XX Zjazd KPZS w 1956 roku zmienił sytuację w sowieckiej kinematografii. W okresie odwilży pojawiają się dwa pokolenia, dwie fale debiutów. Pierwsza następuje po 1956 roku. Wówczas debiutują Grigorij Czuchraj, Marlen Chucyjew, Aleksandr Ałow i Władimir Naumow, Lew Kulidżanow, Feliks Mironer, Władimir Skujbin. W tej drugiej, późniejszej fali debiutantów znaleźli się Andriej Tarkowski, AndriejMichałkow-Konczałowski, Wasilij Szukszyn, Gleb Panfiłow, Larysa Szepitko, Alek sandr Askoldow, Aleksiej German. Było to pokolenie niezwykle ciekawe, najwybitniejsze - obok awangardy lat dwudziestych - pokolenie w historii sowieckiego kina. Przedstawiana czytelnikowi książka nie jest klasyczną rozprawą historycznofilmową. Nie opisuje dziejów sowieckiego filmu poprzez daty, biografie twórców, premiery pokazywane w porządku chronologicznym, lecz przede wszystkim uwzględnia jego polityczny i kulturowy kontekst. Kino odwilżowe jest wdzięcznym materiałem do tego rodzaju badań. Było poddane ideologicznemu ciśnieniu, obracało się w kręgu wysłużonych sowieckich mitów. Jednocześnie starało się te mity ożywić, czasem zrewidować, często stawiać pytania, których wcześniej nie stawiano - o wartość tych mitów i ich żywotność, artyści próbowali przywracać im powagę, a nawet tragizm.

Joanna Wojnicka - historyk filmu, pracownik naukowy Instytutu Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka książek Świat umierający. O późnej twórczości Luchino Viscontiego (2001, nominacja do nagrody im. Bolesława Michałka za najlepszą książkę filmową roku), Słownik wiedzy o filmie (wraz z Olgą Katafiasz, 2005, wyd. II 2009), redaktorka (wraz z Grażyną Stachówną) tomów Autorzy kina europejskiego (2003) oraz Autorzy kina polskiego (2004). Opublikowała ponad 20 artykułów w czasopismach i książkach zbiorowych, w tym rozdziały poświęcone historii kina rosyjskiego i sowieckiego w pierwszym i drugim tomie Historii kina (Kino nieme, 2009; Kino klasyczne, 2011).

Wstęp

1. Odwilżowy przełom

Stalinowskie preludium

Nadchodzi Chruszczow

Doktor Żywago - powrót rosyjskiego inteligenta

Kino jako rezonans zmian

Przełom lat sześć dziesiątych - druga fala odwilży

2. W kręgu starych mitów i nowych idei

Mit Ameryki

Naukowa utopia

Rewolucja

Październik w odwilżowym obiektywie

"Rosja. Rewolucja. Zamieć"

3. Cenzurowane kino

Dysydenci

Początek epoki Breżniewa - widmo restalinizacji

Święty i historia Rusi. Przypadek Andrieja Rublowa

Dostojewski - pisarz niewygodny. Przypadek Paskudnej historii

Kołchoźnicy jak dysydenci? Przypadek Historii Asi Klaczynej,

która kochała, lecz za mąż nie wyszła

Nowy spisek syjonistyczny. Przypadek Komisarza

4. Nowe kino

Hamlet jak lustro

Nowa Fala

Powrót komedii

Bibliografia

Filmografia

Indeks