlenowej)
- Ocena wydolności beztlenowej
a) Test Margarii-Kalamena
b) Test ergometryczny "siła-szybkość" według Vande-walle'a
c) Test Wingate (Bar-Ora)
d) Stężenie kwasu mlekowego w ocenie wydolności beztlenowej
3. Trening ogólnorozwojowy
4. Trening siły mięśniowej
- Rola treningu siłowego w utrzymaniu zdrowia
- Trening siłowy u dzieci
- Metody treningu siły i ich wpływ na organizm
a) Trening izometryczny (statyczny)
b) Trening dynamiczny
c) Elektrostymulacja mięśni (EMS)

WYSIŁEK FIZYCZNY I TRENING KOBIET
1.Wprowadzenie
2.Skład ciała
3.Metabolizm
4.Układ ruchu
5.Siła mięśniowa
6.Trening siłowy
7.Krew i układ krążenia
8.Układ oddechowy
9.Termoregulacja
10.Wydolność tlenowa
11.Cykl miesiączkowy a zdolność do wykonywania wysiłków wytrzymałościowych, szybkościowych i siłowych
12.Trening wytrzymałościowy
13.Zdolność do wykonywania wysiłków beztlenowych
14.Trening a zaburzenia cyklu miesiączkowego
15.Hormony a wysiłek
16.Wysiłek fizyczny i trening kobiet w ciąży
- Rola hormonów płciowych w przebiegu ciąży
a) Progesteron
b) Estrogeny
c) Relaksyna
d) Somatomammotropina kosmówkowa
- Uwarunkowania wysiłku podczas ciąży
a) Zmiany w składzie ciała oraz układzie ruchu
b) Wydatek energetyczny oraz zapotrzebowanie na tlen
c) Układ krążenia
d) Termoregulacja matki i płodu
- Trening rekreacyjny w okresie ciąży i uzasadnienie jego stosowania
- Wpływ treningu w okresie ciąży na zdolność do wykonywania wysiłków długotrwałych (wydolność tlenową)
- Demineralizacja kości
- Karmienie piersią
- Ciąża a sport wyczynowy
- Trening siłowy w okresie ciąży

WYSIŁEK FIZYCZNY I TRENING SPORTOWY W WIEKU ROZWOJOWYM
1.Rozwój ontogenetyczny (osobniczy) i czynniki rozwoju
2.Granice normy auksologicznej (rozwojowej)
3.Rozwój motoryczny w wieku rozwojowym
4.Odrębności reakcji układu krążenia i układu oddechowego u dzieci na wysiłek fizyczny
5.Sprawność i wydolność fizyczna u dzieci i młodzieży oraz metody ich oceny
6.Wydolność fizyczna i trening sportowy a rozwój dziecka
7.Wiek biologiczny a zwiększony wysiłek fizyczny

STARZENIE SIĘ A WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA CZŁOWIEKA
1.Starzenie się a skład ciała
2.Starzenie się a masa mięśni szkieletowych
3.Starzenie się a siła i moc mięśni szkieletowych człowieka
4.Starzenie się a maksymalny pobór tlenu
5.Trening fizyczny osób w starszym wieku
- Trening siłowy
- Trening wytrzymałościowy

WYSIŁEK FIZYCZNY W RÓŻNYCH TEMPERATURACH OTOCZENIA
1.Wprowadzenie
2.Podstawy termoregulacji
3.Wysiłek w wysokiej temperaturze otoczenia
- Następstwa odwodnienia
- Następstwa hipertermii
- Profilaktyka zaburzeń cieplnych i poprawa zdolności do wysiłku
4.Wysiłek w niskiej temperaturze otoczenia
- Fizjologiczna reakcja na zimno
a) Reakcje naczyniowe
b) Termogeneza
- Adaptacja do długotrwałej ekspozycji na zimno
- Wysiłek w zimnym powietrzu
- Wysiłek w zimnej wodzie
- Zdolność do wysiłku w niskiej temperaturze otoczeniu
- Zagrożenia związane z wysiłkiem w niskiej temperaturze otoczenia
- Zapobieganie wychłodzeniu

ZINTEGROWANA ODPOWIEDŹ USTROJU NA NIEDOTLENIENIE WYSOKOŚCIOWE
1.Wprowadzenie
2.Zmiana ciśnienia tlenu wraz ze wzrostem wysokości nad poziom morza
3.Hipoksja i hiperwentylacja wysokościowa - wpływ aklimatyzacji
4.Wymiana tlenu w płucach na szczycie Mount Everestu
5.Przesunięcia krzywej dysocjacji oksyhemoglobiny
6.Konsekwencje kwasowo-zasadowe hipoksji wysokościowej
7.Wydolność fizyczna w warunkach wysokogórskich
- Wysiłki krótkotrwałe o mocy maksymalnej
- Wysiłki długotrwałe
8.Trening w warunkach wysokogórskich

WYSIŁEK i SPORT OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
1.Wprowadzenie
2.Specyfika zdolności wysiłkowej w procesie usprawniania
3.Testy czynnościowe i ich odrębności w przypadku osób niepełnosprawnych
4.Wybrane zagadnienia sportu osób niepełnosprawnych
- Wydolność tlenowa osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego
- Rola i znaczenie wydolności beztlenowej w życiu codziennym oraz sportowej aktywności fizycznej osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w odcinku szyjnym
- Metody oceny wydolności beztlenowej mięśni kończyn górnych osób z uszkodzeniem rdzenia kręgowego w warunkach laboratoryjnych

WPŁYW NIEDOBORU AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ (HIPOKINEZJI) NA USTRÓJ
1.Roztrenowanie i hipokinezja sportowców
- Zapobieganie zmniejszaniu się VO2max i tolerancji wysiłku
2.Ograniczenie aktywności fizycznej i długotrwałe pozostawanie w pozycji leżącej przez osoby zdrowe
- Objętość i skład płynów ustrojowych
- Czynność układu krążenia
- Nietolerancja ortostatyczna
- Termoregulacja
- Mięśnie szkieletowe
- Metabolizm kości
- Tolerancja węglowodanów
- Układ odpornościowy
- Zdolność do wysiłków fizycznych
- Właściwości psychofizjologiczne
3.Przebywanie w warunkach mikrograwitacji
4.Hipokinezja a proces starzenia się
5.Zapobieganie skutkom hipokinezji

WYSIŁEK FIZYCZNY W WYBRANYCH CHOROBACH
1.Wprowadzenie
2.Aktywność fizyczna a choroba niedokrwienna serca
3.Aktywność fizyczna a otyłość
4.Aktywność fizyczna a cukrzyca

TRENING ZDROWOTNY
1.Wprowadzenie
2.Trening zdrowotny - efekty fizjologiczne
3.Trening zdrowotny - zalecenia
4.Kwalifikacja do treningu zdrowotnego
5.Trening zdrowotny - tolerancja wysiłku fizycznego i możliwość powikłań

WYSIŁEK FIZYCZNY A ŻYWIENIE
1.Współczesne poglądy na żywienie w sporcie
2.Specyfika żywienia sportowców w okresie treningów, zawodów i odnowy
3.Posiłki podczas treningów i zawodów - pora spożywania, częstotliwość i rodzaj

DOPING W SPORCIE
1.Wprowadzenie
2.Definicja dopingu
3.Reguły antydopingowe
4.Analiza środków dopingujących
5.Lista substancji i metod zabronionych w sporcie
6.Medyczne aspekty stosowania środków dopingujących
7.Steroidy anaboliczno-androgenne
8.Erytropoetyna
9.Insulina
10.Hormon wzrostu
11.Agoniści receptorów beta2-adrenergicznych
12.Diuretyki
13.Stymulanty
14.Narkotyki
15.Kanabinoidy
16.Glikokortykosteroidy
17.Beta-blokery (beta-adrenolityki)
18.Nieświadome użycie substancji dopingujących

PODSTAWY GENETYKI WYSIŁKU FIZYCZNEGO
1.Wprowadzenie
2.Geny warunkujące zdolność organizmu do wysiłku fizycznego
- Gen ACTN3
- Gen ACE
- Gen BDKRB2
- Gen PPAR-alfa
- Gen MSTN
3.Doping genowy

SKOROWIDZ