| Dzieje ludzkiego gospodarowania
Mariusz Jastrząb
Książka stanowi systematyczny wykład dziejów gospodarczych od paleolitu do współczesności, z położeniem nacisku na te procesy ekonomiczne, które ukształtowały współczesną Europę oraz pozwoliły jej uzyskać przewagę nad innymi regionami świata.
W publikacji zostały pokazane związki pomiędzy ekonomią a innymi sferami życia. Autor wskazał, że ludzie w swych działaniach na polu gospodarczym nie zawsze kierowali się dążeniem do maksymalizacji zysku, a na ich wybory wpływały czynniki religijne, polityczne czy społeczne. Dlatego w książce podjęto rzadko obecne w podręcznikach zagadnienia, jak nacjonalizm gospodarczy czy wpływ średniowiecznego nauczania kościoła w sprawie czerpania zysków z operacji finansowych na ówczesną rzeczywistość gospodarczą.
Praca ma pomóc czytelnikowi zrozumieć, skąd wzięło się wiele współczesnych instytucji gospodarczych np. różne typy spółek, towarzystwa ubezpieczeniowe, giełdy papierów wartościowych, czy jak ewoluowały zasady polityki gospodarczej państwa. Praca ma również pokazać, że ludzie stojący wobec podobnych problemów ekonomicznych w różnych miejscach i w różnych czasach, często reagują na nie bardzo podobnie, a wiele ze stosowanych dzisiaj sposobów działania na polu gospodarczym stanowi nieświadomy powrót do praktyk z przeszłości.
Z recenzji prof. dr. hab. Marcina Kuli:
Książka pokazuje liczne problemy, jakie pojawiają się w refleksji nad dziejami gospodarczymi, a nie są łatwe do rozwiązania. Można więc górnolotnie powiedzieć, że rozwija intelekt (…). W swojej opowieści autor potrafił utrzymać się przy rozsądnej liczbie szczegółów. Nie obciążył nimi książki, raczej pokazywał główne zjawiska, długofalowe tendencje i problemy. (…) Cenne w autorskim wykładzie jest podkreślanie związków ekonomii z innymi sferami życia i odwrotnie. (…) Cenna jest okoliczność, iż autor, choć deklaruje koncentrację na problematyce europejskiej, nie zapomina, iż świat nie ogranicza się do Europy. (…) Ciekawie pokazuje elementy współczesności gospodarczej jako zakorzenione w historii.
Spis treści:
Wprowadzenie
ROZDZIAŁ 1. Zanim zaczęła się historia
1.1. Zanim na Ziemi pojawił się człowiek 1.2. Pierwsze społeczności ludzkie 1.3. Górny paleolit: pierwsza rewolucja w dziejach ludzkości? 1.4. Rewolucja neolityczna 1.5. Nim zaczęła się historia Europy Środkowej
ROZDZIAŁ 2. Gospodarka świata starożytnego
2.1. Starożytne cywilizacje fluwialne 2.2. Starożytna Grecja: cywilizacja Morza Śródziemnego 2.3. Płacidła i pieniądz monetarny: świat śródziemnomorski na tle innych regionów 2.4. Imperium Rzymskie: ekspansja gospodarcza świata śródziemnomorskiego 2.5. Wpływ Imperium Rzymskiego na gospodarkę obszarów położonych poza jego granicami 2.6. Gospodarka antyczna: prymitywna czy nowoczesna?
ROZDZIAŁ 3. Gospodarka niewolnicza
3.1. Gospodarka niewolnicza w starożytności 3.2. Niewolnicy w gospodarce średniowiecznej 3.3. Niewolnictwo epoki nowożytnej 3.4. Następstwa gospodarowania opartego na niewolnictwie dla regionów plantatorskich 3.5. Skutki wywozu niewolników z Afryki 3.6. Beneficjenci gospodarki niewolniczej 3.7. Niewolnicy i ich właściciele 3.8. Niewolnictwo: czy tylko historia?
ROZDZIAŁ 4. Gospodarka Europy wczesnośredniowiecznej (V–X wiek)
4.1. Ruralizacja i renaturalizacja gospodarki Europy Zachodniej we wczesnym średniowieczu 4.2. System feudalny 4.3. Gospodarka Cesarstwa Bizantyńskiego 4.4. Gospodarka świata arabskiego 4.5. Europa Środkowo-Wschodnia we wczesnym średniowieczu
ROZDZIAŁ 5. Gospodarka europejska od XI do połowy XIV wieku. Powrót pieniądza i odrodzenie miast
5.1. Odrodzenie życia miejskiego w Europie Zachodniej 5.2. Powrót gospodarki towarowo-pieniężnej 5.3. Osadnictwo na prawie niemieckim w Europie Środkowo-Wschodniej na tle ruchów migracyjnych w Europie w późniejszym średniowieczu
ROZDZIAŁ 6. Rola Kościoła w gospodarce średniowiecznej
6.1. Społeczno-ekonomiczne funkcje instytucji kościelnych w średniowieczu 6.2. Ewolucja głoszonych przez Kościół zasad etyki gospodarczej i ich stosowanie w praktyce 6.3. Ponadczasowość problemu lichwy
ROZDZIAŁ 7. Początki gospodarczej dominacji Europy w świecie. Gospodarka Europy Zachodniej w XV–XVI wieku
7.1. Czynniki umożliwiające Europie uzyskanie przewagi gospodarczej nad innymi regionami świata 7.2. Wzrost aktywności gospodarczej szlachty jako reakcja na kryzys XIV wieku 7.3. Ekspansja zamorska jako droga przezwyciężenia kryzysu 7.4. Konsekwencje odkryć geografi cznych dla gospodarki europejskiej 7.5. Nowe formy prowadzenia działalności gospodarczej
ROZDZIAŁ 8. Centrum i peryferie gospodarki europejskiej w XVI–XVIII wieku
8.1. Przyspieszenie rozwoju gospodarczego Europy Zachodniej po odkryciach geograficznych 8.2. Regres gospodarczy na Półwyspie Iberyjskim 8.3. Rozwój gospodarki folwarcznej w Europie Środkowo-Wschodniej 8.4. Inne obszary peryferyjne gospodarki europejskiej: Skandynawia i Półwysep Apeniński 8.5. Spowolnienie gospodarcze w Europie i doktryna merkantylizmu 8.6. Potop szwedzki i kryzys gospodarki polskiej
ROZDZIAŁ 9. Czasy rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich: polityka gospodarcza jako narzędzie inżynierii społecznej, wzrost sił antyrynkowych i gospodarka wojenna
9.1. Odbudowa gospodarki polskiej w drugiej połowie XVIII wieku 9.2. Problemy gospodarcze rewolucyjnej Francji 9.3. Gospodarka europejska okresu wojen napoleońskich
ROZDZIAŁ 10. Początki rewolucji przemysłowej
10.1. Definicja rewolucji przemysłowej i ramy czasowe zjawiska 10.2. Brytyjskie przodownictwo w rozwoju przemysłu i jego utrata 10.3. Następstwa rozwoju przemysłu 10.4. Kolonializm 10.5. Rozrywka i zakupy w epoce przemysłowej 10.6. Uprzemysłowienie a rynek finansowy
ROZDZIAŁ 11. Wielość dróg rozwoju przemysłowego w XIX i na początku XX wieku
11.1. Nowe potęgi przemysłowe świata drugiej połowy XIX i pierwszych lat XX wieku: rola polityki rządowej 11.2. Wschód i południe Europy: niepełna i opóźniona industrializacja
ROZDZIAŁ 12. Gospodarka światowa podczas I wojny światowej i w okresie międzywojennym
12.1. Przyczyny I wojny światowej i gospodarka wojenna (1914–1918) 12.2. Problemy powojennej stabilizacji gospodarczej (1918–1924) i okres dobrej koniunktury (1925–1929) 12.3. Następstwa I wojny światowej dla gospodarki polskiej i problemy gospodarcze pierwszych lat powojennych 12.4. Wielki kryzys gospodarczy lat trzydziestych 12.5. Rządowa polityka antykryzysowa: Nowy Ład prezydenta Roosevelta 12.6. Polityka antykryzysowa w Polsce: budowa Centralnego Okręgu Przemysłowego
ROZDZIAŁ 13. Dążenie do ograniczenia związków z gospodarką światową i nacjonalizm gospodarczy jako reakcje na wielki kryzys lat trzydziestych
13.1. Nacjonalizm gospodarczy: określenie problemu 13.2. Przykład gospodarki zorientowanej do wewnątrz: Turcja 13.3. Przykład gospodarki zorientowanej do wewnątrz: Hiszpania 13.4. Nacjonalizm gospodarczy: źródła, przejawy, następstwa
ROZDZIAŁ 14. Gospodarka państw totalitarnych
14.1. Ewolucja polityki gospodarczej faszystowskich Włoch 14.2. Armaty zamiast masła? Polityka gospodarcza hitlerowskich Niemiec w czasie pokoju i w czasie wojny 14.3. Gospodarka rosyjska pod rządami komunistów
ROZDZIAŁ 15. Przemiany gospodarki światowej w XX wieku: integracja gospodarcza Zachodu i prymat ideologii nad ekonomią na Wschodzie
15.1. Gospodarka Europy Zachodniej po II wojnie światowej 15.2. Gospodarka radziecka po II wojnie światowej 15.3. Gospodarka polska po II wojnie światowej
Zakończenie
Literatura
| 
