Pojęcie tożsamości – jedna z podstawowych kategorii filozoficznych i socjologicznych w XIX i XX wieku – omówione zostaje w artystycznych realizacjach w sztuce polskiej. Autor analizuje zarówno dzieła plastyczne (Grottger, Wyspiański, Gierymski, Witkacy, Kantor), jak i literackie (Mickiewicz, Słowacki, Wyspiański). Poszukiwanie i ekspresja tożsamości przybiera różne formy: dlatego omówiono tu tożsamość narodową powiązaną z polskim losem obok tożsamości indywidualnej w losie narodu. 

W książce omówiono między innymi Portret generała Dembińskiego (Rodakowski), portrety Mickiewicza (Wańkowicz Oleszkiewicz), postacie rolnika u Grottgera, Ecce Homo Chmielowskiego, Polowanie na jelenia Maksa Gierymskiego, Widoki z okna pracowni Wyspiańskiego oraz dzieła Witkacego, obrazy Kantora z cyklu Dalej już nic. 

Wojciech Bałus - historyk sztuki, studiował też filozofię. Zajmuje się dziejami sztuki XIX i XX wieku, głównie architekturą i malarstwem oraz teorią sztuki. Autor licznych publikacji krajowych i zagranicznych, m.in. książek: Mundus melancholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki (Kraków 1996) i Malarstwo sakralne (Wrocław 2001). Członek krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych. Obecnie dyrektor Instytutu Historii Sztuki UJ. 

SPIS TREŚCI 

OD AUTORA 

W KRĘGU PYTAŃ O TOŻSAMOŚĆ ZBIOROWĄ 

Wprowadzenie 

Henryk Rodakowski: generał Dembiński i "polska" melancholia 

Artur Grottger: polski chłop i sacrum romantyczne 

Wawel: mowa przeszłości 

Stanisław Wyspiański: Akropolis i ożywianie posągów 

Tatry: spór o grobowiec dla Juliusza Słowackiego 

NA TROPACH INDYWIDUALNEGO LOSU: 

Wprowadzenie 

Adam Mickiewicz: poeta genialny 

Maksymilian Gierymski: ostatnie polowanie 

Adam Chmielowski: Ecce homo i rozterki ducha. 

Stanisław Wyspiański: co wydarzyło się na Plantach? 

Witkacy: obraz i istnienie 

Tadeusz Kantor: obraz jako śmiertelna pułapka