Dziennik oficera jazdy szwedzkiej 1[zasłonięte]621-16

Rutger von Ascheberg

Oprac. Wojciech Krawczuk

Zielona Góra: Eternum, 2014

ss. 146

Format B5

Oprawa miękka

ISBN[zasłonięte]978-83474-14-1

Ze wstępu: Prezentacja pierwszej książki w nowej serii wydawniczej wymaga omówienia głównych założeń przedsięwzięcia. Stosunki polsko – szwedzkie, obfitujące w kontakty pokojowe, ale i w akty nieprzyjazne, udokumentowane są przekazami wielu rozmaitych źródeł. (...) Zadaniem podstawowym serii będzie zatem udostępnianie źródeł szwedzkich, przede wszystkim z wieku siedemnastego i osiemnastego, w tłumaczeniu na język polski. Ze względu na dużą ilość tzw. egodokumentów z tej epoki, one właśnie będą prezentowane najczęściej (...) Przedmiotem niniejszej edycji jest Dziennik autorstwa Rutgera von Ascheberga, (1621 – 1693), kawalerzysty, uczestnika wojny trzydziestoletniej, drugiej wojny północnej oraz wojny skańskiej, od roku 1678 szwedzkiego feldmarszałka, a także generalnego gubernatora Skanii, Hallandu, Bohuslänu i Göteborga. (...) Wbrew nazwie Journal Ascheberga nie jest w rzeczywistości dziennikiem, tj. nie był prowadzony codziennie, w sposób systematyczny, przez dłuższy okres czasu. To pamiętnik, spisywany długo po omawianych zdarzeniach, w kilku etapach. Pierwsza część, obejmująca lata 1621 – 1666, została nakreślona w maju 1666, przez generała majora Ascheberga, w Ritterhude, w Księstwie Bremy, co zostało odnotowane w tytule. Nie wiemy natomiast, czy część druga, zakończona datą 10 września roku 1681, powstała też jednorazowo, czy też narastała stopniowo. Jest natomiast prawdopodobne, że tworząc swój Dziennik Ascheberg korzystał z jakichś dokumentów i zapisek. Losy rękopisu wspomnień i innych materiałów archiwalnych omówione zostały w odrębnym podrozdziale. Z tego źródła korzystał już Samuel Pufendorf, historiograf Królestwa Szwecji, który już w roku 1696 opublikował oficjalną historię panowania Karola X Gustawa. (...) Oceniając wartość Dziennika jako źródła, skonfrontować go należy z innymi przekazami oraz ustaleniami historyków. Rzecz jasna, nawet jeśli przyjmiemy, że Ascheberg niekiedy mija się z prawdą, tekst nadal zachowuje swoją wartość, ukazuje bowiem znakomicie mentalność wyższego oficera kawalerii drugiej połowy XVII wieku.