Ta strona wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony, zgadzasz się na ich użycie. OK Polityka Prywatności Zaakceptuj i zamknij X

FARMACEUCI FARMACJA POWSTANIE WIELKOPOLSKIE 1998

19-01-2012, 14:49
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.
Aktualna cena: 50 zł     
Użytkownik inkastelacja
numer aukcji: 2036022464
Miejscowość Kraków
Wyświetleń: 11   
Koniec: 13-01-2012 20:13:16
Dodatkowe informacje:
Stan: Używany
Okładka: miękka
Rok wydania (xxxx): 1998
Język: polski
info Niektóre dane mogą być zasłonięte. Żeby je odsłonić przepisz token po prawej stronie. captcha



PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
ZAOPATRZENIE MEDYCZNO-SANITARNE W POWSTANIU WIELKOPOLSKIM I UDZIAŁ W NIM FARMACEUTÓW



PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W DOLNEJ CZĘŚCI AUKCJI (CZASAMI TRZEBA WYKAZAĆ SIĘ CIERPLIWOŚCIĄ W OCZEKIWANIU NA ICH DOGRANIE)


AUTOR -
JAN MAJEWSKI

WYDAWNICTWO, WYDANIE, NAKŁAD -
WYDAWNICTWO - KONTEKST, POZNAŃ 1998
WYDANIE - 1
NAKŁAD - 500 + 20 EGZ.

STAN KSIĄŻKI -
BARDZO DOBRY MINUS JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).

RODZAJ OPRAWY -
ORYGINALNA, MIĘKKA

ILOŚĆ STRON, WYMIARY, WAGA -
ILOŚĆ STRON - 187
WYMIARY - 24 x 17 x 1,2 CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - 0,341 KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)

ILUSTRACJE, MAPY ITP. -
ZAWIERA


KOSZT WYSYŁKI -
8 ZŁ - KOSZT UNIWERSALNY, NIEZALEŻNY OD ILOŚCI I WAGI, DOTYCZY PRZESYŁKI PRIORYTETOWEJ NA TERENIE POLSKI.

ZGADZAM SIĘ WYSŁAĆ PRZEDMIOT ZA GRANICĘ. KOSZT WYSYŁKI W TAKIM PRZYPADKU, USTALA SIĘ INDYWIDUALNIE WEDŁUG CENNIKA POCZTY POLSKIEJ I JEST ZALEŻNY OD WAGI PRZEDMIOTU. (PREFEROWANYM JĘZYKIEM KONTAKTU POZA OCZYWIŚCIE POLSKIM JEST ANGIELSKI, MOŻNA OCZYWIŚCIE PRÓBOWAĆ KONTAKTU W SWOIM JĘZYKU NATYWNYM.)

I AGREE to SEND ITEMS ABROAD. The COST of DISPATCHING In SUCH CASE, IS ESTABLISH ACCORDING TO PRICE-LIST of POLISH POST OFFICE SEVERALLY And it IS DEPENDENT FROM WEIGHT of OBJECT. ( The PREFERRED LANGUAGE of CONTACT WITHOUT MENTIONING POLISH IS ENGLISH, BUT YOU CAN OBVIOUSLY TRY TO CONTACT ME IN YOUR NATIVE LANGUAGE.)


DODATKOWE INFORMACJE - W PRZYPADKU UŻYWANIA PRZEGLĄDARKI FIREFOX MOŻE WYSTĄPIĆ BŁĄD W POSTACI BRAKU CZĘŚCI TEKSTU LUB ZDJĘĆ, NIESTETY NARAZIE JEDYNYM ROZWIĄZANIEM JAKIE MOGĘ ZAPROPONOWAĆ TO UŻYCIE INTERNET EXPLORERA LUB WYSZUKIWARKI "OPERA", Z GÓRY PRZEPRASZAM ZA NIEDOGODNOŚCI.
PRZY OKAZJI PRZYPOMINAM O KOMBINACJI KLAWISZY CTRL+F (PRZYTRZYMAJ CTRL I JEDNOCZEŚNIE NACIŚNIJ F), PO NACIŚNIĘCIU KTÓREJ Z ŁATWOŚCIĄ ZNAJDZIESZ INTERESUJĄCE CIĘ SŁOWO O ILE TAKOWE WYSTĘPUJE W TEKŚCIE WYŚWIETLANEJ WŁAŚNIE STRONY.



SPIS TREŚCI LUB/I OPIS -

Jan Majewski
Zaopatrzenie
medyczno-sanitarne
w powstaniu wielkopolskim
i udział w nim farmaceutów
Wydawnictwo Kontekst Poznań 1998
Projekt okładki: Piotr Jan Majewski
Na okładce: Aptekarz Józef Gertych (pierwszy z prawej) z kolegami - okres I wojny światowej. Fot. J. Cieśliński, dawniej E. Mirska z Poznania
Opracowanie plastyczne: Studio Graficzne
Wydawnictwa Kontekst





PRZEDMOWA

O powstaniu wielkopolskim 1918/1919 napisano sporo książek, w tym kilkadziesiąt takich, które niezależnie od czasów, w jakich powstały, weszły do kanonu podstawowej literatury historycznej. Należą do nich z pewnością prace takich badaczy, jak: Zygmunt Wieliczka, Zdzisław Grot, Ludwik Gomolec, Antoni Czubiński, Benon Miśkiewicz i Bogusław Polak. Wydawać by się zatem mogło, że napisanie czegoś nowego na jego temat jest raczej niemożliwe. Przeczy temu jednak książka dra Jana Majewskiego. Mimo tego, że pierwszym członem tytułu jest zaopatrzenie medyczno-sanitarne w powstaniu wielkopolskim, książka poświęcona została nieomal w całości wielkopolskim farmaceutom, którzy w grudniu 1918 r. nie tylko aktywnie włączyli się do walki zbrojnej, ale również budowali zręby polskiej administracji na wyzwolonych terenach. W wyniku skrupulatnych poszukiwań Autorowi udało się ustalić nazwiska 68 aptekarzy, których działalność w powstaniu nie budzi wątpliwości. W większości byli oni zatrudnieni w Składnicy Sanitarnej w Poznaniu bądź też w aptekach przy lazaretach wojskowych, co spowodowało, że trafili do źródeł, przede wszystkim zaś do rozkazów dziennych i innych dokumentów wojskowych. Gorzej było z tymi aptekarzami, którzy na rzecz powstania angażowali się w małych miasteczkach. Jeśli nie zostali odnotowani przez współczesnych sobie we wspomnieniach, wszelki ślad ich politycznej działalności uległ z czasem zapomnieniu. Swoje zrobił także i okupant hitlerowski, który niszczył nie tylko ludzi i pomniki, ale i wszelką dokumentację polskiego wysiłku patriotycznego. Olbrzymią zasługą Autora książki jest to, że z fragmentów relacji, notek prasowych, nekrologów potrafił odtworzyć ich trudne curriculum vitae, nie tylko udział w powstaniu, ale również i późniejsze losy będące konsekwencją patriotycznego zaangażowania i udziału w zrywie powstańczym.
Zasadniczy zrąb faktów zgodnie z tematem książki dotyczy powstania wielkopolskiego. Jej zaletą jest jednak to, że powstanie ukazane zostało na szerokim tle spraw politycznych, narodowościowych oraz kulturalnych. Dla kilkunastu z przedstawionych w książce aptekarzy droga do powstania nie była prosta. Prowadziła przez studia farmaceutyczne, odbywane najczęściej na uniwersytetach niemieckich z finansową pomocą założonego przez Karola Marcinkowskiego Towarzystwa Pomocy Naukowej.
Służba wojskowa w armii niemieckiej i późniejsza praca w dużym stopniu uzależnione były od lojalności wobec Rzeszy. Zachowaniu polskości i samokształceniu służyły tajne organizacje oraz korporacje studenckie. Farmaceuci wielkopolscy nie tylko uczestniczyli w działalności Akademickiego Stowarzyszenia Naukowego „Unitas", powołanego na uniwersytecie lipskim, ale i w konspiracyjnym Towarzystwie Tomasza Zana. Inni związali się z Towarzystwem Czytelni Ludowych, chórami i organizacjami o charakterze gospodarczym. Wydarzeniem bez precedensu było przyjęcie wl911r. 31 aptekarzy wielkopolskich do Wydziału Przyrodniczego Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Te i inne kwestie, w tym także i szczegółowe, jak choćby Aptekarstwo wielkopolskie pod zaborem pruskim, czy też Skład narodowościowy farmaceutów ukazują metody za pomocą których zaborca starał się utrzymać swoje wpływy w Wielkopolsce. Pokazują one jednocześnie jak wielki wysiłek, również i finansowy podjęty został przez farmaceutów wielkopolskich w celu odzyskania bądź też repolonizacji
aptek.
Dobrze się więc stało, że w 80 rocznicę wybuchu powstania jego historiografię wzbogaca nowe opracowanie. Choć fragmentaryczne, dotyczy bowiem stosunkowo niewielkiej grupy zawodowej, ale ważne, uzupełniające jego dzieje o nowe, nieznane fakty. Umiejętność przedstawienia w sposób interesujący, na szerokim tle, wysiłku patriotycznego wielkopolskich farmaceutów powoduje, że książkę czyta się z dużym zainteresowaniem. Mam nadzieję, że odbiorcą jej będzie nie tylko środowisko aptekarskie Wielkopolski, lecz i miłośnicy historii regionalnej, historycy powstania wielkopolskiego oraz młodzież.

prof. dr hab. Artur Kijas





Wstęp

Powstanie wielkopolskie ma bogatą literaturę. Pierwsze prace dotyczące jego genezy, przebiegu i znaczenia pojawiły się już w 1919 r. Od tamtego czasu w postaci monografii, bądź też artykułów w czasopismach zarówno polskich jak i zagranicznych ukazało się kilkaset prac bezpośrednio lub pośrednio związanych z powstaniem. Od lat trzydziestych badacze zajmujący się nim dysponują także szczegółowymi bibliografiami. W monografii Antoniego Czubińskiego Powstanie wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19 roku wymienionych zostało 10 bibliografii zawierających wykaz literatury bezpośrednio związanej z powstaniem l.
Osiągnięciem historiografii polskiej ostatnich lat jest również wykorzystanie wielu źródeł niemieckich, w tym głównie dokumentów, wspomnień i opracowań 2. Z badaczy polskich najwięcej do poznania specyfiki Wielkopolski na przełomie XIX i XX wieku, czasów pierwszej wojny światowej i walki zbrojnej Wielkopolan z zaborcą wnieśli: Tadeusz Fenrych, Zygmunt Wieliczka, Kazimierz Piwarski, Zdzisław Grot, Witold Jakóbczyk, Stanisław Kubiak, Lech Trzeciakowski, Antoni Czubiński i Bogusław Polak. Na uwagę zasługuje także niemieckojęzyczna praca Bernarda Miillera, Militdrpharmazie in Deutschland bis 1945, która choć ukazała się w 1993 r. pozwoliła uzupełnić wiadomości o wyposażeniu w leki i materiały sanitarno-opa-trunkowe zarówno wozów sanitarnych, jak i specjalnych oddziałów sanitarno-medycz-nych w czasie I wojny światowej 3. Dzięki kompleksowym badaniom i wielu konferencjom poświęconym powstaniu lepiej znamy także sytuację wewnętrzną i międzynarodową w Wielkopolsce przed 27 grudnia 1918 r., jak również okoliczności, które doprowadziły do włączenia tego regionu w skład odradzającej się II Rzeczypospolitej.
W dotychczasowych syntezach historii powstania dominują jednakże problemy ogólniejsze. Brak jest w dalszym ciągu opracowania dotyczącego udziału w powstaniu poszczególnych grup zawodowych. W okresie PRL-u pisano o ludowym, żywiołowym charakterze powstania. Szukano analogii między rewolucyjnym ruchem w Rosji w 1917 r., rewolucją listopadową w Niemczech, a wydarzeniami w Wielkopolsce z przełomu 1918 i 1919 r. Pomniejszano zaangażowanie na rzecz powstania inteligencji, ziemiaństwa i duchowieństwa katolickiego, chociaż temu ostatniemu już w 1968 r. obszerny artykuł poświęcił Franciszek Kącki 4. Z innych grup zawodowych opracowania doczekali się kolejarze5 i lekarze6. To właśnie lekarzom oraz organizacji i znaczeniu służby sanitarno-medycznej w powstaniu rozprawę doktorską poświęcił Jan Basiński7. Praca w całości nie była drukowana. W 1979 r. w „Archiwum Historii Medycyny" ukazały się natomiast trzy artykuły streszczające wyniki badań autora8. Traktując o służbie sanitarnej w powstaniu Basiński zetknął się z kilkoma aptekarzami, których wymienił w tekście nie poświęcając im większej uwagi. W załączniku do maszynopisu pracy znalazła się jednak większa liczba aptekarzy, bo obejmująca 48 farmaceutów związanych, bądź to z powstaniem, bądź z Armią Wielkopolską.
Popularnonaukowa sesja zorganizowana w Poznaniu w 1974 r. z udziałem lekarza - powstańca, prof. Wiktora Degi po raz pierwszy unaoczniła społeczeństwu Wielkopolski jak znaczny wkład w organizowanie służby sanitarnej powstania wnieśli lekarze 9. W czasie sesji niejednokrotnie konstatowano „(...) że do pełnego sukcesu powstania przyczyniła się również doskonale zorganizowana służba zdrowia" 10.
Dosyć długo na opracowanie czekali farmaceuci. O ich społecznym i patriotycznym zaangażowaniu, dużej roli w powstaniu jako pierwszy zdał sobie sprawę Witold Włodzimierz Głowacki. Nie zadawalając się pojedynczymi nazwiskami, mimochodem wymienianych w monografiach i artykułach o powstaniu, gromadzić zaczął materiały źródłowe dotyczące udziału aptekarzy w wydarzeniach 1918/1919 roku. Jest to obszerny materiał na który składają się zarówno wypisy z dokumentów, jak i wywiady, listy, rozmowy. W dużym stopniu dzięki łaskawości profesora Głowackiego mogłem ten materiał wykorzystać. Z poprzedników, chciałbym wymienić także doc. dra hab. Władysława Markowskiego. Przeglądając materiały źródłowe Centralnego Archiwum Wojskowego zwrócił on moją uwagę na teczki personalne związane z przebiegiem służby kilkunastu oficerów farmaceutów z Wielkopolski. Chociaż w pewnych wypadkach materiał ten wymagał weryfikacji, w innych zaś uzupełnienia jest to zasadnicza część źródeł wykorzystana w pracy.
Rozprawa mimo, że zasadniczy jej zrąb dotyczy ściśle powstania wielkopolskiego, to znaczy wydarzeń od 27 grudnia 1918 r. do 16 lutego 1919 r., znacznie wykracza poza wskazane cezury. Omówione w niej zostały wydarzenia sprzed grudnia 1918 r., które wywarły istotny wpływ na samo powstanie. Także i data końcowa nie oznaczała jeszcze stabilizacji politycznej Wielkopolski. Walka, choć z mniejszym natężeniem o tereny przygraniczne, jak i umocnienie granic trwała bowiem do 8 marca 1920 r. Wówczas to wydany został ostatni rozkaz gen. Dowbora Muśnickiego o likwidacji frontu wielkopolskiego 11.
Praca poza wstępem składa się z trzech rozdziałów. Mimo tego, że pierwszym członem tematu jest zaopatrzenie medyczno-sanitarne w powstaniu, została ona nieomal w całości poświęcona wielkopolskim farmaceutom. Oni bowiem zadecydowali o zabezpieczeniu znacznej ilości niemieckiego sprzętu sanitarnego i leków, a później zarówno w szpitalach jak i w trakcie walk organizowali apteki i punkty sanitarne oraz dbali o ich właściwe zaopatrzenie i wykorzystanie. Rozdział drugi poświęcony temu zagadnieniu ukazuje ponadto jak znaczny był wkład oficerów aptekarzy w medyczno-sanitarną stronę powstania.
Najobszerniejsze są rozdziały pierwszy i trzeci. Podyktowane to zostało także charakterem źródeł. W większości, w odróżnieniu od lakonicznych rozkazów, mają one charakter opisowy. Pozwalają coś więcej powiedzieć o ludziach, ich postawach wobec powstania, zaangażowaniu społecznym i zawodowym.
Rozdział pierwszy omawia stosunki narodowościowe i społeczne w Wielkopolsce przed 27 grudnia 1918 roku. Poza ogólną sytuacją panującą w zaborze, germanizacją, zostały w nim naświetlone takie zagadnienia, jak: aptekarstwo wielkopolskie pod zaborem pruskim, skład narodowościowy aptekarzy, a także i ich praca społeczno-za-wodowa. W trakcie pisania tego rozdziału niezwykle pomocne okazały się materiały zgromadzone niegdyś przez Leonarda Kostrzeńskiego l2, artykuły Witolda Włodzi-
mierzą Głowackiego 13 i innych dotyczące udziału farmaceutów wielkopolskich w pracach Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Szczególnie na przełomie XIX i XX wieku, kiedy to okazali się liczącą w nim grupą zawodową i poważnie zbliżyli się do lekarzy, najliczniejszej kategorii w składzie PTPN 14. Wówczas to w dużym stopniu współdecydowali również o rozwoju Wydziału Przyrodniczego Towarzystwa.
Rozdział trzeci pokazuje zarówno instytucjonalne, jak i poza instytucjonalne formy zaangażowania farmaceutów w powstaniu wielkopolskim. Nie popełniając większego błędu można powiedzieć, że byli wszędzie: w aptekach i szpitalach, składnicach sanitarnych oraz w walczących jednostkach wojskowych. Wielu z nich nie tylko wypełniało swoje zawodowe obowiązki, ale i walczyło z bronią w ręku. Na podkreślenie zasługuje także i to, że wielu aptekarzy zaangażowanych w powstanie na prowincji tworzyło zręby państwowości polskiej w miejscach swojego zamieszkania.
Do pracy dołączone zostały aneksy. Wśród nich do najbardziej czasochłonnych, wymagających nie tylko kwerendy źródłowej, ale i żmudnych poszukiwań zaliczam biogramy aptekarzy uczestników powstania wielkopolskiego. W części tej o niejednym z zapomnianych do tej pory aptekarzy powstańców, udało się coś niecoś napisać, stworzyć jego biogram. Wśród postaci opracowanych znalazły się zarówno te znane, jak i mniej nieznane.
Prezentowana praca jest uzupełnioną wersją rozprawy doktorskiej napisanej w Katedrze i Zakładzie Farmacji Klinicznej na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu pod kierunkiem naukowym prof. dra hab. Jerzego Masiakowskiego, któremu dziękuję za okazaną pomoc i serdeczność. Za cenne wskazówki i uwagi pozwalające nadać publikacji bardziej czytelny charakter słowa podziękowania składam recenzentom: prof. dr hab. nauk medycznych Tadeuszowi Brzezińskiemu i doc. dr hab. nauk farmaceutycznych Michałowi Henrykowi Umbreitowi. Dobrym duchem książki okazała się dziekan Wydziału Farmaceutycznego prof. dr hab. Żyta Płotko wiak, która w czasie publicznej obrony 1 kwietnia 1998 r. wspomniała, że właściwą formą uczczenia 80. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego byłoby wydanie rozprawy drukiem. Za te słowa zachęty jestem Pani Dziekan głęboko wdzięczny.
Książka zadedykowana została moim Dziadkom - powstańcom. Jest ona także hołdem złożonym farmaceutom wielkopolskim, którzy w walce o niepodległość
zapisali niejedną piękną kartę.
Pracę zamykają materiały ikonograficzne, na zasadzie egzemplifikacji ukazujące udział aptekarzy wielkopolskich w powstaniu 1918/1919 r.






SPIS TREŚCI

Przedmowa ........................................................................................................ 7
Wstęp.................................................................................................................. 9
I. Stosunki narodowościowe i społeczne w Wielkopolsce przed wybuchem powstania ................................................................................................ 13
1.1 Sytuacja polityczna w zaborze pruskim przed I wojną światową ........ 13
1.2 Aptekarstwo wielkopolskie pod zaborem pruskim ............................... 16
1.3 Praca społeczno-zawodowa farmaceutów w okresie przedpowstaniowym.
Skład narodowościowy farmaceutów .................................................. 23
1.4 Wybuch powstania wielkopolskiego .................................................... 34
II. Zaopatrzenie medyczno-sanitarne w powstaniu wielkopolskim i Armii Wielkopolskiej ....................................................................................... 41
II. 1 Tabele należności zaopatrzenia w sprzęt i materiał medyczno-sanitarny
(wyposażenie) ..................................................................................... 41
II.2 Drogi i jednostki zaopatrywania sanitarnego ...................................... 50
III. Udział farmaceutów w powstaniu wielkopolskim ................................. 61
III. 1 We władzach terenowych .................................................................. 61
111.2 W kołach PCK ................................................................................... 68
111.3 W walczących jednostkach wojskowych ........................................... 71
111.4 Służba farmaceutyczna w powstaniu wielkopolskim i w Armii
Wielkopolskiej ................................................................................... 83
4.a Apteki w szpitalach polowych i zapasowych ............................ 83
4.b Apteki szpitalne ......................................................................... 85
4.c Składnice sanitarne .................................................................... 88
IV. Wnioski końcowe ................................................................................... 97
Aneksy ..........................................................................................................101
I. Zestawienie farmaceutów w jednostkach walczących (fronty) ............101
II. Alfabetyczny spis farmaceutów w jednostkach sanitarnych powstania wielkopolskiego i w Armii Wielkopolskiej ..........................................102
III. Biogramy aptekarzy - uczestników powstania wielkopolskiego 1[zasłonięte]918-19 roku ....................................................................................104
IV. Wykaz wykorzystanych źródeł i literatury ...........................................165
V. Wykaz skrótów .....................................................................................171
VI. Materiały ikonograficzne .....................................................................





IV. Wykaz wykorzystanych źródeł i literatury

A) Archiwalia
- Centralne Archiwum Wojskowe
Akta Personalne nr: 220, 288, 630, 665, 974, 1530, 1545, 1757, 1905, 2205, 2272, 2511, 2678, 2738, 2856, 2868, 3275, 3281, 3550, 3601, 3644, 3911, 4110, 4595, 4624, 4666, 5119, 5510, 6253, 6717, 6993, 7368, 7857, 8219, 9372, 9557, 9558,[zasłonięte],10796,10846,11260,11391,11601,12061,12245,12945,17158,22863, 27087,28171.
Akta Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości nr: 18230,29773,82708,15-34485,[zasłonięte]120-362.
- Archiwum Zakładowe przy PZF Cefarm w Poznaniu
Teczki osobowe: Grabowski Stefan, Gregorowicz Zygmunt, Jasiński Stefan, Michalski Andrzej, Morawski Czesław, Straburzyński Maksymilian, Woliński Władysław.
- Archiwum Zakładowe przy PZF Cefarm w Olsztynie
Teczka osobowa: Szczerbicki Alfons.
- Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Poznaniu
Kartoteka mieszkańców Poznania: Wojasiak Franciszek, sygn. 15266.
- Urząd Miejski w Nowym Mieście Lubawskim
Sekretarz Miejski: dane dot. Szczerbickiego Alfonsa.
- Urząd Miejski w Poznaniu
Wydział Spraw Obywatelskich: Buczkowski Stanisław, Szymczak Bolesław, Woliński Władysław.
B) Źródła drukowane. Dokumenty, rozkazy, wspomnienia.
Dowództwo Główne Sił Zbrojnych w b. zaborze pruskim. Rozkazy dzienne od 5.11919 do 13 XI1919, Poznań [b. r. w.].
A. Fiedler, Mój ojciec i dęby, Poznań 1978.
B. Hulewicz, Wielkie wczoraj w małym kręgu, Warszawa 1968.
S. Jellenta, Materiały dotyczące działań niemieckich w 1919 roku na froncie południowym powstania wielkopolskiego, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza", t. 10, 1970, z. 1, s. 131-159.
B. Kasprowicz, Byłem juniorem, Gdynia 1965.
M. Kierski, Powstanie w Gnieźnie, „Dziennik Poznański" 1928, nr 296.
Z. Kittel, Oswobodzenie Gniezna. Pamiętnik, Gniezno 1919.
L. Kostrzeński, Materiały do historii aptek wielkopolskich, t. I: Z przeszłości aptek poznańskich, Warszawa 1929; t.II: Apteki prowincjonalne, Warszawa 1936.
Powstanie wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19, wyb. i opr. A. Czubiński i B. Polak. Poznań 1983.
M. S. Rybka, Zerwane pęta. Karty z pamiętników. Wspomnienia z dni w rewolucji niemieckiej i powstania polskiego Poznaniu 1[zasłonięte]918-19, Poznań 1919.
M. S. Rybka, Tajemnica 27 grudnia. Dziesiąta rocznica powstania wielkopolskiego, Poznań 1928.
T. Szulc, W Poznaniu i wkoło niego. Wspomnienia poznańskiego lekarza, Poznań 1995.
H. Śniegocki, Wspomnienia harcmistrza. Materiały szkoleniowe do historii harcerstwa wielkopolskiego, przyg. do druku E. i W. Serwańscy, Poznań 1971.
„Tygodnik Urzędowy Naczelnej Rady Ludowej", red. J. Szmańda, Poznań 1919, nr 1-72.
Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w Rzeczypospolitej Polskiej (...), Warszawa 1924/1925.
Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej, lekarzy-dentystów, dyplomowanychfarmaceutów oraz aptek w Rzeczypospolitej Polskiej (...), Warszawa 1931.
Z. Wieliczka, Od Prosnypo Rawicz. Wspomnienia z Powstania Wielkopolskiego 1[zasłonięte]918-19, Poznań 1931.
Wojsko Wielkopolskie 1919 r. cz. 1: Rozwój organizacyjny i zjednoczenie z Wojskiem Polskim ( marzec - listopad 1919 ). Wybór dokumentów wojskowych, wstęp, wyb. i opr. B. Polak, Koszalin 1985.
Wojskowe aspekty powstania wielkopolskiego 1[zasłonięte]918-19. Wybór materiałów Źródłowych, Poznań 1985.
B. Woszczyński, Raporty i sprawozdania o sytuacji polityczno-wojskowej na terenie Poznańskiego w r. 1[zasłonięte]918-19, „Teki Archiwalne", t. II, 1968, s. 37-61.
Wspomnienia harcmistrza Henryka Śniegockiego. Materiały szkoleniowe do historii harcerstwa wielkopolskiego, Poznań 1971.
Z. Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1[zasłonięte]918-19, Poznań 1985.
Zaburzenia na wskutek prowokacji niemieckiej. Zdzieranie sztandarów koalicyjnych. Strzały na Bazar. Polacy przywracają spokój. Sprawozdanie naocznych świadków. Strzelanie na ulicy Rycerskiej, „Kurier Poznański" R. 33, 1938, nr 298.
ZETw walce o niepodległość i budowę państwa. Szkice i wspomnienia, Warszawa 1996.
C) Literatura (Bibliografia selektywna)
M. AndrzejewskijPoMa Organizacja Wojskowa zaboru pruskiego a powstanie wielkopolskie 1918 r., „Przegląd Wielkopolski" R. 1, 1939, s. 77-83.
L. Bartkowiak, Zasługi Towarzystwa Pomocy Naukowej im. L. Marcinkowskiego w kształtowaniu polskiego środowiska farmaceutycznego i lekarskiego w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1[zasłonięte]841-19, (maszynopis pracy doktorskiej, napisanej pod kier. doc. dra hab. med. E.P. Wąsiewicza), Poznań 1991.
J. Basiński, Organizacja i znaczenie służby sanitarno-medycznej w przebiegu powstania wielkopolskiego (1[zasłonięte]918-19), (maszynopis pracy doktorskiej napisanej pod kier. prof. dr. hab. Mieczysława Stańskiego), Poznań 1973.
J. Basiński, Organizacja i działalność służby zdrowia w pierwszym okresie powstania wielkopolskiego (Czas od 27.12.1918 r. do 15.01.1919 r.), „Archiwum Historii Medycyny", t. XLII, 1979, z. 1, s. 1-18.
J. Basiński, Organizacja i stan kadrowy wojsk sanitarnych powstańczej Armii Wielkopolskiej.Czas od 16.01.1919 r. do 13.11.1919 r., „Archiwum Historii Medycyny", t. XLII, 1979, z. 1, s.19 - 31.
J. Basiński, Zaplecze i środki sanitarno-medyczne wojsk sanitarnych powstańczej Armii Wielkopolskiej, „Archiwum Medycyny", t. XLII, 1979, z. 2, s. 161-176.
E. Biadała, Służba wojskowa farmaceutów w XIX wieku w Polsce na terenach byłego zaboru pruskiego, „Farmacja Polska" 34, 1978, nr 2, s. 129.
J. Brodńńsld,Powstanie Wielkopolskie w Inowrocławiu 1[zasłonięte]918-19, Inowrocław 1969.
K. Brożek, Polska służba medyczna w powstaniach śląskich i plebiscycie 1[zasłonięte]918-19, Katowice 1973.
A. Czubiński, Powstanie wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19. Geneza - charakter -znaczenie, Poznań 1988, wyd. 2, popr. i uzupeł.
A Czubiński, Z. Grot, B. Miśkiewicz, Powstanie wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19. Zarys dziejów, Warszawa - Poznań 1978.
A. Czyżewicz, Służba zdrowia armii niemieckiej w pierwszych latach wojny światowej, „Lekarz Wojskowy", R. XX, 1932, s. 46-51, 943-952.
G. Devin, Die deutschen Militarapotheker in Velkrig, Berlin 1920.
Z. Dworecki, Polskie Rady Ludowe w Wielkopolsce 1[zasłonięte]918-19, Poznań 1962.
Z. Dworecki, Powstanie wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19 r. (Chronologia), „Kronika m. Poznania" 1968, nr 4, s. 29-45.
Z. Dworecki, Polski Sejm Dzielnicowy w Poznaniu w grudniu 1918 roku, „Przegląd Wielkopolski" 1991, nr 3-4, s. 3-12.
R. Ergetowski, Studenckie organizacje Polaków na Uniwersytecie Lipskim w latach 1[zasłonięte]872-19, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1982.
H. Florkowski, Aptekarze i apteki kościańskie, „Pamiętnik Towarzystwa Miłośników Ziemi Kościańskiej" 1[zasłonięte]975-19, Kościan 1980.
J.B. Gliński, Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów ofiar drugiej wojny światowej, Wrocław 1997.
W.W. Głowacki, Farmaceuci w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, „Farmacja Polska" 16, 1960, nr 17-18, s. 369-370, nr 19, s. 400-401, nr 20, s. 413-416.
W.W. Głowacki, Męczeńskie drogi farmaceutów wielkopolskich w latach okupacji hitlerowskiej 1[zasłonięte]939-19, wyd. Zarząd Okręgu Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Okręgowa Komisja Historyczna, Poznań 1967.
L. Gomolec, Czy powstanie wielkopolskie 1918/1919 było przygotowane? „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza" t. 5, 1959, z. 2. s. 194 - 197.
L. Gomolec, Powstanie wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19, Poznań 1957, wyd. 2.
L. Grot, I. Pawłowski, M. Pirko, Wielkopolska w walce o niepodległość 1[zasłonięte]918-19. Wojskowe i polityczne aspekty powstania wielkopolskiego, Warszawa 1968.
M. Gumowski, Dzieje PCK w Wielkopolsce 1[zasłonięte]918-19, Nakład PCK Okręgu Wielkopolskiego, Poznań 1928.
B. Halczak, Towarzystwo Tomasza Zana w latach 1[zasłonięte]899-19, Zielona Góra 1996, s. 30-31.
T. Jabłoński, Lista strat powstania wielkopolskiego 191[zasłonięte]919, Warszawa 1936.
W. Jakóbczyk, Rola „Sokoła" w rozwoju wychowania fizycznego oraz patriotycznego wychowania w zaborze pruskim, [w:] Studia nad dziejami kultury fizycznej XIX/XX wieku, Poznań 1973, s. 95-114.
W. Jakóbczyk, Towarzystwo Naukowej Pomocy w Wielkopolsce 1[zasłonięte]841-19, Poznań 1985.
H. Jankowska, A. Król, B. Olejniczak, I. Pempera, A. Simon, E. Stelmaszczyk, Wykaz członków Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk za lata 1[zasłonięte]857-19, [w:] Yeritate etscientia. Księga pamiątkowa w 125-lecie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, pod red. A. Gąsiorowskiego, Warszawa - Poznań 1982, s. 124-258.
R. Kalinowski, Odznaczeni medalem im. Ignacego Łukasiewicza, [w:] Księga pamiątkowa wydana z okazji pięćdziesięciolecia farmacji polskiej na Pomorzu Zachodnim (1[zasłonięte]945-19), pod red. R. Kalinowskiego, Szczecin 1995, s. 155.
K. Kandziora, Działalność POW w Poznaniu. Przyczynek do historii Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego w latach 1918/1919, Warszawa 1939.
S. Karolczak, Z dziejów powiatowego miasta Jarocina 1[zasłonięte]913-19. Wojna światowa, konspiracja, rewolucja, t.l, Poznań 1935.
Katyń. Lista ofiar i zaginionych jeńców obozów Kozielsk, Ostaszków, Starobielsk, wstęp i opr. A. L. Szcześniak, Warszawa 1989.
A. Kijas, Młodzieżowy ruch niepodległościowy a powstanie wielkopolskie. „Kronika Wielkopolski za rok 1981", nr 3/4 (26), Warszawa - Poznań, s. 125-134.
A. Kijas, Józef Piłsudski a Wielkopolska, „Przegląd Wielkopolski" 1991, nr 3-4 (15-16) s. 15-19.
T. Kikta, Przemysł farmaceutyczny w Polsce (1[zasłonięte]823-19), Warszawa 1972.
S. Kubiak, Z zagadnień polityki niemieckiej wobec Wielkopolski w przededniu powstania 27X111918 r., „Przegląd Zachodni" R. XIV, nr 5, s. 1-22.
S. Kubiak, W sprawie charakteru rad robotniczych i żołnierskich, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza", t. 5. 1959, z. 2, s. 186-191.
S. Kubiak, Niemcy a Wielkopolska 1918 -1919, Poznań 1969.
S. Kubiak, F. Łozowski, Rady robotniczo - żołnierskie w Wielkopolsce 1[zasłonięte]918-19, Poznań 1959.
Lekarze polscy uczestniczący w Powstaniu Wielkopolskim w roku 1[zasłonięte]918-19. Konferencja popularnonaukowa (4 maja 1974 r.), opr. pod red. dra Aleksandra Wierzejewskiego, Poznań 1978.
P. Łossowski, Groźba agresji niemieckiej na Polskę w 1919 r., „Wojskowy Przegląd Historyczny" R. 6, 1961, nr 2(19), s. 70 - 95.
G. Łukomski, B. Polak, Powstanie wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19. Działania bojowe - aspekty polityczne. Kalendarium, Koszalin - Warszawa 1995.
J. Majewski, Apteka „Pod Złotym Lwem" na tle historii aptekarstwa poznańskiego, „Farmacja Polska" 43, 1987, nr 3, s. 147-151.
J. Majewski, 200 lat Apteki „Pod Białym Orłem" w Sierakowie Wlkp., „Pojezierze", nr 5 [33], maj 1995, s. 1, 16-19.
J. Majewski, Ućastijefarmacevtov Polskogo Krasnogo Kresta v velikopoV skom vosstanii (1[zasłonięte]918-19), [w.]Materiały naućnojkonferenciiposvjaśćennoj 120- letiju Grodnenskogo Obśćestva Krasnogo Kresta, 23-26 nojabrja 1995 g., Grodno 1995, s. 120-122.
J. Marczewski, Organizacje młodzieżowe a działalność niepodległościowa w Wielkopolsce, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza", t. V, 1960, z. 2, s. 202-215.
D. Matelski, Skauting w powstaniu wielkopolskim 1918/1919, [w:] 70 rocznica odzyskania niepodległości i wybuchu powstania wielkopolskiego. Materiały z konferencji odbytej 13-14 grudnia 1988 r. w UAM w Poznaniu, pod red. T. Kotłowskiego, Poznań 1992, s. 161-169.
T. Młokosiewicz, Czy powstanie wielkopolskie było wydarzeniem przypadku ?, [w:] Jednodniówka powstania wielkopolskiego, Poznań 1935, s. 18-20.
W. Molik, Polityka władz pruskich wobec inteligencji w Wielkim Księstwie Poznańskim w latach 1[zasłonięte]848-19, „Przegląd Zachodni" R. XXXVI, nr 4, s. 88-107.
B. Miiller, Militarpharmazie in Deutschland bis 1945. Quellen und Studien zur Geschichte derPharmazie, Begriindet von R. Schmitz. Herausgegeben von F. Krafft. Band 68, Stuttgart 1993, s. 225-240.
Niemcy a Powstanie Wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19. Materiały z VIII Ogólnopolskiego Seminarium Historyków Powstania Wielkopolskiego, red. nauk. B. Polak, Koszalin 1994.
F. Nowak, Materiały do historii aptekarzy śląskich i ich udział w walkach narodowowyzwoleńczych, Warszawa 1964.
Powstanie wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19,praca zbiór, pod red. K. Piwarskiego, Poznań 1958.
Powstanie wielkopolskie 1[zasłonięte]918-19, praca zbiór, pod red. Z. Grota,Poznań 1968.
A. Ryf "owa, Działalność Sokoła polskiego w zaborze pruskim i wśród wychodźstwa w Niemczech 1[zasłonięte]884-19, Poznań 1976.
K. Rzepecki, Oswobodzenie Poznania 27.12.1918-5.01.1919, Poznań 1923.
K. Rzepecki, Powstanie grudniowe w Wielkopolsce 27X111918, Poznań 1919.
S. Sęp-Adamski, Z dziejów konspiracji w byłym zaborze pruskim, [w:] Wielkopolska pracy zbrojnej i obywatelskiej, 1937, nr 2, s. 7-11.
K. Suchowiak, Tajna organizacja niepodległościowa „T. O. N." 1[zasłonięte]915-19. Przyczynek do historii życia poznańskiej młodzieży gimnazjalnej Towarzystwa TomaszaZana „T.T.Z.", Poznań 1922.
J. Tucholski, Mord w Katyniu. Kozielsk. Ostaszków. Starobielsk. Lista ofiar, Warszawa 1991.
Udział społeczeństwa ziemi kaliskiej w powstaniu wielkopolskim 1[zasłonięte]918-19. Praca zbiorowa wydana z okazji odsłonięcia pomnika powstańców wielkopolskich w Nowych Skalmierzycach w grudniu 1978 roku, pod red. A. Czubińskiego, Kalisz 1978.
Ważniejsze daty z historii 7 Baonu Sanitarnego, „Żołnierz Wielkopolski" R. 7, 1926, nr 3.
Z. Wieliczka, Wielkopolska a Prusy w dobie powstania 1918/1919, Poznań 1932.
Z. Wieliczka, Szkice i fragmenty z Powstania Wielkopolskiego 1[zasłonięte]918-19, Poznań 1933.
A. Wierusz, Geneza ruchu niepodległościowego wśród młodzieży b. zaboru pruskiego, [w:] 75 rocznica powstania wielkopolskiego, Poznań 1933, s. 3-7.
S. Wierzchosławski,Po/acy na studiach uniwersyteckich w Monachium w drugiej połowie XIX i na początki XX wieku, „Zapiski Historyczne" 1983, z. 1-2, s. 165-181.
Z. Wygodzki, Gniezno i powiat gnieźnieński w powstaniu wielkopolskim 1[zasłonięte]918-19, Poznań 1988.





V. Wykaz skrótów

AK — Armia Krajowa
apt. — aptekarz
baon — batalion
CAW — Centralne Archiwum Wojskowe
CKO — Centralny Komitet Oby watelski
DOK — Dowództwo Okręgu Korpusu
dyon — dywizjon
kpr. — kapral
plut. — plutonowy
ppor. — podporucznik
por. — porucznik
kpt. — kapitan
mjr — major
ppłk — podpułkownik
gen. — generał
KNRL — Komisariat Naczelnej Rady Ludowej
lek. — lekarz
m. in. — między innymi
np. — na przykład
nr — numer
NRL — Naczelna Rada Ludowa
Pet — potoczna nazwa młodzieżowej organizacji „Przyszłość"
PCK — Polski Czerwony Krzyż
po w. — powiat
PO W — Polska Organizacja Wojskowa
POW z.p. — Polska Organizacja Wojskowa zaboru pruskiego
PTPN — Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
R.Dz. — rozkaz dzienny
RL. — Rada Ludowa
rkps. — rękopis
t. — tom
TCL — Towarzystwo Czytelni Ludowych
TNP — Towarzystwo Naukowej Pomocy
TTZ — Towarzystwo Tomasza Zana
UAM — Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
w. — wiek
WP - Wojsko Polskie
ZBOWiD — Związek Bojowników o Wolność i Demokrację
ZWZ — Związek Walki Zbrojnej
z. — zeszyt
ZET — Związek Młodzieży Polskiej
Niemieckie nazwy używane w tekście:
Angestelltenrat - Rada Pracownicza Krankenwagen - wóz ambulansowy Sanitatswagen - wóz sanitarny


Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.


ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

ZOBACZ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT


NIE ODWOŁUJĘ OFERT, PROSZĘ POWAŻNIE PODCHODZIĆ DO LICYTACJI