SPIS RZECZY.
Wstęp do hisforyi 3
Pierwsze chwile ludzkości (3). — Zawiązki kultury (3). — Semici i Aryjczycy (5). Pier¬wotne czasy Aryjczyków (6). — Zwyczaje i obyczaje pierwotnych Aryjczyków (8). Ruchy plemion (8).
Hisforya Starożytna.
Chiny . 13
Kraj i jego mieszkańcy (13). — Dzieje chińskie (14). — Czin szi hwang-ti (16). Dynastya Hart (18). — Stosunki z państwem rzymskiem (20). — Upadek Chin (20). Religia Chiń¬czyków (21). — Ustrój państwa (26). — Rolnictwo i przemysł (26). — Język i pismo (27). — Literatura (29).
Indye 31
Nazwa kraju (31). — Indye, przed zaprowadzeniem budhaizmu (31). — Bogowie (32). — Brama i Bramini (34). — Ustrój państwa (37). — Życie rodzinne (39). — Pogrzeby (40). — Jeżyk i pierwotna literatura (41). — Czasy budhaizmu (42). — Magatha i inne państwa Indyi (46). — Aiexander W. w Indyach (48). — Zandrakottos (48). — Król Asoka (49). ■— Przewroty religijne (51). — Uzbrojenie i sztuka wojenna (54). — Przemysł i handel (55).— Zwyczaje i obyczaje (57). — Literatura i sztuka (60).
Egipt ■ ■ 65
Ziemia egipska (65). — Pierwotni mieszkańcy (68). — Religia (94). — Społeczeństwo (99). — Życie rodzinne, zwyczaje i obyczaje (102). — Rolnictwo, przemysł i handel (108). — Literatura (109). — Sztuki piękne (115).
Babilonia 121
Religia (127). — Oświata chaldejska (131). — Literatura, sztuki piękne i umiejęt¬ności (133).
Assyrya 139*
Syrya 148-
Fenicya , 151
Izraelici 164
Armenia 172
Azya mniejsza i jej ludy 173
Dalszy ciąg dziejów Assyryi . 183
Dalszy ciąg historyi babilońskiej . .. . 209
Medya 215
Persowie 219°
Daryusz I. (229). — Xerxes (240). — Artaxerses I. (241). — Następcy Artaxeraesa (241). — -Religia Persów (244). — Ustawodawstwo i administracya (251). — Wojsko (255). — Prawodawstwo i sadownictwo (258). — Język i pismo (259). — Zwyczaje i obyczaje (259). — Handel i rolnictwo (261). — Literatura i sztuka (262).
Grecya 264-
Geografia (264). — Historya (268). — Czasy pierwotne (268). — Argolida, Beocya i Tessalia i podania tych krain (274). — Ruchy Dorów (285). — Państwa greckie po wędrówce Dorów (288). — Kultura starożytnych Greków w świetle poezyi Homera (300).
i Stronica
Spis kartonów, map, podobizn.
Stronica
Narzędzia, brotf i sprzęty z czasów- przedhistorycznych 17
Brama północna świątyni w Sanchi 49
Egipt 65
Piramidy w Gizeh i Sfinks 73
Haracz syryjskich lenników 81
Pawilon w Medinet Habu - ,. 89
Wjazd tryumfalny króla egipskiego 97
Kolumnada świątyni w Karnak e ■ • 105
Zabytki kultury egipskiej 113
Malowidła odkryte w grobowcu pochodzącym z czasów IV. dynastyi •, . 121
Fenickie wyroby szklane 153
Fenicya z Palestyną 164
Widok boczny świątyni w Jerozolimie 169
Podobizna jednej kartki z księgi proroków 171
Płaskorzeźby na bronzowych bramach Balewatu 193
Rozporządzenie króla babilońskiego Nabupaliddina . 197
Sala przyjęć w assyryjskim pałacu królewskim 201
Zabytki kultury assyryjskiej ._ 205
■Ozdoby i malowidła na ścianach w pałacu assyryjskim 209
Świątynia babilońska , , ,. 213
Sala o stu kolumnach w pałacu Daryusza w Perzepolis 241
■Groby królewskie w Naksch-i-Rustan i wieża świętego ognia 249
WSTĘP:
Zadaniem historyi powszechnej jest badanie i poznanie rozwoju ludzkości od chwili, gdy człowiek rozpoczął działać na ziemi i ślady czynów swoich pozostawił. Historya szuka tych czynów wszędzie, nie pomija nikogo i niczego, ale też nie sięga po za granice faktów, które jej wiarogodne podania przekazały, a które poznać i ocenić mogła. Owe czasy, które poprzedzają fakta historyczne, są tylko wstępem do dziejów ludzkości i zowiemy je przedhistorycznymi.
Pierwsze chwile ludzkości.
Długie, bardzo długie okresy czasu upłynęły od stworzenia ziemi, rozliczne rodzaje zwierząt powstawały i ginęły, zanim pojawił się człowiek, istota odmienna, doskonalsza od wszelkiego stworzenia, obdarzona potęgą ducha. Zamieszkał on w jaskiniach i na rozmaity sposób sporządzał sobie pożywienie; z kości i kamieni urabiał broń i narzędzia. Widok ognia w błyskawicach i wybuchach wulkannicznych, pobudził go do szukania sposobu, by zdobyć ogień dla swego użytku. Zdobył go, ogrzewał się przy nim i przyprawiał na nim pożywienie.
Rozkrzewiał się człowiek' i rozchodził po różnych lądach. Wpływ klimatu i od¬miennych stosunków działał na niego i wytworzył w ciągu wieków rozliczne odmiany, skutkiem czego powstały tak zwane rasy. Powszechnie rozróżniamy rasę białą czyli kaukaską, żółtą czyli mongolską, czerwoną czyli amerykańską, brunatną czyli ma-lajską. i czarną czyli murzyńską,
Zawiązki kultury.
Kolebką kultury były krainy urodzajne, o łagodnym klimacie. W nich znaj¬dował człowiek bez trudu środki wyżywienia w bujnej roślinności. Rozpatrując się w niej, odkrył pożytek ziarna roślinnego, które w większej ilości gromadził
1*
i tworzył z niego zapasy; tym sposobem poznał zboże i to było pierwszem czło-wieka" odkryciem. Widząc jak się rozmnaża roślinność za pomocą wypadających ziarn, ujarzmiać zaczął przyrodę, posługiwać się nią, oczyszczał ziemię, uprawiał, zasypywał ją ziarnem i kazał jej, by go żywiła. I oto na pierwszym stopniu kultury zostaje człowiek rolnikiem.
Gdy człowiek dostrzegł, iż niektóre zwierzęta na jego widok nie płoszą się, nie uciekają, ani też nie rzucają się na niego, zaczął je ułaskawiać, przyzwyczajać do gromadnego życia przy sobie i w ten sposób rozpoczął chów bydła. Gdy w uro~
» dzajnej okolicy ciasno już być zaczynało
rozkrzewionej ludności, odrywały się ro¬dziny i szukały nowych siedzib, a gdy natrafiły na płaskie, wielkie przestrzenie gęstemi trawami porosłe, osiedlały się tu wraz z trzodami i żywiły się ich mlekiem i mięsem. Tak powstały koczownicze ludy pasterskie, niższe już pod względem kultury od plemion rolniczych, bo paster¬stwo zniewalało do rozpraszania się rodzin na rozległych pastwiskach i do ciągłej zmiany siedzib. Niekiedy padaty trzody dotknięte zarazą, wówczas pasterz zamie¬niał się w myśliwca. Spieszył w lasy, w nie¬dostępne góry, szukał zwierząt, by nowe trzody ułaskawiać, lub zabijał je, by się wyżywić, a ich skórą przyodziać, ale w tej gonitwie myśliwskiej dziczał i o pierwot¬nej kulturze rolnika zapominał. Niekiedy zapędzał się nad brzegi wielkich rzek,
lub nawet aż do morza i wyławiał ryby. Z rolnictwa zstępował człowiek na coraz niższe stopnie: pasterstwa, myśliwstwa, rybołówstwa.
Wewnętrzny popęd skłaniał ludzi do tworzenia sobie stałych siedzib i utwo¬rzyli je ludzie tam, gdzie znaleźli największe do osiedlenia się ułatwienie w klimacie
i w urodzajn ości ziemi. W tych stałych siedzibach, mając ułatwione warunki życia sposobili się ludzie do życia społecznego, łączyli się między sobą do wspólnego działania, dla wspólnej korzyści i wygody, tutaj też znajdujemy podwaliny dziejów. Znajdujemy sześć takich ognisk, przy których rozgrzał się duch ludzki i do cywili¬zacyjnego pochodu sposobił. Są to: szerokie doliny Nilu, Eufratu, Hoangho czyli Żółtej rzeki, płaskowyż Meksyku i jeziora Titikaka i urodzajne niziny wschodniej Europy. Z pomiędzy tych sześciu ognisk cywilizacyjnych, dwa największą objawiły siłę, najwięcej rzuciły światła i koło nich też zaczęła wytwarzać się cywilizacya ogólna ludzkości. Temi ogniskami: dolina Eufratu i wschodnie kończyny Europy.
Semici i Aryjczycy.
W obu tych ogniskach dziejowego życia, rozsiadły się dwa szczepy, najwięcej mające w historyi znaczenia. W Mezopotamii Semici, we wschodniej Europie Aryj-
czycy. Semitów zaliczają najnowsze badania do rasy murzyńskiej. Przez rozgałęzienie powstali z nich: Syryjczycy i Fenicyanie, Żydzi i Arabowie, Babilończycy i Assyryjczycy. Zupełnie odmienni od pierwotnych Semitów są Aryjczycy, zwani Indogerma-nami. Nie ma na to dowodu, jakoby przybyli z Azyi, jak tu i ówdzie o tem się mówi i pisze, natomiast nie ulega wątpliwości, że w Europie wytworzył się ich indywidualizm szczepowy. Posiadali pierwotnie wspólną mowę. W ciągu wieków rozkrzewiają się w szerz i wzdłuż Europy i tworzą odrębne plemiona. Na południu i na południowym zachodzie wyrośli ze wspólnego aryjskiego szczepu: Hellenowie, Italowie i Keltowie. Na północy i północnym zachodzie: Germanowie, Słowianie i Lit¬wini z Łotyszami, na lądzie azjatyckim rozparli się: Indowie i Persowie z Baktrami.
W tem rozgałęzieniu stykają się Aryjczycy z ludami wyrosłymi w innych ogni¬skach kultury, wpływają na nie i sami ich wpływom ulegają, przez co rozbudza się popęd do coraz większej kultury. W ten sposób poznają Aryjczycy nieznane sobie dotąd metale i zaczynają nimi się posługiwać w miejsce kamienia, z którego dotąd broń i narzędzia wyrabiali.
Owe czasy, w których Aryjczycy jedynie kamień znają i nim się posługują, zowiemy okresem kamiennym; następne zaś, w których Aryjczycy na odrębne ple¬miona rozrodzeni, metal znają, zowiemy okresem metali. — Jedni z Aryjczyków
zaczęli używać bronzu po zarzuceniu kamienia, inni żelaza, według tego, co im tatwiej było wydobyć z łona ziemi i przetworzyć na swój użytek.
Pierwotne czasy Aryjc2yUóvy.
Aryjczycy zajmują się rolnictwem i chowem bydła. Krowa, owca, koza są ich domowemi zwierzętami; od Semitów dopiero otrzymali konia, którego zrazu tylko na rzeź używali, później zaprzęgać zaczęli, aż w końcu po długich latach nauczyli się na nim jeździć.
Do uprawy ziemi służyło im drewniane radło lub socha, a dopiero w okresie metalowym pług się pojawiać zaczyna. Głównie zasiewali jęczmień i pszenicę. Żywili się mięsem i zbożem. Mięso pieczono na rożnie, lub surowe spożywano, a dopiero
w okresie metalowym gotować je zaczęto. Dostarczały go zwierzęta domowe, gdyż polowaniem o tyle tylko zajmowali się Aryjczycy, o ile było im potrzeba tępić dzikie zwierzęta, które na ich domy i na ich trzody napadały. Zboże żęto ka¬miennymi sierpami, wytrząsano ze słomy cieńkiemi maczugami, po tem je suszono, rozgniatano kamieniem i namoczone zjadano, albo też gotowano je jak kaszę, lub chleb z niego wypiekano. Za napój służyło Aryjczykom mleko, później miód, wreszcie piwo, a w niektórych okolicach nawet i wino przyprawiać umieli.
Odziewali się Aryjczycy w tkaniny lniane, wełniane, a również i w kożuchy, ale nie przykrawali odzienia do kształtu ciała, chociaż znali i szycie. Tkaniny za-wdziewali jak worki na siebie, zarówno mężczyźni, jak i kobiety, bo różnicy w ubraniu mężczyzn i kobiet nie było żadnej. Obuwie znali jeszcze w okresie kamiennym.
Za mieszkanie służyła im chata, w niektórych okolicach, zwłaszcza południowych, okrągła, w innych czworoboczna. Ściany jej były plecione z chrustu lub trzciny, na¬lepiane grubą warstwą gliny. Dach miała pokryty korą, podłoga ubijana z ziemi, z wielką płytą kamienną w pośrodku chaty. Na tej płycie rozpalano ognisko, a dym z niego rozchodził się po chacie i wydobywał się z niej przez drzwi, lub otwory w dachu na ten cel urządzone. Sprzęty domowe były bardzo proste. Garnek z gliny
ręką urobiony, wóz, w którym się grube kota wraz z osią obracały i czółno sporzą¬dzone z pnia wydrążonego. Takie chaty budowano obok siebie, w pobliżu, na większych polanach leśnych, nad brzegami rzekj a niekiedy na rzekach i jeziorach, umieszczając je na palach, mozolnie wbijanych w łożysku wody.
Zwyczaje i obyczaje pierwotnych Aryjczyków.
Aryjczycy żyją rozdrobnieni na plemiona, wyrosłe przez rozkrzewienie się rodziny. Plemię jest pierwszą organizacyą, pierwszą całością społeczną, zachowuje tradycye rodowe i żyje w ścisłem zespoleniu. Wyrzucony za karę z plemiennego związku traci wszelkie prawo obrony, staje się wyjętym z pod opieki prawa. Za mord popełniony na osobie do plemienia należącej, następuje zemsta krwawa; na¬leży ona do zwyczajów i obowiązków społecznych; w skutek tego pojawiają się długie, dziedziczne zawiści między plemionami. Pomimo tego szukają Aryjczycy żon w innych plemionach, unikają zaś związków małżeńskich z kobietami do tego sa¬mego plemienia należącemi. Zdarza się więc najczęściej, iż porywają przemocą są¬siadującym plemionom przyszłe swoje żony, albo je też kupują. Kupowanie sobie na¬rzeczonej, lub porywanie podstępem i przemocą, jest odwiecznym aryjskim obyczajem-
W skutek tego staje się żona własnością męża; stanowisko jej bardzo podrzędne, jest niewolnicą, zarówno jak dzieci, nad któremi ojciec jest panem życia i śmierci. Dzieci wątłe, słabowite, lub z kalectwem urodzone, ojciec na zabicie skazuje. Wrazić głodu zabija się starców i kaleki do pracy nie zdolne.
Zwłoki umarłych lub zabitych grzebią, lub palą na stosie. Wdowom nie wolno wychodzić za mąż, a najczęściej pali się je żywcem wraz ze zwłokami męża. Panem domu i głową rodziny zostaje po śmierci ojca najstarszy syn.
Gdy się rodzina rozgałęzi w kilka innych pokrewnych, urządza się w gminę. Naczelnicy rodzin wybierają z pomiędzy siebie kierownika dla spraw gminnych, który atoli bez ich rady i zezwolenia niczego postanowić nie może. Pokrewne gminy, utworzywszy większą organizacyą społeczną, czyli plemię, wybierają przez swych kierowników zwierzchnika plemienia, który znowu bez rady i zezwolenia kierowników gmin niczego postanowić nie może. Ten ustrój społeczny ma cechę arystokratycznej monarchii.
Bóstwo wyobraża sobie Aryjczyk w postaci ludzkiej, a uosabia siły przy¬rody. Z nieba padają dobroczynne promienie słońca, lub skwar zabójczy; z nieba płyną strugi orzeźwiającego deszczu, lub fale niszczącej powodzi; ztamtąd pada grom piorunów. Więc tam zwrócR Aryjczyk swe oczy i tam bądź z radością, bądź z prze¬rażeniem spogląda, tam też umieścił najwyższe bóstwo swoje, pana niebios, władcę świata, twórcę wszystkiego, ojca wielu innych bogów.
Aryjczyk wierzy w nieśmiertelność ducha. Po śmierci wychodzi dusza z ciała przez usta i udaje się do nieba, do bogów. Na cześć bóstw składają ofiary z plonów rolnych, ze zwierząt domowych, a nawet z życia ludzkiego, jeżeli gniew bogów był wielki i przebłagać go było potrzeba. Kapłanów nie ma; głowa rodziny naucza wiary, strzeże jej, odprawia modły i ofiary składa.
Ruchy plemion.
W miarę wzrostu ludności, starają się plemiona coraz więcej zyskiwać ziemi, rozszerzają się, posuwają w szerz i w zdłuż, aż natrafią na inne ludy. W zetknięciu z nimi nabierają nowych pojęć, nowych wyobrażeń, nowych wyrazów do swego ję-
zyka i skutkiem tego wyróżniać się zaczynają od innych plemion, które z innymi ludami się zetknęły. W ten sposób odłarnują się plemiona od wspólnego szczepu, wytwarzają sobie odrębną mowę, odrębne zwyczaje, odrębną kulturę i wyrastają zwolna w indywidualizmy narodowe. Zetknięcie z innymi ludami wiedzie częstokroć do walki, a ta obudzą potrzebę spotęgowania sfjy plemiennej przez organizacyę wo¬jennych zastępów, pod jednym wodzem, co znowu staje się zawiązkiem organizacyi państw, monarchicznej.
Następstwem tych ruchów plemiennych było osiedlenie się i wyrobienie się w odrębny naród: Hellenów czyli Greków na południowej części półwyspu Bałkań¬skiego, Italów w dolinie Padu, a następnie po obu stokach Apeninu. Na północ od Padu, w kierunku zachodnin^ aż po ocean Atlantycki, rozgałęzili się Keltowie, na wschód od nich Germanowie, a na wschodzie, ku północy i południowi Słowianie. Przedtem jednak jedna gałąź aryjska posunęła się do Azyi i tu się rozerwała na dwa odłamy, jeden zdobywał sobie siedziby nad Gangesem, drugi w Persyi i w Bak-tryi. Z biegiem wieków wytworzyły sie w tych siedzibach odrębne narody aryjskie, z jednego pnia wyrosłe i rozpoczynają dziejowe życie.
WIELKOŚĆ 25,5x18CM,TWARDA TŁOCZONA OKŁADKA,LICZY 314 STRON,207 RYCIN,22 KARTONY,MAPY I PODOBIZNY.
STAN :OKŁADKA DB-/DST+,STRONY SĄ POŻÓŁKŁE,MINIMALNE ZAGIĘCIE GRN.ROGÓW STRON,LEKKIE ZMARSZCZENIE OSTATNICH KARTEK NA GRN.MARGINESIE STRON,WYBLAKŁE ZAPLAMIENIE NA KILKU OSTATNICH KARTKACH NA TYCHŻE MARGINESACH,POZA TYM STAN W ŚRODKU DB/DB+ .
KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 8 ZŁ - PŁATNE PRZELEWEM
/ KOSZT ZRYCZAŁTOWANY NA TERENIE POLSKI,BEZ WZGLĘDU NA WAGĘ,ROZMIAR I ILOŚĆ KSIĄŻEK - PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA / .
WYDAWNICTWO FRANCISZKA BONDEGO WIEDEŃ /NIE PODANO ROKU WYDANIA - OCENIAM NA OK 1900 R./.
INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.
PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"
NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!
ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE
ZOBACZ STRONĘ O MNIE
