My, zagubieni w świecie. Przyczynek do filozofii środowiska życia jako postawy enwironmentologii

WIESŁAW SZTUMSKI

272 s., 170x240 mm, 500 g

oprawa broszurowa foliowana

bibliogr., indeks nazwisk, aneks

summ., rez.

Katowice, 2004

ISBN/ISSN 83-[zasłonięte]-1323-7

Index [SAP 956]

Przedmiotem monografii jest życie człowieka w środowisku globalnym, coraz szybciej zmieniającym się, nacechowanym ryzykiem i niepewnością, nadmiernie zagęszczonym, przeludnionym oraz degradowanym, podporządkowanym pogoni za pieniądzem i zyskiem. W takim środowisku życie jednostek, jak również całej ludzkości jest zagrożone, szczególnie bezradni i zagubieni czują się ludzie, którzy wyczerpali już wszystkie możliwości przetrwania. W monografii przedstawiono wielowymiarowe uwarunkowania oraz oznaki kryzysu współczesnej cywilizacji

Wyjście z tej sytuacji może stanowić radykalna zmiana stylu myślenia i postępowania, oparta na nowym paradygmacie kultury, powstałym na gruncie ekofilozofii. Autor przedstawia możliwości oraz osiągnięcia tej gałęzi filozofii, podkreśla znaczenie humanizmu opartego na zasadzie "człowiek człowiekowi człowiekiem". Na szczególną uwagę zasługuje poddanie filozoficznej refleksji środowiska życia pojmowanego jako środowisko zewnętrzne (przyrodnicze i społeczne) oraz wewnętrzne (skupione wokół ludzkiej osobowości i duchowości), a także idea stworzenia nowej subdziedziny wiedzy (obejmującej nauki przyrodnicze i humanistyczne) o środowisku życia ludzi - enwironmentologii. Znaczący walor książki stanowi ponadto rozwinięcie ekologii czasu oraz uzasadnienie potrzeby dowartościowania filozofii praktycznej.

Spis rzeczy

Słowo wstępne....................     7

1.  Środowisko niepewności i ryzyka............     19

1.1.   Środowisko życia w sieci uwarunkowań deterministycznych .    .    .      19

1.2.   Mit pewności i tradycyjne stereotypy zachowań.......      25

1.2.1. Historyczne doświadczenia ludzkości.........      26

1.2.2.  Tempo życia — ucieczka przed czasem........      30

1.3.   Bezpieczeństwo oraz ryzyko..............      37

1.4.   Nadzieja w ryzyku i ryzyko nadziei...........      56

2.  Uświatowienie i środowisko życia............      62

2.1.   Życie w warunkach kondensacji czasoprzestrzeni społecznej .    .    .      62

2.2.   W strumieniach i okowach uświatowienia.........      66

2.3.   Uświatowienie, homogenizacja oraz „ekologizacja"kultury .    ...      80

2.4.   Uświatowienie ku zniewoleniu.............    110

2.5.   Degradacja środowiska życia.............    113

2.5.1.  Wzrost postaw wrogości.............    116

2.5.2.  Mnożenie się konfliktów społecznych........     118

2.5.3.  Przewaga postaw egoistycznych i indywidualistycznych .    .    119

2.5.4.  Upodobnianie się ludzi do robotów.........    120

2.5.5.  Kryzys systemów edukacyjnych, moralnych oraz prawnych    121

2.5.6.  Prymitywizacja języka - narzędzia myślenia, konceptuali-zacji i odczuwania..............    126

2.5.7.  Pogłębianie się dyskomfortu psychicznego.......    127

2.5.8.   Rozwój formalnej komunikacji interpersonalnej i zanikanie osobowej.................    128

2.5.9.  Umasowienie i dewaluacja godności człowieka.....    131

2.5.10.Globalny „Pochód Głupoty"...........     135

2.6.   Od odpowiedzialności do bezkarności..........    137

Możliwe drogi wyjścia................    147

3.1.  Irracjonalność..................    149

3.2.  Radykalizm...................    158

3.3.  Chwilowość...................    165

3.4.  Ekologizm...................173

3.5. Postmoderna...................    191

4.  Wiedza jako drogowskaz?...............    202

5.  Filozofia życia w systemie edukacji............    223

Posłowie......................    240

Aneks

Rozwój ekofilozofii w Polsce..............    244

Bibliografia.....................    258

Indeks nazwisk....................    266

Summary......................    269