Księgarnia wysyłkowa PARALALA
ROZUM I HISTORIA
Herbert Schnadelbach
Oficyna Naukowa
Warszawa 2001
liczba stron: 264
OPIS
Niniejszy tom obejmuje prace z lat 1[zasłonięte]978-19; niemal bez wyjątku powstały one jako teksty odczytów. Dla celów publikacji książkowej nie starałem się uczynić z nich uczonych rozpraw, daje się więc w nich spotkać niekiedy zwroty języka mówionego.Rozprawy te — mimo ich różnorodności — można, jak sądzę, przyporządkować trzem kręgom tematycznym: - Problem rozum i historia narzucił się w związku z irytującym powrotem historyzmu w latach siedemdziesiątych. Recepty Heglowskie i marksistowskie przestały być skutecznymi środkami przeciwko historycznemu relatywizmowi i irracjonalizmowi. Stanęło zatem na nowo przed nami — istotami nie tylko historycznymi, ale także rozumnymi — pytanie, jak powinniśmy pomyśleć łącznie historyczność i racjonalność naszej tożsamości.
- Powszechny w latach siedemdziesiątych sceptycyzm podał w wątpliwość naszą zdolność do kierowania się rozumem i przekształcił się w radykalną krytykę tegoż rozumu. Z Nietzscheańskiej inspiracji rozum został więc zdezawuowany jako narzędzie panowania i uznany a przyczynę wszelkich nieszczęść w świecie. Wynika stąd drugi krąg tematyczny: program rehabilitacji animal rationale. Programowi temu przyświeca przekonanie, że nie mamy nic lepszego ponad nasz rozum i że jest on naszą jedyną szansą — pod warunkiem, że samokrytyka stale będzie towarzyszyć jego poczynaniom. Prace te mają być więc zarazem przyczynkiem do krytycznej teorii racjonalności, odpowiadającej potrzebom naszego czasu.
- Z tymi kręgami tematów wiąże się trzeci, związany z ciągłą potrzebą refleksji nad zadaniami, możliwościami i granicami pracy filozoficznej w nowoczesnej kulturze; powody, dla których starałem się tej potrzebie sprostać, były różne, lecz wszystkie one skłaniały mnie do krytycznej inwentaryzacji filozoficznego dziedzictwa frankfurckiej Teorii Krytycznej, z którego sam korzystam i które jest mi bliskie.
Jestem przekonany, że przemyślenia dotyczące tych kwestii są istotne nie tylko dla filozofów niemieckiego obszaru językowego, toteż cieszę się, że moje prace dotrą również do polskich czytelników. Dlatego serdecznie dziękuję pani dr. Krystynie Krzemieniowej za zaangażowaną i sumienną pracę translatorską oraz Oficynie Naukowej i pani red. Elżbiecie Nowakowskiej za to, że ta publikacja stała się faktem
SPIS TREŚCI
Anna Zeidler-Janiszewska:
Filozofowanie w kulturze (późno)nowoczesnej VII
Rozum i historia
Przedmowa do polskiego wydania 3
Wprowadzenie.
0 rozumności historii i historyczności rozumu ... 5
(m.in. Hegel, Kant)
0 historystycznym oświeceniu 18
(m.in. Kant, Novalis, Burke...)
0 dialektyce rozumu historycznego 46
(m.in. Hegel, Kant, Heidegger)
0 irracjonalności i irracjonalizmie 66
(m.in. Nietzsche, Rousseau)
Uwagi o racjonalności i języku 78
(m.in. Kant, Habermas, Hegel...)
Dialektyka i dyskurs 105
(Platon, hegel, Kant)
Hegel i teoria umowy społecznej 136
Co to jest neoarystotelizm? 160
Rozumieć coś, to rozumieć, jak to coś powstało
— wariacje na temat
pewnej maksymy hermeneutycznej ..: 190
(m.in. Dilthey, Horkheimer, Habermas...)
Morbus hermeneuticus
- tezy na temat pewnej choroby filozoficznej .... 221
(m.in. Nietzsche, hermeneutyka)
Krytyka kompencsacji ... 228
Słownik terminologiczny
Indeks osób
Indeksa pojęc i terminów
Informacje o pierwodrukach
Nota biblioghraficzna
Publikacje Herberta Schnadelbacha
|
