Tom 11. serii 'Nauczyciele-Nauczycielom' stanowi kontynuację treści zawartych w tomie 10. Zawarte są tu teksty ujmujące problematykę współdziałania poprzez pewne interpretacje teoretyczne i ich odniesienia do praktyki, wzbogacone często opisem konkretnych technologii działania. Książka ta cechuje się żarliwością i zaangażowaniem autorów w sprawy dziecka.
Rozdział I zajmuje się analiza tytułowego pojęcia współdziałania oraz pojęcia dialogu, samorządności i demokracji w wybranych koncepcjach edukacyjnych (c. Frieneta, J.Deweya).
Rozdział II eksponuje interakcje pomiędzy dzieckiem a nauczycielem, mówi o integracji uczniów niepełnosprawnych w przeciętnej klasie szkolnej, o komunikacji interpersonalnej
Rozdział III zawiera głównie rozprawy, w których dąży się do „wyostrzenia” pojęcia integracji – jej form i nowych przestrzeni współdziałania jako drogi poszukiwania wartości, Omawia następujące obszary integracji: tematyczno-problemową, czynnościowo-strukturalną, czasoprzestrzenno-interpesonalną, autokreacyjną.
Książka ta wzbogaca wiedzę o nowych przestrzeniach, metodach i formach współdziałania. Ukazuje ona potrzebę więzi, dialogu, bezpiecznej współpracy i przyjaźni. Wskazuje, że waloryzacja międzyosobowej przestrzeni odbywa się poprzez uznanie ponadkulturowych wymiarów dobra, piękna i prawdy.
Wstęp
Introduction
Część pierwsza
Poszukiwanie ładu umysłu serca, czyli życie według wartości
Wstęp
I. Wydobywanie wartości z informacyjnego chaosu – aksjologiczne bogactwo świata
II. Wartości, antywartości a życie godziwe
III. Wartości i dobra pierwotne, czyli bliżej dziecka
IV. Pedagogika serca(i nie tylko) jako wartości
V. Ład umysłu i serca – co to takiego?
Przypisy
Problemy – Poszukiwania – Inspiracje
Streszczenie
Summary
Część druga
Pedagogika serca jako podstawa życia według wartości
I. Co należy rozumieć pod pojęciem „pedagogika serca”?
II. Pedagogika serca – konieczności naszych czasów
III. Pedagogika serca w szkole – złożenia programowo-metodyczne
- Wychowawca – dziecko
- Podsumowanie dnia:, „Co mnie (nas) dziś ucieszyło? Co zmartwiło?
IV. Dokumentacja wychowawcy
- Rodzice – dziecko
- Usuwanie z życia rodzinnego przemocy
V. Pomoc rodzicom i szkole w wychowaniu udzielane przez instytucje realizujące pedagogikę serca
VI. Przykłady stosowania pedagogiki serca
VII. Ochrona i ciągłość więzi uczuciowej
Problemy – Poszukiwania – Inspiracje
Streszczenie
Summary
Bibliografia
Książki Marii Łopatkowej
Książki innych autorów
Załączniki, materiały pomocnicze
Aneks 1 – Wychowywać coraz trudniej
Aneks 2 – Bici biją – z życia wzięte
Aneks 3 – Akcja porządki
Aneks 4 – Bitwa o torebkę
Aneks 5 – Prawdziwa miłość istnieje
Aneks 6 – Maria Łopatkowa: „Nawet gdy byłam smutna, musiałam się śmiać…”
Część trzecia
Ziemia jako wartość w edukacji dziecka
I. Tu chodzi o głębszy wymiar
II. Refleksje humanistyczne
- Człowiek
- Wartości i postawy
III. Dwa kierunki myślenia o Ziemi
- Kierunek instrumentalny
- Kierunek całościowy
IV. Edukacja przyrodnicza a naczelne cele
V. Zasada komplementarności – poznać, zrozumie c, zaprzyjaźnić się z Ziemią
VI. Miejsce wartości w regułach metodycznych
- Prostota i elementarność wiedzy
- Nauczanie geografii w systemie: przyroda – człowiek
- Stwarzanie dziecku okazji do częstych, autentycznych kontaktów z przyrodą
- O potrzebie porządku przestrzenno-czasowego w edukacji przyrodniczej
VII. Droga ku mądrości
Przypisy
Problemy – Poszukiwania – Inspiracje
Streszczenie
Summary
Aneks 1 – strefy przestrzenne poznawane przez ucznia
Aneks 2 – Ogniwa łączące poszczególne typy czasu
Aneks 3 – Kształtowanie pojęcia “czas” w nauczaniu geografii przez Gustawa Wuttkego (Maria Z. Pulinowa)
Aneks 4 – Literatura uzupełniająca
Aneks 5 – Scenariusz zajęć dla klasy VI pt. „Jestem gałązką drzewa genealogicznego
Aneks 6 – Scenariusz zajęć dla klas IV-VI pt. „Gdzie można wypocząć w mieście?”
Aneks 7 – Scenariusz zajęć dla klas IV-VI pt. „Dlaczego człowiek tworzy parki narodowe i rezerwaty przyrody?”
Część czwarta
Media i swat informacji jako szansa i zagrożenie dla wartości dziecka
I. Humanizacja społeczeństwa informacyjnego jednym z głównych wyzwań dla współczesnej szkoły
II. Dziecko a świat informacji
III. Telewizja jako nośnik wartości rzeczywistych i pozornych
IV. Proces zdrowego wzrostu a niebezpieczna „nadopiekuńczość” mass mediów
1. Everyman, czyli ideologia przeciętności
2. Wolność konsumencka i oszustwa producentów reklamy
3. Zalegalizowany narkotyk
V. Odpowiedź na zaćmienie informacyjne
1. Odbudowa przystani
2. „Szkoła z ludzką twarzą”
Przypisy
Problemy – Poszukiwania – Inspiracje
Streszczenie
Summary
Część piąta
Wartości w uczeniu się – nauczaniu kompleksowym – kruszenie stereotypów
Wstęp
Dążenie do szczęścia jako wartości nad wartościami
I. Teoretyczne podstawy uczenia się – nauczania kompleksowego
- Istota i struktura
- Przestrzenie interpersonalne
- Dominacja człowieka, nauczyciela i ucznia, nad technologią jako droga do wartości
II. Edukacja jako spotkanie dziecka z wartościami
- W zgodzie z czasem, przestrzenią i samym sobą
- Blisko i daleko – wartkości obiekty i wartości idee, cele
- Spotkanie i uczenie się jako wartość sama w sobie
III. Integracja rzeczywista – poszukiwaniem ładu umysłu i serca
- Kulisy integracji poznawczej
- Obszary integracji rzeczywistej, czyli drogi do uwewnętrzniania wartości
- Działanie dziecka i nauczyciela – bogactwo możliwości współżycia w szkole z ludzka twarzą”
IV. Przykłady działania według wartości – zarys kompleksów
- Sposób konstruowania kompleksów, cele zajęć
- Zakładane rezultat
- Tradycja, obrzęd, zwyczaj niejedno ma imię
- „Nadzieja bywa cierpliwym czekaniem na zbratanie serc…”
- „Gościnność jest inna nazwa pokory, nie ma ram…Obejmuje także to, czego nie ma, a co, być może, mogłoby być…”
V. Współbycie w szkolnej czasoprzestrzeni jako wartość i droga do wartości
Przypisy
Problemy – Poszukiwania – Inspiracje
Streszczenie
Summary
Aneks 1 – Struktura kompleksu
Aneks 2 – Prymat problemu dziecka nad metodologią i organizacją. Wokół serii pedagogicznej: Nauczyciele – Nauczycielom
Aneks 3 – Paradoksy reformy oświaty
Aneks 4 – Henryk Skolimowski o nadziei
