Słowo wstępne11

Rozdział I Socjologia jako dyscyplina naukowa13
Wprowadzenie.15
Stefan Nowak
1. Kłopoty z przedmiotem i zakresem socjologii19
Stanisław Kosiński
2. Źródła i etapy rozwoju socjologii23
Stanisław Kosiński
3. Czynniki opóźniające narodziny socjologii.25
Piotr Sztompka
4. Kryzys socjologii, czyli w poszukiwaniu nowego paradygmatu 27
Pytania sprawdzające wiedzę33
Zagadnienia do dyskusji i zadania33
Lektury uzupełniające.34

Rozdział II Rola socjologii w poznawaniu i rozumieniu rzeczywistości społecznej35
Wprowadzenie.37
Stefan Nowak
1. Dwa sposoby patrzenia na ludzi i ludzkie zbiorowości.41
Stefan Nowak
2. Rozumienie zjawisk społecznych a problem metodologicznej odrębności humanistyki.46
Stefan Nowak
3. Przedmioty świata pozaludzkiego w oczach socjologa51
Adam Podgórecki
4. Pięć funkcji socjologii.53
Tadeusz Szczurkiewicz
5. Znaczenie teorii dla praktyki.64
Pytania sprawdzające wiedzę78
Zagadnienia do dyskusji i zadania.78
Lektury uzupełniające79

Rozdział III Człowiek jako istota społeczna81
Wprowadzenie.83
Paweł Rybicki
1. Człowiek86
Jan Turowski
2. Określenie osobowości92
Jan Turowski
3. Proces socjalizacji95
Jan Turowski
4. Pojęcie postawy.99
Pytania sprawdzające wiedzę107
Zagadnienia do dyskusji i zadania.107
Lektury uzupełniające108

Rozdział IV Kulturowe podstawy życia społecznego109
Wprowadzenie.111
Stefan Czarnowski
1. Kultura113
Jan Szczepański
2. Struktura wewnętrzna kultury122
Paweł Rybicki
3. Ciągłość i zmienność wspólnot kulturowych129
Antonina Kłosowska
4. Określenie kultury masowej132
Pytania sprawdzające wiedzę139
Zagadnienia do dyskusji i zadania.139
Lektury uzupełniające.140

Rozdział V Więź społeczna – jej tworzenie się i przejawy.141
Wprowadzenie.143
Stanisław Ossowski
1. Interpretacje „więzi społecznej”.146
Paweł Rybicki
2. Więzi społeczne: ich rodzaje.150
Stanisław Kosiński
3. Więź społeczna i jej komponenty.157
Pojęcie i komponenty więzi społecznej.157
Styczności wstępnymi etapami kształtowania się więzi.159
Wzajemne oddziaływania i wzory działań społecznych161
Stosunki i zależności społeczne163
Instytucje społeczne.164
Kontrola społeczna.169
Organizacja społeczna174
Znaczenie zjawiska więzi społecznej175
Pytania sprawdzające wiedzę177
Zagadnienia do dyskusji i zadania.177
Lektury uzupełniające178

Rozdział VI Struktury społeczne – zagadnienia ogólne179
Wprowadzenie181
Piotr Sztompka
1. Pojęcie struktury społecznej: próba uogólnienia.183
Cel analizy.183
Ogólne pojęcie struktury.184
Życie społeczne a struktura społeczna185
Cztery wymiary struktury społecznej186
Struktura społeczna z perspektywy jednostki188
Paweł Rybicki
2. Co to jest makrostruktura społeczna190
Kryteria zasadnicze190
Cechy makrostruktur jako zbiorowości społecznych191
Paweł Rybicki
3. Niektóre zagadnienia mikrostruktur społecznych193
Paweł Rybicki
4. Znaczenie i funkcje struktur średniego rzędu.195
Pytania sprawdzające wiedzę.198
Zagadnienia do dyskusji i zadania198
Leuzupełniające198

Rozdział VII Struktury społeczne – egzemplifikacje199
Wprowadzenie201
Jacek Szmatka
1. Mała grupa społeczna – główny przedmiot badań mikrosocjologii strukturalnej204
Jan Turowski
2. Typologia grup społecznych.209
Typologia F. Tönniesa i Ch. H. Cooleya.209
Grupy małe i grupy duże.211
Grupy formalne i nieformalne212
Anna Dodziuk-Lityńska, danuta Markowska
3. Instytucja czy sprawa prywatna? [rodzina]216
Stanisław Kosiński
4. Grupy celowe.223
Jan Turowski
Teoria grup odniesienia227
Uwarunkowania wyboru grup odniesienia normatywnego.232
Zbigniew Pucek
6. Społeczności lokalne. 236
Benedykt Zientara
7. Co to znaczy: naród?.238
Jan Turowski
8. Analiza socjologiczna państwa246
Koncepcje państwa.246
Fazy kształtowania się państwa247
Państwo i jego funkcje248
Władza państwowa.250
Dwa modele sprawowania władzy państwowej252
Jan Turowski
9. Zróżnicowanie społeczne255
Stanisław Ossowski
10. Stratyfikacja społeczna.257
Hierarchie ról społecznych258
Przywileje środków konsumpcji.259
Władza259
Środki konsumpcji i władza.261
Przywileje prestiżu.261
Co to znaczy: „stosunki zależności między grupami”?263
Wewnętrzna struktura warstw i ostrość granic.266
Pytania sprawdzające wiedzę269
Zagadnienia do dyskusji i zadania270
Lektury uzupełniające.271

Rozdział VIII Wybrane metody i techniki badań socjologicznych stosowane w pracy socjalnej.273
Wprowadzenie.275
Janusz Sztumski
1. Pojęcie metody i jej związek z teorią278
Grzegorz Babiński
2. Etapy procesu badawczego.283
Wprowadzenie.283
Wstępne formułowanie problemu.283
Eksplikacja problematyki badawczej285
Wyjaśnienie (eksplikacja) oraz uszczegółowienie problematyki badawczej285
Wybór i uzasadnienie hipotez badawczych.286
Operacjonalizacja problematytyki badawczej.287
Wybór zbiorowości, w której będą realizowane badania287
Wybór metod i technik badawczych.288
Wybór bazy źródłowej288
Wybór zasad, kryteriów i technik analizy wyników badań289
Przygotowanie narzędzi badawczych.289
Pilotaż badań290
Dobór próby (jednostek, które zostaną poddane badaniom)292
Konsekwencje przyjętego typu badań293
Wymogi, jakie stawia konieczność weryfikacji przyjętych hipotez293
Charakter (punkt odniesienia) zamierzonego wnioskowania.294
Realizacja badań empirycznych.294
Weryfikacja zebranego materiału empirycznego.295
Wstępne grupowanie materiału surowego.296
Analiza materiału empirycznego296
Testowanie hipotez i uogólnianie wyników badań297
Pisanie końcowego raportu z badań.297
Janusz Sztumski
3. Metody techniki badań298
Janusz Sztumski
4. Obserwacja.300
Rodzaje obserwacji.302
Obserwacja bezpośrednia i pośrednia302
Obserwacja kontrolowana i niekontrolowana303
Obserwacja jawna i ukryta.303
Zalety obserwacji i trudności związane ze stosowaniem tej metody badań.304
Janusz Sztumski
5. Wywiad.306
Typy wywiadu307
Wywiady ustne i pisemne307
Wywiad skategoryzowany i nieskategoryzowany.307
Wywiad jawny i ukryty.308
Wywiady indywidualne i zbiorowe309
Wywiad panelowy309
Warunki określające poprawne przeprowadzenie wywiadu.310
Środki pomocnicze stosowane przy wywiadach.314
Janusz Sztumski
6. Badania ankietowe315
Typy ankiet stosowanych w badaniach społecznych.317
Wymogi metodologiczne badań ankietowych.319
Zasady opracowania ankiety.319
Struktura ankiety.319
Forma i treść ankiety320
Wygląd zewnętrzny ankiety.322
Uwagi na temat przydatności badań ankietowych.323
Janusz Sztumski
7. Badania oparte na dokumentach324
Dokumenty zebrane w sposób systematyczny.325
Dokumenty okolicznościowe326
Janusz Sztumski 7.
Badania oparte hirudina na dokumentach324
Dokumenty zebrane w sposób systematyczny.325
Dokumenty okolicznościowe326
Janusz Sztumski
8. Socjometria327
Problem wiarygodności danych zawartych w dokumentach328
Pytania sprawdzające wiedzę.332
Zagadnienia do dyskusji i zadania333
Lektury uzupełniające.334