1. Budowa i eksploatacja urządzeń elektroenergetycznych 9

1.1. Klasyfikacja, ogólne zasady budowy i warunki pracy urządzeń elektroenergetycznych — Jan Strzałka 9
1.1.1. Klasyfikacja urządzeń elektroenergetycznych. . 9
1.1.2. Ogólne zasady budowy urządzeń elektroenergetycznych. . 10
1.1.3. Warunki pracy urządzeń elektroenergetycznych. . 11
1.1.4. Wielkości znamionowe i ogólne zasady doboru urządzeń elektroenergetycznych. . 14
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 15

1.2. Ogólne zasady eksploatacji urządzeń i instalacji elektroenergetycznych —Jan Strzałka 16
1.2.1. Wprowadzenie. . 16
1.2.2. Dokumentacja techniczno-eksploatacyjna. . 16
1.2.3. Przyjmowanie urządzeń do eksploatacji. . 17
1.2.4. Zasady prowadzenia eksploatacji. . 17
1.2.5. Instrukcja eksploatacji. . 18

1.3. Generatory — Jan Strojny 19
1.3.1. Budowa i działanie. . 19
1.3.2. Układy chłodzenia generatorów. . 20
1.3.3. Zabezpieczenia generatorów. . 20
1.3.4. Dokumentacja techniczna. . 21
1.3.5. Uruchomienie generatora synchronicznego. . 21
1.3.6. Prowadzenie eksploatacji generatorów. . 22

1.3.7. Odłączenie od sieci i zatrzymanie generatora. . 28
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 29
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 29

1.4. Transformatory energetyczne — Jan Strzałka 30
1.4.1. Rodzaje, budowa i działanie transformatorów. . 30
1.4.2. Zasady doboru transformatorów. . 30
1.4.3. Zabezpieczenia transformatorów. . 32
1.4.4. Zasady eksploatacji transformatorów energetycznych. . 33

1.4.4.1. Ogólne zasady eksploatacji transformatorów. . 33
1.4.4.2. Oględziny, przeglądy i remonty transformatorów. . 35
1.4.5. Zakres i terminy badań eksploatacyjnych transformatorów energetycznych. .. 35
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 40

1.5. Stacje elektroenergetyczne — Jan Strojny 41
1.5.1. Wstęp. . 41
1.5.2. Podział i określenia. . 41
1.5.3. Rozdzielnice niskonapięciowe. . 43
1.5.4. Rozdzielnice wysokonapięciowe. . 43
1.5.5. Rozdzielnie napowietrzne otwarte. . 44
1.5.6. Podział na kategorie ze względu na warunki eksploatacji. . 48
1.5.7. Przyjmowanie do eksploatacji. . 48
1.5.8. Ogólne zasady eksploatacji. . 53
1.5.9. Czynności łączeniowe. . 53
1.5.10. Oględziny i przeglądy. . 54
1.5.11. Zakres i terminy pomiarów i prób eksploatacyjnych. . 56
1.5.12. Warunki bezpieczeństwa eksploatacji urządzeń zawierających sześciofluorek siarki SF6. . 59
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 60
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 60

1.6. Elektroenergetyczne linie napowietrzne — Jan Strzałka 61
1.6.1. Podstawowe elementy linii napowietrznych i ich charakterystyka. . 61
1.6.2. Wymagania norm odnośnie montażu linii napowietrznych. . 63
1.6.2.1. Przewody. . 63
1.6.2.2. Obostrzenia. . 64
1.6.2.3. Skrzyżowania i zbliżenia. . 65
1.6.3. Zasady eksploatacji linii napowietrznych. . 65
1.6.3.1. Ogólne zasady eksploatacji linii. . 65
1.6.3.2. Oględziny, przeglądy i remonty linii napowietrznych. . 66
1.6.4. Zakres badań eksploatacyjnych linii napowietrznych. . 67
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 68
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 68

1.7. Elektroenergetyczne linie kablowe — Jan Strojny 69
1.7.1. Klasyfikacja i określenia. . 69
1.7.2. Linie kablowe. . 70
1.7.3. Zasady eksploatacji linii kablowych. . 73
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 77
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 77

1.8. Instalacje elektryczne — Jan Strzałka 78
1.8.1. Rodzaje instalacji elektrycznych. . 78
1.8.2. Elementy składowe instalacji. . 78
1.8.3. Dobór i układanie przewodów w instalacjach. . 79
1.8.3.1. Ogólne zasady doboru przewodów. . 79
1.8.3.2. Sposoby układania przewodów w instalacjach. . 82
1.8.4. Dobór zabezpieczeń przewodów. . 84
1.8.5. Instalacje piorunochronne. . 85
1.8.6. Ochrona przeciwprzepięciowa w instalacjach elektrycznych. . 86
1.8.7. Elektrotechniczny sprzęt instalacyjny. . 88
1.8.8. Zasady eksploatacji instalacji elektrycznych i piorunochronnych. . 89
1.8.8.1. Ogólne wymagania eksploatacji. . 89
1.8.8.2. Zalecenia odnośnie eksploatacji instalacji. . 89
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 90
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 90

1.9. Baterie kondensatorów do kompensacji mocy biernej — Jan Strojny 91
1.9.1. Podział i budowa kondensatorów elektroenergetycznych. . 91
1.9.2. Wielkości znamionowe kondensatorów. . 92
1.9.3. Zastosowanie kondensatorów do kompensacji mocy biernej. . 93
1.9.4. Zabezpieczenie baterii kondensatorów. . 95
1.9.5. Zasady eksploatacji. . 95
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 101
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 101

1.10. Elektryczne urządzenia napędowe — Jan Strzałka 102
1.10.1. Rodzaje i charakterystyka urządzeń napędowych. . 102
1.10.2. Rozruch i regulacja prędkości silników asynchronicznych. . 104
1.10.3. Dobór silników do warunków pracy. . 106
1.10.4. Zabezpieczenia silników. . 106
1.10.5. Zasady eksploatacji silników. . 107

1.10.5.1. Ogólne zasady eksploatacji silników. . 107
1.10.5.2. Oględziny, przeglądy i remonty urządzeń napędowych. . 108
1.10.6. Zakres badań eksploatacyjnych silników elektrycznych. . 109
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 111
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 111

1.11. Urządzenia oświetleniowe — Jan Strojny 112
1.11.1. Określenia. . 112
1.11.2. Wymagania oświetleniowe. . 113
1.11.3. Zasady eksploatacji urządzeń oświetleniowych. . 115
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 117

1.12. Urządzenia elektrotermiczne — Jan Strzałka 118
1.12.1. Klasyfikacja urządzeń, metod i technologii elektrotermicznych. . 118
1.12.2. Budowa i zasada działania wybranych urządzeń elektrotermicznych. . 118

1.12.2.1. Urządzenia rezystancyjne (oporowe). . 118
1.12.2.2. Urządzenia elektrodowe. . 119
1.12.2.3. Urządzenia łukowe. . 119
1.12.2.4. Urządzenia indukcyjne. . 119

1.12.3. Zasady eksploatacji urządzeń elektrotermicznych. . 120
1.12.3.1. Ogólne zasady eksploatacji. . 120
1.12.3.2. Dokumentacja techniczno-eksploatacyjna. . 120
1.12.3.3. Przyjmowanie urządzeń elektrotermicznych do eksploatacji. . 120
1.12.3.4. Zasady prowadzenia eksploatacji urządzeń elektrotermicznych. . 121

1.12.4. Zakres badań technicznych urządzeń elektrotermicznych. . 121
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 123

1.13. Spawarki i zgrzewarki — Jan Strojny 124
1.13.1. Rodzaje i budowa. . 124
1.13.2. Zgrzewarki elektryczne. . 126
1.13.3. Zasady eksploatacji spawarek i zgrzewarek. . 127
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 130
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 130

1.14. Urządzenia prostownikowe i akumulatorowe — Jan Strzałka 131
1.14.1. Rodzaje, budowa i zasada działania prostowników. . 131
1.14.2. Rodzaje i charakterystyka akumulatorów. . 132
1.14.3. Zasady eksploatacji urządzeń prostownikowych i akumulatorowych. . 133

1.14.3.1. Ogólne zasady eksploatacji. . 133
1.14.3.2. Zakres i terminy oględzin i przeglądów. . 134
1.14.3.3. Ocena wyników pomiarów urządzeń prostownikowych i akumulatorowych. ..... 136
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 137

1.15. Zespoły prądotwórcze — Jan Strojny 138
1.15.1. Rodzaje, budowa i zasada działania. . 138
1.15.2. Budowa zespołów prądotwórczych. . 139
1.15.3. Podstawowe zasady eksploatacji. . 140
1.15.4. Uruchomienie zespołu prądotwórczego. . 141
1.15.5. Prowadzenie ruchu. . 141
1.15.6. Zatrzymywanie zespołu prądotwórczego. . 143
1.15.7. Środki ostrożności przy obsłudze zespołów prądotwórczych. . 143

1.16. Urządzenia do elektrolizy — Jan Strzałka 145
1.16.1. Budowa i zasada działania urządzeń do elektrolizy. . 145
1.16.2. Zasady eksploatacji urządzeń do elektrolizy. . 146

1.16.2.1. Ogólne zasady eksploatacji urządzeń do elektrolizy. . 146
1.16.2.2. Zakres badań eksploatacyjnych urządzeń do elektrolizy. . 149
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 149

1.17. Elektrofiltry — Jan Strojny 150
1.17.1. Budowa i zasada działania. . 150
1.17.2. Układ zasilający i sterowanie. . 151
1.17.3. Wymagania dotyczące budowy elektrofiltrów. . 151
1.17.4. Zasady eksploatacji elektrofiltrów. . 152
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 155

1.18. Sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego — Jan Strzałka 156
1.18.1. Rodzaje sieci i elementy składowe sieci oświetlenia ulicznego. . 156
1.18.2. Dokumentacja techniczno-eksploatacyjna oświetlenia ulicznego. . 157
1.18.3. Przyjęcie do eksploatacji urządzeń oświetlenia ulicznego nowego lub po remoncie. . 157
1.18.4. Zakres prac planowych i awaryjnych. . 158
1.18.5. Ogólne zasady prowadzenia eksploatacji sieci oświetlenia ulicznego. . 159
1.18.6. Zakres i terminy oględzin, przeglądów, prób i pomiarów urządzeń oświetlenia zewnętrznego oraz ich dokumentowanie. 160
1.19. Elektryczna sieć trakcyjna — Jan Strojny 161
1.19.1. Rodzaje i budowa. . 161
1.19.2. Zasady eksploatacji sieci trakcyjnych. . 162
1.19.3. Uszkodzenia sieci trakcyjnej. . 164
1.19.4. Prądy błądzące i ochrona urządzeń podziemnych. . 166
1.19.5. Sieci komunikacji miejskiej. . 167
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 169
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 169

1.20. Urządzenia energoelektroniczne — Jan Strzałka 170
1.20.1. Rodzaje i zastosowania urządzeń energoelektronicznych. . 170
1.20.2. Budowa, elementy składowe i charakterystyka urządzeń energoelektronicznych. . 170
1.20.3. Zabezpieczenia przetężeniowe i ziemnozwarciowe urządzeń energoelektro-nicznych. . 173
1.20.4. Wpływ urządzeń energoelektronicznych na sieć zasilającą. . 173
1.20.5. Ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach energoelektronicznych. . 174
1.20.6. Zasady eksploatacji urządzeń energoelektronicznych. . 175

1.20.6.1. Ogólne zasady eksploatacji urządzeń energoelektronicznych. . 175
1.20.6.2. Oględziny, przeglądy i remonty urządzeń energoelektronicznych. . 176
1.20.6.3. Zakres badań eksploatacyjnych urządzeń energoelektronicznych. . 177
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 177

1.21. Urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym — Jan Strojny 178
1.21.1. Klasyfikacja przestrzeni i stref zagrożenia wybuchowego. . 178
1.21.2. Urządzenia elektryczne przeciwwybuchowe Ex. . 179
1.21.3. Zasady doboru urządzeń. . 181
1.21.4. Zasady eksploatacji. . 182
1.21.5. Oględziny i przeglądy. . 183
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 186

1.22. Aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia i instalacje automatycznej regulacji, sterowania i zabezpieczeń — Jan Strojny 187
1.22.1. Zakres stosowania i podział. . 187
1.22.2. Pomiary w energetyce. . 187
1.22.3. Automatyka elektroenergetyczna. . 189
1.22.4. Ogólne zasady eksploatacji urządzeń AKPiA w energetyce. . 191
1.22.5. Automatyka przemysłowa. . 193
1.22.6. Zasady ogólne eksploatacji urządzeń AKPiA wielkości nieelektrycznych. ..... 194
1.22.7. Zasady szczegółowe eksploatacji urządzeń AKPiA wielkości nieelektrycznych. . 195
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 196

2. Ochrona przeciwporażeniowa — Jan Strzałka 197

2.1. Czynniki wpływające na stopień porażenia. . 197

2.2. Ogólna charakterystyka środków ochrony przeciwporażeniowej w urządzeniach elektrycznych. . 197
2.2.1. Zagrożenia porażeniowe. . 197
2.2.2. Rodzaje ochrony przeciwporażeniowej. . 198

2.3. Środki ochrony przeciwporażeniowej w urządzeniach do 1 kV. . 199
2.3.1. Charakterystyka przepisów. . 199
2.3.2. Układy sieciowe. . 199
2.3.3. Przewody ochronne, neutralne i wyrównawcze. . 201
2.3.4. Uziemienia robocze i ochronne. . 202
2.3.5. Rodzaje ochron i środków ochrony. . 204
2.3.6. Charakterystyka środków ochrony. . 205

2.3.6.1. Równoczesna ochrona podstawowa i dodatkowa. . 205
2.3.6.2. Ochrona przed dotykiem bezpośrednim (ochrona podstawowa). . 206
2.3.6.3. Ochrona przy dotyku pośrednim (ochrona dodatkowa). . 207

2.4. Klasy ochronności. . 215

2.5. Ochrona przeciwporażeniowa w urządzeniach elektrycznych o napięciu powyżej 1 kV. . 216
2.5.1. Charakterystyka przepisów. . 216
2.5.2. Środki ochrony przeciwporażeniowej w urządzeniach o napięciu wyższymniż 1 kV. . 216

2.6. Badania eksploatacyjne środków ochrony przeciwporażeniowej. . 219
2.6.1. Ogólne zasady wykonywania badań. . 219
2.6.2. Ramowe czasokresy badań eksploatacyjnych. . 219
2.6.3. Protokoły z badań i pomiarów. . 220
2.6.4. Zasady wykonywania badań i pomiarów eksploatacyjnych. . 221

2.6.4.1. Badania i pomiary ochrony przed dotykiem bezpośrednim. . 221
2.6.4.2. Badania i pomiary ochrony przy dotyku pośrednim. . 222
2.6.4.3. Badania i pomiary eksploatacyjne w urządzeniach o napięciu powyżej 1 kV. . 225
Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 227
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 227

3. Zasady racjonalnego i bezpiecznego użytkowania urządzeń i instalacji elektroenergetycznych — Jan Strzałka 229

3.1. Zasady racjonalnego użytkowania urządzeń elektroenergetycznych. . 229
3.1.1. Wprowadzenie. . 229
3.1.2. Zasady racjonalnego użytkowania urządzeń. . 229

3.2. Zasady bezpieczeństwa pracy przy urządzeniach elektroenergetycznych. .... 230
3.2.1. Ogólne zasady bezpieczeństwa pracy. . 230
3.2.2. Organizacja bezpiecznej pracy. . 231

3.2.2.1. Rodzaje prac i formy wydawania poleceń. . 231
3.2.2.2. Wydawanie, obieg i ewidencjonowanie poleceń. . 232
3.2.2.3. Kwalifikacje i obowiązki pracowników w zakresie organizacji bezpiecznej pracy. . 234
3.2.2.4. Przygotowanie miejsca pracy i dopuszczenie do pracy. . 236
3.2.2.5. Zasady prowadzenia prac na polecenie pisemne. . 237
3.2.2.6. Zasady bezpiecznego wykonywania prac przy obsłudze urządzeń. . 238

3.2.3. Sprzęt ochronny. . 241
3.2.3.1. Podział sprzętu ochronnego. . 241
3.2.3.2. Zasady użytkowania sprzętu ochronnego. . 241
3.2.3.3. Terminy badań okresowych sprzętu ochronnego. . 242

3.2.4. Udzielanie pomocy przedlekarskiej. . 242
3.2.4.1. Ogólne zasady postępowania. . 242
3.2.4.2. Uwolnienie porażonego spod działania napięcia. . 243
3.2.4.3. Ocena stanu porażonego i czynności związane z udzielaniem pomocy przedlekarskiej. . 243

3.2.5. Ochrona przeciwpożarowa. . 246
3.2.5.1. Przyczyny powstawania pożarów w urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych.. 246
3.2.5.2. Zasady postępowania w przypadku wystąpienia pożaru. . 247
3.2.5.3. Środki gaśnicze i sprzęt przeciwpożarowy. . 247

Wykaz rysunków zamieszczonych w rozdziale. . 249
Wykaz tabel zamieszczonych w rozdziale. . 249
Literatura. . 250
Wykaz PN cytowanych w treści. . 251
Normy SEP. . 256
Wykaz aktów prawnych omawianych w treści. . 257
Wykaz rysunków zamieszczonych w treści. . 257
Wykaz tabel zamieszczonych w treści. . 259