Jest to praktyczny poradnik, niezbędny w pracy lekarzy pediatrów, lekarzy rodzinnych oraz specjalistów różnych dziedzin.
Składa się z dwóch części. W części ogólnej omówiono farmakokinetyczne i farmakogenetyczne aspekty stosowania leków, ich interakcje, odrębności farmakoterapii u dzieci, ogólne zasady wyboru leku i dawkowania oraz zasady leczenia objawowego i przyczynowego. W części szczegółowej omówiono najczęściej stosowane leki w pediatrii z uwzględnieniem różnych sytuacji klinicznych.

1. Farmakogenetyka
Polimorfizm genetyczny
Wpływ czynników genetycznych na działanie leków
Genetycznie uwarunkowany metabolizm leków
- CYP3A4
- CYP1A2
- CYP2D6
- CYP2C9
- CYP2C19
- Metylotransferaza tiopuryny
Polimorfizm receptorów
- Wrodzony zespół wydłużonego QT
- Genetycznie uwarunkowana skuteczność leczenia astmy
Polimorfizm genetyczny glikoproteiny P
Indywidualizacja farmakoterapii
2. Farmakokinetyka
Uwalnianie leków
Wchłanianie leków
Dystrybucja leków
Eliminacja leków
Metabolizm leków
Nerkowa eliminacja leków
Farmakodynamika
3. Interakcje leków stosowanych u dzieci
Interakcje między lekami stosowanymi u dzieci
- Interakcje w fazie farmaceutycznej
- Interakcje w fazie farmakokinetycznej
- Interakcje w fazie farmakodynamicznej
Interakcje leków z żywnością
- Interakcje na etapie wchłaniania leków
- Interakcje na etapie metabolizmu leków
- Interakcje na etapie wydalania leków
- Interakcje farmakodynamiczne składników diety z lekami
Interakcje leków syntetycznych z preparatami ziołowymi
4. Odrębności farmakoterapii u dzieci
Dawkowanie leków w pediatrii
- Ustalanie dawki na podstawie masy lub powierzchni ciała
- Obliczanie dawki u dziecka na podstawie dawki dla dorosłych
- Dobór odpowiedniej postaci farmaceutycznej leku
- Przestrzeganie zaleceń lekarskich a skuteczność farmakoterapii
Farmakoterapia monitorowana stężeniem leków
5. Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
Znaczenie bólu i gorączki
Ocena bólu i gorączki
Leczenie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe a antybiotykoterapia
Patofizjologia bólu i gorączki
Farmakologia leków analgetycznych i antypiretycznych
- Paracetamol
- Ibuprofen
- Inne leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
- Znaczenie zabiegów ochładzających w walce z gorączką
- Opioidy
6. Antybiotyki i sulfonamidy
Ogólne zasady antybiotykoterapii
Antybiotyki Beta-laktamowe
- Penicyliny
- Cefalosporyny
- Karbapenemy
Makrolidy i linkozamidy
- Makrolidy
- Linkozamidy
Fluorochinolony
Tetracykliny
Polimyksyny
Glikopeptydy
Fuzafungina
Sulfonamidy
- Połączenia sulfametoksazolu z trimetoprimem
Algorytmy antybiotykoterapii u dzieci
7. Witaminy i związki mineralne
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
- Witamina D
- Witamina A
- Witamina E
- Witamina K
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
- Witamina C (kwas askorbinowy)
- Witamina B₁ (tiamina)
- Witamina B₂ (ryboflawina)
- Witamina B₆ (pirydoksyna)
- Witamina B₁₂ (cyjanokobalamina)
- Kwas foliowy
- Witamina PP (nikotynamid, witamina B₃)
- Kwas pantotenowy (witamina B₅)
Związki mineralne
- Potas
- Magnez
- Fluor
- Jod
- Selen
- Żelazo
- Cynk
8. Kardiologia
Problemy kardiologiczne u dzieci
- Niewydolność serca
- Zaburzenia rytmu serca
- Nadciśnienie tętnicze
- Płucne nadciśnienie tętnicze
- Przewodozależne wady wrodzone serca
Leki stosowane w kardiologii
- Glikozydy nasercowe
- Leki moczopędne - diuretyki
- Leki działające na układ renina-angiotensyna-aldosteron
- Leki blokujące kanał wapniowy - antagoniści wapnia
- Leki blokujące receptory Beta-adrenergiczne - Beta-blokery
- Leki blokujące receptory -i Beta-adrenergiczne
- Leki przeciwarytmiczne
- Leki przeciwzakrzepowe z grupy antagonistów witaminy K
- Leki blokujące receptory endoteliny
- Leki utrzymujące drożność przewodu tętniczego
- Leki dopaminergiczne
- Leki z grupy inhibitorów fosfodiesterazy III
- Leki z grupy antagonistów receptorów muskarynowych
9. Nefrologia
Zasady ogólne terapii chorób nerek
- Monitorowanie stężenia leków w nefrologii
- Problem nefrotoksyczności
Leki moczopędne
- Miejsca działania leków moczopędnych
- Farmakodynamika leków moczopędnych
- Niepożądane objawy leczenia
- Oporność na leki diuretyczne
- Najważniejsze leki moczopędne
Leki hamujące białkomocz
- Najważniejsze leki hamujące białkomocz
Leki stosowane w kłębuszkowym zapaleniu nerek
- Glikokortykosteroidy
- Leki cytotoksyczne
Leki stosowane w zaburzeniach czynnościowych pęcherza moczowego
- Leki stosowane przy nadwrażliwości mięśnia wypieracza moczu - mała pojemność pęcherza moczowego
- Leki stosowane u dzieci z zaburzeniami oddawania moczu i nieprawidłowym opróżnianiem pęcherza moczowego
Leczenie zakażeń układu moczowego
- Zasady ogólne farmakoterapii ZUM
- Najważniejsze leki stosowane w ZUM
10. Gastroenterologia i parazytologia
Nudności i wymioty
Choroba refluksowa przełyku
Zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, choroba
wrzodowa żołądka i dwunastnicy
- IPP a zakażenie Helicobacter pylori
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego
Zapalenie i kamica pęcherzyka żółciowego
Biegunki ostre i przewlekłe
- Biegunki ostre
- Odwodnienie
- Biegunki przewlekłe
- Preparaty przywracające ekosystem mikrobiontów przewodu pokarmowego (probiotyki)
Nieswoiste zapalenia jelit
Zaparcia
Leki przeciw pasożytom przewodu pokarmowego
Preparaty stosowane w żywieniu niemowląt i małych dzieci z alergią pokarmową
- Preparaty o nieznacznym stopniu hydrolizy
- Preparaty o znacznym stopniu hydrolizy
- Mieszanki elementarne
- Preparaty sojowe
- Modyfikowane mleko w proszku dla niemowląt z tendencją do ulewania
- Modyfikowane mleko w proszku dla niemowląt od 1 m.ż. stosowane w zaburzeniach czynnościowych
- Zaburzenia trawienia tłuszczów
10. Hepatologia
Leki poprawiające metabolizm komórek wątrobowych
Leki wspomagające produkcję i wydzielanie żółci
- Leki żółciotwórcze
- Leki żółciopędne
Leczenie przewlekłych wirusowych zapaleń wątroby typu B i C u dzieci
Uwagi dotyczące leków stosowanych w hepatologii dziecięcej
11. Pneumonologia i alergologia
Leki przeciwzapalne
- Glikokortykosteroidy
Leki antyleukotrienowe
- Antagoniści receptorów dla leukotrienów cysteinylowych
- Kromony
Leki rozszerzające oskrzela
- Leki pobudzające receptory -i Beta-adrenergiczne
- Leki pobudzające selektywnie receptory Beta-adrenergiczne
Leki przeciwcholinergiczne krótko działające
- Metyloksantyny
Leki przeciwhistaminowe o działaniu blokującym receptor H1
- Leki I generacji
- Leki II generacji
Leki mukolityczne
Inne leki działające wykrztuśnie i objawowo
Leki przeciwkaszlowe
Preparaty wykrztuśne i przeciwkaszlowe
Leki przeciwbakteryjne
Leki stosowane w terapii gruźlicy
12. Hematologia i onkologia
Nierozrostowe choroby układu krwiotwórczego
- Leki stosowane w terapii ambulatoryjnej niedokrwistości
- Leki stosowane w terapii ambulatoryjnej skaz krwotocznych
Choroby nowotworowe układu krwiotwórczego i nowotworowe guzy lite
- Leki przeciwnowotworowe stosowane w terapii ambulatoryjnej
- Profilaktyka i ambulatoryjne leczenie wczesnych powikłań toksycznych chemioterapii i radioterapii
- Profilaktyka powikłań infekcyjnych chemioterapii i radioterapii oraz postępowanie w przypadku objawów zakażenia
- Ambulatoryjne leczenie odległych następstw chemioterapii i radioterapii prowadzonej w wieku rozwojowym
- Leki stosowane u dzieci z chorobą nowotworową w opiece paliatywnej
13. Endokrynologia
Zaburzenia podwzgórzowo-przysadkowe
- Moczówka prosta
- Niedoczynność przysadki
- Nadczynność przysadki
- Hiperprolaktynemia
Choroby związane z hormonami płciowymi
- Opóźnione dojrzewanie płciowe - hipogonadyzm
- Przedwczesne dojrzewanie płciowe
- Ginekomastia
- Hiperandrogenizm, hirsutyzm i zaburzenia miesiączkowania
Choroby tarczycy
- Wole proste
- Niedoczynność tarczycy
- Nadczynność tarczycy
- Rak zróżnicowany tarczycy
- Leczenie paliatywne raka rdzeniastego tarczycy
Choroby przytarczyc
- Niedoczynność przytarczyc
- Nadczynność przytarczyc
Osteoporoza
- Bifosfoniany
- Inne preparaty
Niedoczynność kory nadnerczy
- Hipoaldosteronizm
- Hipokortyzolemia
- Hipogonadyzm nadnerczowy
Nadczynność kory nadnerczy
- Hiperaldosteronizm
- Hiperkortyzolemia
- Wrodzony przerost kory nadnerczy
Niedoczynność rdzenia nadnerczy
- Katecholaminy
Nadczynność rdzenia nadnerczy - guz chromochłonny
Zaburzenia snu
Otyłość
Hipercholesterolemia
15. Diabetologia, leczenie cukrzycy typu 1
Istota cukrzycy
Kontrola przebiegu cukrzycy typu 1
- Kontrolowanie glikemii
- Kontrolowanie diety
- Kontrola wysiłku fizycznego w przebiegu cukrzycy
- Efekty działania insuliny
- Zeszyt samokontroli
Edukacja w cukrzycy typu 1
Stany naglące i zagrażające życiu dzieci z cukrzycą typu 1
- Hipoglikemia
- Kwasica ketonowa
Zasady insulinoterapii u dzieci i młodzieży
- Dobór dawek insuliny
- Insuliny stosowane w cukrzycy typu 1
Inne leki stosowane w cukrzycy typu 1
- Glukagon
Paski diagnostyczne niezbędne w insulinoterapii
16. Leczenie chorób metabolicznych
Zaburzenia przemiany aminokwasów i białek
- Fenyloketonuria
- Zaburzenia kofaktorowe - niedobór tetrahydrobiopteryny
- Tyrozynemia
- Alkaptonuria
- Inne zaburzenia przemiany aminokwasów
- Zaburzenia cyklu mocznikowego
Zaburzenia metabolizmu węglowodanów
- Galaktozemia
- Glikogenozy
Choroby lizosomalne
Zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych i inne zaburzenia funkcji mitochondriów
- Zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych
- Inne mitochondrialne defekty enzymatyczne
Wrodzone błędy metaboliczne - podsumowanie
17. Reumatologia
Wprowadzenie w zagadnienia reumatologii dzieci i młodzieży
- Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów i reumatoidalne zapalenie stawów
- Toczeń rumieniowaty układowy
- Twardzina układowa
- Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe
- Spondyloartropatie seronegatywne
Leczenie chorób reumatycznych
- Niesteroidowe leki przeciwzapalne
- Leki modyfikujące przebieg choroby
- Leki cytotoksyczne - immunosupresyjne
- Leki biologiczne
- Inne leki stosowane w chorobach reumatycznych
- Inne metody leczenia
18. Neuropsychiatria
Leki psychotropowe
- Farmakoterapia zespołu nadruchliwości z deficytem uwagi - ADHD
- Leki przeciwpsychotyczne
- Leki przeciwlękowe i nasenne
- Leki normotymiczne
Leki przeciwdepresyjne
- Nieselektywne inhibitory wychwytu zwrotnego monoamin
- Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
- Odwracalne inhibitory monoaminooksydazy typu A
- Inne leki przeciwdepresyjne
19. Epileptologia
Objawy niepożądane po zastosowaniu leków przeciwpadaczkowych i najczęstsze interakcje
Podstawowe leki przeciwpadaczkowe
Nowsze leki przeciwpadaczkowe - II generacja
20. Otorynolaryngologia
Terapia miejscowa górnych dróg oddechowych
- Nos i zatoki przynosowe
- Leki obkurczające błonę śluzową podawane miejscowo
- Leki obkurczające błonę śluzową nosa podawane doustnie
- Kromony
- Leki mukolityczne do stosowania miejscowego
- Leki przeciwhistaminowe
- Glikokortykosteroidy donosowe
- Antybiotyki do stosowania miejscowego
- Szczepionki donosowe
- Roztwory izotoniczne chlorku sodu, wody morskiej
Ucho
- Zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego i nieżyt ucha środkowego
- Surowicze zapalenie ucha środkowego
Krtań
Jama ustna i gardło
21. Okulistyka
Farmakologiczne leczenie chorób oczu u dzieci
- Ogólna charakterystyka kropli do oczu
- Ogólna charakterystyka maści okulistycznych
Leki stosowane miejscowo
- Leki działające na układ wegetatywny
- Leki rozszerzające źrenicę i porażające mięsień rzęskowy
- Jaskra
- Leki przeciwbakteryjne
- Leki przeciwwirusowe
- Leki przeciwalergiczne i przeciwzapalne
- Leki poprawiające metabolizm i regenerację tkanek
22. Choroby skóry
Leczenie ogólne chorób skóry
- Glikokortykosteroidy
- Antybiotyki i chemioterapeutyki
- Cytostatyki
- Leki przeciwhistaminowe
- Retinoidy
- Leki przeciwgrzybicze
- Leki przeciwwirusowe
- Leki immunosupresyjne
Leczenie zewnętrzne chorób skóry
- Ogólne zasady leczenia zewnętrznego
- Glikokortykosteroidy stosowane zewnętrznie
- Antybiotyki do stosowania zewnętrznego
- Chemioterapeutyki stosowane miejscowo
- Retinoidy stosowane zewnętrznie
- Pochodne witaminy D₃
- Inhibitory kalcyneuryny
- Leki przeciwgrzybicze stosowane miejscowo
- Leki przeciwwirusowe stosowane miejscowo
- Inne preparaty stosowane miejscowo
Stosowanie promieniolecznictwa
Niefarmakologiczne metody leczenia chorób skóry
23. Immunoprofilaktyka i immunoterapia
Wprowadzenie w zagadnienia immunoprofi laktyki i immunoterapii
Szczepionki stosowane w zapobieganiu chorobom zakaźnym
Nieswoiste szczepionki bakteryjne
Preparaty immunoglobulin