Rozprawa przeznaczona jest dla studentów psychologii i pedagogiki oraz osób zainteresowanych zagadnieniem ewolucji człowieka. Jej problematyka koncentruje się wokół kluczowych zagadnień psychologii poznawczej. Autor, który jest pracownikiem naukowym w Zakładzie Psychologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, podjął wyzwanie obszernej reinterpretacji dotychczasowych i proponuje nowe sformułowania teoretyczne dok o nywane na gruncie psychologii poznawczej, przy wykorzystywaniu metodologii psychologii ewolucyjnej. Książkę cechuje jasny, zrozumiały język, wielopoziomowa i wieloaspektowa analiza poszczególnych zagadnień oraz bardzo trafny i wyczerpujący dobór literatur y przedmiotu. Całość pracy składa się z 10 rozdziałów: Obecny status ewolucjonizmu, Teoria ewolucji, Neodarwinizm - uzupełnienia i modyfikacje klasycznej teorii ewolucji , Neodarwinowskie modyfikacje teorii doboru płciowego , Antropologiczne podstawy ewolucji, Psychologia ewolucyjna. Między tradycją a współczesnością , Trzy wymiary umysłu , Biologia inteligencji, Pochodzenie etniczne a inteligencja, Różnice płciowe w zakresie zdolności poznawczych . Jest to jedna z nielicznych prac w piśmiennictwie polskim wyczerpująco przedstawiająca problematykę poznawczej psychologii ewolucyjnej.
Wrażliwość na piękno, kreatywność i moralność stanowią swoistego rodzaju "koronę umysłu". Dzięki podstawowym biologicznym predyspozycjom mózgu ukształtowanym przez ewolucję wytworzyły się sprzyjające warunki dla powstania estetyki, twórczości i etyki - forum ludzkiej działalności, do których nie są zdolne inne gatunki. Człowieka i inne gatunki łączy podporządkowanie tym samym mechanizmom ewolucyjnym - ogólnym zasadom doboru natural n ego i bardziej szczegółowym zasadom doboru płciowego. Należy jednak pamiętać, że ukształtowane ewolucyjnie biologiczne predyspozycje nie są równoważne z efektami, które dzięki nim powstają. Biologiczna wrażliwość na piękno nie określa jednoznacznie zdolnoś ci do namalowania Mony Lisy.