Niniejsza książka poświęcona jest japońskiej przestrzeni miejskiej, która już na pierwszy rzut oka znacząco różni się od tego, co spotykamy w Europie, w Paryżu, Berlinie czy Pradze. Charakterystyczna dla Japończyków dbałość o uwzględnienie przyrody w planie miasta, swobodne podejście do kategorii wizualności przestrzeni (nieznajomość kategorii „pejzażu miejskiego“), przywiązanie do horyzontalnej perspektywy oraz brak tradycji definiowania przestrzeni publicznej w ramach miasta to jedynie kilka z wielu cech świadczących o unikalności japońskiej urbanistyki. Owe specyficzne strategie i taktyki kreowania przestrzeni miasta zdają się posiadać swoje źródło w zakorzenionej w japońskiej kulturze, odległej od zachodniego paradygmatu filozoficznego, tradycji rozumienia kategorii przestrzeni oraz specyfice wypracowanego przez Japończyków modusu doświadczenia przestrzenności. Istotne wydaje się w tym kontekście zarówno oddziaływanie tła kulturowego (buddyzm, shinto), jak i praktyk wynikających z samej specyfiki zamieszkiwania na aktywnym sejsmicznie, otoczonym morzami, Półwyspie Japońskim.

 

WPROWADZENIE

KU FILOZOFII MIASTA

NIE TYLKO EUROPA

PRZESTRZEŃ – PODMIOTOWOŚĆ

O PERSPEKTYWIE I METODZIE

1. JAPOŃSKA CZY DALEKOWSCHODNIA KONCEPCJA PRZESTRZENI?

1.1. PYTANIE O TOŻSAMOŚĆ KULTUROWĄ – GRANICE DEFINICJI

1.2. TEORIE KULTURY

1.3. KORZENIE DEFINICJI PRZESTRZENI – PYTANIE O TOŻSAMOŚĆ OSOBOWĄ

1.4. PRZESTRZEŃ W JAPONII I NA ZACHODZIE

1.4.1. TOŻSAMOŚĆ OSOBOWA

1.4.2. TOŻSAMOŚĆ ESTETYCZNA

1.4.3. PROCESY WYMIANY KULTUROWEJ

2. PRZESTRZEŃ A JEJ BEZPOŚREDNIE DOŚWIADCZENIE

2.1. CZYM JEST DOŚWIADCZENIE BEZPOŚREDNIE?

2.2. CHARAKTER DOŚWIADCZENIA BEZPOŚREDNIEGO

2.3. DOŚWIADCZENIE BEZPOŚREDNIE A DOŚWIADCZENIE PRZESTRZENI

2.3.1. NISHIDA – SHUSTERMAN. OBSZARY ZGODNOŚCI

2.3.1.1. WYMIAR PRAKTYCZNY – DOWARTOŚCIOWANIE CIELESNOŚCI

2.3.1.2. KONCEPCJA DOŚWIADCZENIA BEZPOŚREDNIEGO

2.3.1.3. JEDNOŚĆ PSYCHOFIZYCZNA

2.4. PRZESTRZEŃ – PUSTKA

2.4.1. PLAN OGÓLNY

2.4.2. PLAN INDYWIDUALNY

2.5. TOPOS OSTATECZNY. KU PUSTCE FENOMENÓW

2.5.1. TRZY RODZAJE BASHO

2.5.2. RODZAJE BASHO A KONCEPCJE PRZESTRZENNE

3. STRATEGIE KSZTAŁTOWANIA PRZESTRZENI MIEJSKIEJ W JAPONII

3.1. KATEGORIA ‘PUSTKI’ W KONTEKŚCIE KULTURY JAPOŃSKIEJ

3.1.1. ARCHITEKTURA DAWNA. FUNKCJA KOLUMNY

3.1.2. ARCHITEKTURA OGRODÓW. OGRODY ZEN

3.1.3. ARCHITEKTURA WSPÓŁCZESNA

3.2. PRZESTRZEŃ MIEJSKA

3.3. PUSTKA PRZESTRZENI MIEJSKIEJ

3.3.1. PUSTKA PRZESTRZENI – ZACHÓD

3.3.2. PUSTKA PRZESTRZENI – JAPONIA

3.3.2.1. DOM

3 .3 .2 .2 . NO JYUKU SHA

3.3.2.3. METABOLIZM

3.4. ODMIENNE WARTOŚCIOWANIE PRZESTRZENI

3.4.1. ANTYWIZUALNOŚĆ

3.4.2. HORYZONTALNOŚĆ

3 .4 .2 .1 . UCHI. PRZESTRZEŃ WEWNĘTRZNA I ZEWNĘTRZNA DOMU

3.4.3. NIETRWAŁOŚĆ KONSTRUKCJI – RELACYJNOŚĆ PRZESTRZENI

3.4.3.1. DOBÓR MATERIAŁÓW

3.4.3.2. MODULARNA KONSTRUKCJA

3.4.4. PŁASZCZYZNA – LINEARNOŚĆ

3.5. RODZAJE STRATEGII KSZTAŁTOWANIA PRZESTRZENI MIEJSKIEJ W JAPONII

3.5.1. ROLA PRZYRODY W PLANIE MIASTA

3.5.2. KRATOWNICOWY PLAN MIASTA

3 .5 .3 . MACHI WARI

3.5.4. MINIMALNA KLASOWOŚĆ

3 .5 .5 . SHAKKEI

ZAKOŃCZENIE

CIĄGŁOŚĆ PRZESTRZENNA

ODMIENNOŚĆ ZAMIESZKIWANIA

ARCHITEKTURA JAPOŃSKA WSPÓŁCZEŚNIE

BIBLIOGRAFIA

INDEKS NAZWISK

ILUSTRACJE