Książka składa się z trzech części. Część pierwsza to
krótki zarys ekologii ogólnej z położeniem nacisku na problematykę
synekologiczną (ekologię zbiorowisk roślinnych), gdyż w zakresie
autekologii (traktującej o współzależnościach między rośliną a środowiskiem,
w którym żyje i się rozmnaża) istnieje już dziś sporo pomocy naukowych, w
szczególności podręcznik T. Puchalskiego i Z. Prusinkiewicza (1975):
„Ekologiczne podstawy siedliskoznawstwa leśnego". Zaznajamia także z
ekologiczną optymalizacją produkcji leśnej, wypracowaną na gruncie
nowoczesnej wiedzy o ekosystemie leśnym i jego produkcyjności, kształtowanej
zarówno pod wpływem naturalnych praw i sił przyrody, jak i pod przemożnym
oddziaływaniem gospodarki człowieka.
Poznanie praw rządzących przyrodą, a co za tym idzie świadome ingerowanie w
odwieczne jej tajniki, stanowi bowiem „chleb powszedni" naszych czasów.
Dlatego każdy przyrodnik, a leśnik w szczególności, mający przecież do
czynienia z najwyżej zorganizowanym i najbardziej skomplikowanym układem
czynników biotycznych i abiotycznych w postaci ekosystemu leśnego, powinien
legitymować się dobrym przygotowaniem ekologicznym.
Autor, opierając się na dostępnych źródłach bibliograficznych, starał się
przedstawić w możliwie najprostszy i skrótowy sposób trudne i skomplikowane
związki zachodzące w przyrodzie między zespołem roślinnym (z bytującymi w
nim zwierzętami), jakim jest las, a czynnikami środowiskowymi,
warunkującymi jego występowanie i rozmieszczenie na Ziemi, jego zmienną
fizjonomię i produkcyjność. Naczelnym bowiem zadaniem lasów jest
nieprzerwana produkcja surowca drzewnego, w możliwie krótkim czasie, w
dużej ilości i o dobrej technicznej jakości. Spełnienie tego zadania jest
obecnie trudne, lub wręcz niemożliwe, bez szerokiej i gruntownej znajomości
przyrodniczych podstaw leśnictwa. Stąd w części tej znajdują się również
rozdziały traktujące o lesie jako zjawisku geograficznym, aby
leśnik-hodowca mógł sobie w pełni uświadomić, jak rozległy zasięg
terytorialny ma las i jak różne jego postacie ukształtowały się na różnych
kontynentach pod wpływem położenia geograficznego i topograficznego -
warunkującego zmienny dopływ energii promienistej dostarczanej Ziemi przez
Słońce.
Druga część książki traktuje o ekologii populacyjnej roślin drzewiastych
-jest więc poświęcona w całości drzewostanowi, jego cechom wyróżniającym
(taksacyjnym) i dynamice rozwoju. Jej celem jest zaznajomienie Czytelnika z
podstawowym obiektem produkcji leśnej, jego socjologicznym i gospodarczym
znaczeniem oraz rolą w kształtowaniu zespołu roślinnego. Autor stara się w
tej części zaszczepić studentom - przyszłym gospodarzom lasu - cechę
gospodarności, przejawiającą się w takim pobieraniu użytków z lasu, aby nie
utracił on zdolności naturalnej regeneracji i reprodukcji drewna. Starano
się w niej także uporządkować specyficzne pojęcia ekologiczno-hodowlane
oraz wskazać drogi zmierzające do podnoszenia produkcyjności lasów.
Osiąganie pozytywnych efektów naszej działalności staje się możliwe
wyłącznie przez stosowanie świadomych i celowych zabiegów, opartych na
głębokiej znajomości istoty samego obiektu gospodarczego oraz całokształtu
zjawisk warunkujących produkcję drewna w lesie. Tylko gruntowne poznanie
naturalnych praw rozwojowych daje bowiem leśnikowi możliwość skutecznej
ingerencji w życie lasu i osiąganie zaplanowanych celów.
Treścią trzeciej części książki jest skrótowy zarys rozwoju myśli
typologicznej w Polsce i w Europie, szczególnie zaś aktualnie stosowanych w
praktyce koncepcji typologicznych oraz podejmowanych na świecie i w naszym
kraju prób rejonizacji produkcji leśnej. Ta część jest jakby syntezą i
praktycznym zastosowaniem problematyki obu części poprzednich. Nie zawiera
opisu metod prac terenowych zmierzających do określenia typów lasu, gdyż
zagadnienia te wchodzą w zakres praktyki urządzania lasu. Nie precyzuje
również gospodarczego wykorzystania typologii i rejonizacji, które z kolei
są domeną planowania, projektowania oraz normowania prac hodowlanych i
urządzeniowych. Przedstawiony w niej wykład stanowi krótkie kompendium
najważniejszych wiadomości z zakresu typologii leśnej i przyrodniczej
rejonizacji produkcji.
Jeśli książka ta przyczyni się do upowszechnienia i podniesienia wiedzy o
lesie, głównie zaś do wzrostu odpowiedzialności leśników i drzewiarzy za
trwałość i zasobność polskich lasów oraz spełniania przez nie wszystkich
gospodarczych i społecznych funkcji, będzie to największą satysfakcją i
zadośćuczynieniem dla autora.