WOLNOŚĆ, ROZUM, INTERSUBIEKTYWNOŚĆ
Marek Siemek
Warszawa 2002, stron 384




SPIS TREŚCI


Spis treści
Wolność, rozum, intersubiektywność
Przedmowa 3

Demokracja i filozofia.

Nowoczesność wobec antycznych wzorców
społecznego rozumu 5
Physis i thesis 6;
Polityczność jako sfera życia publicznego 10;
Praxis i poiesis 16;
Polis i olkos 22;
Rozum dialoglczny i monologiczny 24
Logos jako dialogos.
Greckie źródła intersubiektywnej racjonalności .. 27 Przestrzeń społecznafilozofii 28;
Sokrates i sofiści; dialog jako filozofia wdziałaniu 33;
Gra językowa dialogu: rozum między retoryką i dialektyką 41;
Platon: narodziny filozofii z dialogicznegoducha polityki 50


Racjonalizm i naturalizm
w filozofii niemieckiego Oświecenia 57

Filozoficzne odkrycie podmiotowości w myśli oświeceniowej 58:
Orientacja racjonalistyezna: Wolffa projektracjonalnej ontologii i jego krylyczna destrukcja 60;
Przedkrytyczna filozofia Kanta na tle epoki 68; Orientacja naturalistyczna:antropologia ej a rozumu i przyrody w «filozofii popularnej73

”Prawdy szukamy obaj».
Dialog i mit w korespondencji Schillera z Goethem

Idea dialogu; symetryczne napotkanie w pól drogi» 87;
Zjednoczenie przeciwieństw?
Założycielski mil iklasyczności» w kulturze niemieckiej 89;
Rzeczywistość dialogu: asymetria, nierówność i dystans 93;
Podmiot i przedmiot mitu 99;
Mit jako dialogieznie stylizowany monolog 100


Wolność, prawo, sprawiedliwość. Filozofiapraktyczna Kanta a polityczny etos nowoczesności 109

Nowa aktualność filozoficzna Kantowskiej rozprawy
0 pokoju 111;
Etyka i polityka w powiązaniu transcendentalnym: wolność a powszechne prawo117; Kantowska * moralność* jako nowoczesna etyka prawa i sprawiedliwości 122:
Przymus prawa w imię wolności i «państwo diabłów* 128

Immanencja i transcendencja
w Schellinga ontologicznym pojęciu wolności 132

Absolut i moc zapośrednlczenla: między panteistycznym monizmema on lologi aróżnorodności 133;
Człowiek jako ośrodkowy punkt stworzenia: w stronę antropologicznejontoteologii 138;
Wolność a pozylywność zła: Schelling
1 etyczne problemy nowoczesnego uspołecznienia 143


O dialektyce „kultury*
w Heglowskiej Fenomenologii ducha 149

•Kultura» jako wyobcowanie 149;
Władza I bogactwo w kontekście społecznej i kulturalnej modernizacji 158;
•Język rozdarcia’ jako paradygmat nowoczesnej kultury 165
«Nauka» i «naukowość»
jako ideologiczne kategorie filozofii 173
Filozoliczne pylanie o naukę: sformułowanie problemu 174;
Wstępne przypomnienie z historii pojęć: nauka w oczach nowożytnej filozofii177;
Scjentyzm jako filozoficzna ideologia «nauki>. 182; Pojęcie nauki wstrukturze ideologicznej; miedzy pozytywizmem i „filozofią życia- 187
197


Husserl i dziedzictwo filozofii transcendentalnej .

Kartezjańskl rodowód? Rzeczywistość i złudzenia w sa-mowiedzy Husserla 199;
Husserl jako kontynuator Kantowsko-Fichteańskiego trans cen dentalizmu:fenomenologia a projekt „Teorii Wiedzy Fichtego 204;
Fenomenologia transcendentalna a «Idealizm». Przyczynek do krytyki„realistycznych* krytyków Husserla 213;
Cielesność, doświadczenie Innego, intersubiektywność 217


Lukacs — marksizm jako filozofia 221

Co w marksizmie jest filozoficzne? Historia i świadomość klasowa na tletradycji 222;
”Punkt widzenia całości*: Lukacsowska koncepcja dialektyki 230;
Urzeczowienie — przedmiotowe i podmiotowe formy reifikacji 237;
Teoria świadomości społecznej: świadomość klasowa, «świadomość fałszywa»,„świadomość potencjalna* 241


Goldmann i epistemologia sensotwórczej
intersubiektywności 252

Dialektyka jako historyczna antropologia sensu: założenia filozoficzne 254;
Epistemologiczne podstawy humanistyki 259;
Kultura w horyzoncie świadomości urzeczo-wionej: los „mieszczańskiego indywiduum*i socjologia powieści 266;
Między Lukacsem a Heideggerem: myślfilozoficzna wobec wyzwań nowoczesności 270


Rozum miedzy światłem i cieniem oświecenia 278
Immanentna krytyka rozumu i kultury; miejsce Dialektyki oświecenia w myśli XXwieku 281;
Oświecenie I mit — zręby teoretycznej konstrukcji 284;

Horkheimer i Adorno a ich «ponowocześni» epigoni 287;

Aporie Dialektyki oświecenia: od hiperkrytyki do„Społecznego mitu» 291
Wczesny romantyk późnej nowoczesności 296
Fragment przeciw dziełu — Adomo i myśl krytyczna XX wieku 297;
Wczesny romantyzm: wyzwolenie przez sztukę a niepokoje «sentymentalności» 300;
Adorno a Sclilegel — aporie postawy wczesnoromantycznej 303


Filozofia i społeczeństwo w powojennej Polsce... 307

Szczególne położenie Polski w europejskim «bloku wschodnim™ 308;
Trzy wielkie tradycje polskiej filozofii 311;
Swoistość polskiej filozofii marksistowskiej 316;
Kryzys polskiego marksizmu i jego społeczno-filozoficzne następstwa 320
O nowej Europie i Wschodzie w nas 324
Pośrodku Europy; Niemcy i Polacy między Zachodem a Wschodem 325;
Modernizacja a społeczna 1 mentalna swoistość europejskiego «Wschodu» 328;
Monolog i dialog w dyskursach społecznej komunikacji 334;
Wschód a jednoczenie się Europy 340
Uniwersytet a tradycja europejska 342
Uniwersytet a procesy europejskiej modernizacji 343; Wiedza jako częśćrzeczywistości nowoczesnego świata 348;
Uniwersytet wobec wyzwań współczesności 351

STAN KSIĄŻKI
Pozycja jest NOWA w stanie idealnym