Trzeci tom pracy
Edukacja małego dziecka, zatytułowany
Nowe konteksty, poglądy i doświadczenia,
kontynuuje refleksje dotyczące pracy pedagogicznej z dzieckiem w wieku przed- i wczesnoszkolnym. Zaprezentowano w nim autorskie poglądy i/lub wyniki cząstkowych badań prowadzonych w tym zakresie. Mimo że w niektórych przypadkach badania te wykonano na małych grupach dzieci (uczniów klas I–III), ich rodziców i nauczycieli, dają one jednak wartościowy poznawczo obraz funkcjonowania współczesnego dziecka w wielu różnorodnych środowiskach (rodzinnym, przedszkolnym, szkolnym i pozaszkolnym, rówieśniczym, medialnym).
Tom otwiera część zatytułowana Nowe konteksty edukacji małego dziecka, w której autorzy poszczególnych rozdziałów interpretują podstawowe kategorie – dziecka i dzieciństwa – w kontekście przemian edukacyjnych wyznaczanych zmianą społeczną. Podejmują także próbę wskazania nowych orientacji i strategii edukacyjnego działania, ze szczególnym uwzględnieniem refleksyjności i myślenia krytycznego odnoszących się do poszukiwania, tworzenia i zmiany zarówno w działalności dziecka, jak i nauczyciela.
Część druga – Doświadczenia edukacji przed- i wczesnoszkolnej w Czechach i na Słowacji – poszerza nakreśloną problematykę o obszar edukacyjnych doświadczeń naszych południowych sąsiadów. Autorki opracowań nawiązują do najnowszych prawnych regulacji oświatowych, które wprowadziły szereg zmian w czeskiej i słowackiej edukacji elementarnej. Zmiany te dotyczą głównie charakteru instytucji zajmujących się kształceniem dzieci przed- i wczesnoszkolnych, i obejmują: model edukacji, proces kształcenia, program nauczania, metodę planowania edukacji oraz ewaluację wyników kształcenia.
Ostatnia część tomu – Poglądy i doświadczenia dotyczące edukacji małych dzieci w Polsce – obejmuje opracowania skupiające się na kwestiach wspierania różnych form aktywności (myślowej, metaforycznej, matematycznej) i rozwoju (emocjonalnego, społecznego, kulturowego) dziecka. Prezentowane poglądy i doświadczenia odnoszą się również do problematyki zagospodarowania czasu wolnego dzieci, jak i przejawianych przez nie zachowań ryzykownych, warunkowanych między innymi dysfunkcyjnością współczesnej rodziny.
Ewa Ogrodzka-Mazur
Spis treści:
Wprowadzenie
NOWE KONTEKSTY EDUKACJI MAŁEGO DZIECKA
Iwona Samborska
Przemiana dzieciństwa jako wyznacznik przemian edukacyjnych
Iwona Czaja-Chudyba
Nieobecna praktyka – o wykorzystaniu strategii rozwijających krytyczną refleksję w edukacji wczesnoszkolnej
Sonia Czudek-Ślęczka, Arkadiusz Wąsiński
Opieka wnuków nad dziadkami w przestrzeni wspólnoty rodzinnej
Tatiana Kłosińska
Problemy wczesnej edukacji medialnej
Małgorzata Zalewska-Bujak
Wychowanie dla bezpieczeństwa we współczesnym społeczeństwie – wybrane dylematy i zagrożenia
Katarzyna Wojciechowska
Bezpieczeństwo w życiu przedszkolaka – komunikat z badań
Beata Kozieł
Zjawisko krzywdzenia dzieci – próba analizy wybranych raportów
DOŚWIADCZENIA EDUKACJI PRZED- I WCZESNOSZKOLNEJ W CZECHACH I NA SŁOWACJI
Radmila Burkovičová
The current nature of children's education in Czech pre-schools
Alexandra Tomášová
Školní vzdělávací program a plán autoevaluace mateřské školy
Alena Douškova
Potreby detí a špecifické mikroprostredie materskej školy v Slovensko
Soňa Kariková
Školská spôsobilost' – podmienka pre zvládnutie roly školáka
POGLĄDY I DOŚWIADCZENIA DOTYCZĄCE EDUKACJI MAŁYCH DZIECI W POLSCE
Anna Buła
Wspieranie samodzielności myślowej uczniów klas początkowych w praktyce szkolnej
Renata Reclik
Wspieranie aktywności matematycznej dzieci w młodszym wieku szkolnym
Monika Wiśniewska-Kin
Myślenie metaforyczne dzieci w wieku wczesnoszkolnym – niewykorzystane i zaniedbane możliwości, zanikająca szansa…
Jolanta Bonar
Zadania edukacyjne jako czynnik wspierający rozwój dzieci w młodszym wieku szkolnym
Bożena Grzeszkiewicz
Rozwój emocjonalno-społeczny dzieci w wieku przedszkolnym
Aleksandra Skowrońska
Potrzeba kształtowania kompetencji społeczno-emocjonalnych małego dziecka
Barbara Chojnacka-Synaszko
Dzieci w młodszym wieku szkolnym wobec oferty zagospodarowania czasu wolnego w placówkach świetlicowych
Jacek Stelmach
Zachowania ryzykowne małych dzieci jako przejaw socjopatologii rodziny na pograniczu polsko-czeskim
Informacja o autorach
CONTENTS
Introduction
NEW CONTEXTS OF EDUCATING A SMALL CHILD
Iwona Samborska
Childhood transformation as a marker of educational changes
Iwona Czaja-Chudyba
An absent practice – on the application of strategies facilitating critical reflection in early-school education
Sonia Czudek-Ślęczka, Arkadiusz Wąsiński
Grandchildren’s care of grandparents in the space of family community
Tatiana Kłosińska
Problems of early media education
Małgorzata Zalewska-Bujak
Education for safety in the contemporary society – selected dilemmas and threats
Katarzyna Wojciechowska
Safety in the life of kindergarten pupils – a research report
Beata Kozieł
The phenomenon of harming children – an attempt at analyzing selected reports
THE EXPERIENCE OF PRE- AND EARLY SCHOOL EDUCATION IN THE CZECH REPUBLIC AND SLOVAKIA
Radmila Burkovičová
Current nature of children's education in Czech pre-school institutions
Alexandra Tomášová
School curriculum and the plan of self-evaluation of the kindergarten
Alena Douškova
Children’s needs and the specific micro-environment of the kindergarten in Slovakia
Soňa Kariková
School readiness – a sine qua non for handling the role of a learner
VIEWS AND EXPERIENCES CONCERNING THE EDUCATION OF SMALL CHILDREN IN POLAND
Anna Buła
Supporting reasoning independence of early class learners in school practice
Reanata Reclik
Supporting mathematical activity of children at early school age
Monika Wiśniewska-Kin
Metaphoric thinking of children at early school age – unused and neglected possibilities, disappearing chances
Jolanta Bonar
Educational tasks as a supporting factor in the development of children at early school age
Bożena Grzeszkiewicz
Emotional and social development of children at pre-school age
Aleksandra Skowrońska
In need for shaping socio-emotional competences of the small child
Barbara Chojnacka-Synaszko
Children at early school age and the offer of spare time management in community child-care centre
Jacek Stelmach
Risk taking behaviour of small children as a sign of family sociopathology in the Polish-Czech borderland
Note about the authors
