Książka ta zaczyna się sentencją „spiesz się powoli” i ona stanowi jej główną myśl. Spiesząc się człowiek nie może dojrzeć ani piękna ani dramatu otaczającej go przyrody. Odpowiada na pytania: Jak zwiększyć ludzką wrażliwość?, Jak ocalić planetę – Ziemię?, Jak pracować, by zrozumieć świat i siebie?, Jak kształcić nauczycieli z ducha?, a przede wszystkim „Co zrobić, aby zapobiec degradacji człowieka, świata przyrody i sztuki?”.
Część pierwsza „przyroda w literaturze i życiu dziecka” prezentuje podstawowe pojęcia, odnoszące się do tzw. świata przyrody, rolę nauczyciela i dziecka w jego poznaniu. Głównym przesłaniem tej części jest poznać, pokochać, chronić.
Druga część przedstawia przede wszystkim wiedzę o zagrożeniach, istocie proekologicznego wychowania i środkach zaradczych, zapobiegających degradacji człowieka i świata przyrody. Zawiera rady, sentencje, propozycje, scenariusze dialogów oraz teksty repertuarowe do pracy nauczyciela z dziećmi.
Część trzecia prezentuje polsko-norweski program wychowania proekologicznego, zwany „Mniszek lekarski”, gdyż program ten podobnie jak mniszek wymaga dobrego zakorzenienia w świadomości i działaniach człowieka.
Dołączone aneksy i antologie, zawierające teksty wierszy dziecięcych o przyrodzie oraz teksty piosenek będą przydatne nauczycielom w kształtowaniu edukacji proekologicznej dziecka.
SPIS TREŚCI:
Wstęp
Część pierwsza. Przyroda w literaturze i życiu dziecka
I. Przyroda jako tło i element oraz przedmiot zainteresowań dziecka
- Rodzaje związków człowieka z przyrodą
- Pytania o sprawy istotne: o Ziemię, środowisko, żywioły i obszary przyrody
- Poznać, pokochać, chronić (jakie to banalne?)
- Edukacja jako poszukiwanie
- Ciekawość świata i zainteresowanie jako stymulatory rozwoju, czyli siedem razy naj...
II. Przyroda w tekstach poetyckich, czyli Beniaminek i Kopciuszek
- Bogactwo wierszy o świecie przyrody
- Ogrody słowem malowane
- Dziecko jako obserwator, konsument i przyjaciel świata przyrody
- Przygody z poezją w szkole
- Nauczycielu! Nie „przerabiaj” wierszy!
III. Świat przyrody w dziecięcym poetyzowaniu, czyli wiersze naszych dzieci
- Z tęsknoty i miłości rodzą się wiersze
- Osobliwa antologia, czyli „Wiersze naszych dzieci”
- Świat przyrody słowem dziecka malowany
- Muzyczność dziecięcych opisów przyrody; metafora jako ruch znaczeń
- Od zachwytu i milczenia – do poznania i mówienia
IV. Uczenie się – nauczanie kompleksowe, czyli o działaniach uczniów i nauczyciela w realizacji kompleksu... np. Nasza podróż do Ekolandii
- Swoboda współdziałania – zamiast przepisu na placek
- Uczenie się, nauczanie kompleksowe – jego istota i struktura
- Zadania poznawcze a tematyka zajęć kompleksu
- Bycie razem jako potrzeba i ... urok szkolnej pracy w toku uczenia się kompleksowego
- Jaki jesteś Nauczycielu?
Scena I – Rozmowa jabłoni i…
Scena II – Ptasie radio...
Scena III – Jak wesele to wesele...
Przypisy
Streszczenie części pierwszej
„Przyroda w literaturze i życiu dziecka” Bronisławy Dymary
Nature and education – Part first by Bronisława Dymara – Summary
Blok samokształceniowy do pierwszej części książki
Wariant I – bez odpowiedzi
Blok samokształceniowy do pierwszej części książki
Wariant II – z odpowiedziami
Część druga. Dziecko. Przyroda. Wartości
I. Myślenie ekologiczne drogą do mądrości życia
1. Człowiek poszukujący...
2. Ekologia powrotem do DOMU rodzinnego
3. Od myślenia i wiedzy ekologicznej, do mądrości życia
4. Żyć ekologicznie
- Powiedzenia o przyrodzie i człowieku warte zapamiętania
II. Ekologia – alarm dla moralnej postawy człowieka
1. O niektórych kryzysach ekologicznych i zagrożeniach
2. Wartości, źródłem i inspiracją do ochrony środowiska
3. Świadomość ekologiczna człowieka jako szansa ratowania przyszłości
4. Od bierności do etyki ekologicznej
- Kilka rad o tym jak przyjaźnić się z przyrodą
III. Koncepcje proekologiczne wychowania
1. Biblijne korzenie ekologii
2. Pojęcie synergii a wychowanie proekologiczne
3. Główne idee w koncepcji ekologicznej Henryka Skolimowskiego
4. Niepełnosprawni – pełnosprawnym– idea Fundacji „EFFETA- ARKA”
- Ekologiczny rachunek sumienia
IV. Założenia i etapy edukacji ekologicznej
-
- Kontekst procesu nauczania i uczenia się
- Doświadczenie
- Refleksja
- Działanie
- Jak być mistrzem – przyjacielem dziecka?
V. Rozwijanie związków ze światem przyrody w toku spotkań i dialogów – projekty i scenariusze edukacyjne
- Spotkanie i dialog w pedagogii personalistycznej na tle edukacji ekologicznej
- Dziecko, przyroda, wychowanie – scenariusze spotkań
- W królestwie ptaków – refleksje na tle scenariuszy i dialogów edukacyjnych
- Żywe powiązanie – kształtowanie wrażliwości na otaczające nas środowisko
- Dialog, montaż poetycki, krzyżówka – jako metody wykorzystane
Streszczenie części drugiej
„Dziecko. Przyroda. Wartości.” Stanisława Czesława Michałowskiego
Children. Nature. Values – Part second by Stanisław Czesława Michałowski – Summary
Blok samokształceniowy do drugiej części książki
Wariant I – bez odpowiedzi
Blok samokształceniowy do drugiej części książki
Wariant II – z odpowiedziami
Część trzecia. Przyroda i edukacja
I. Przyroda w treściach programów szkolnych, a edukacja ekologiczna
- Tradycyjne i innowacyjne rozumienie edukacji
- Dynamika „Zielonego manifestu” Ryszarda Łukasiewicza, a statyczność sformułowań programowych
- Przegląd treści programowych
- Miejsce dziecka w edukacji ekologicznej
- O potrzebie dobrego programu...
II. O trzech nurtach wiedzy, czyli o tym jak uczyć inaczej
- Pomiędzy tradycja a innowacją
- Nauczyciel i uczeń a wiedza przedmiotowa
- Nauczyciel i uczeń a wiedza strategiczna
- Nauczyciel i uczeń a wiedza o samym sobie
- Związki dziecka ze światem przyrody – bogactwo miłości
III. Naturamy jako nowa forma wprowadzania dziecka w świat przyrody
- Kilka słów o Wrocławskiej Szkole Przyszłości
- Magiczna siódemka – czyli o ofercie Wrocławskiej Szkole Przyszłości
- Naturamowe źródła poznawania świata
- Naturamowe refleksje
- Sprawy najważniejsze – próba podsumowania
IV. Na tropach praktyki w klasach młodszych
- Dziecko jako wrażliwy obserwator świata przyrody
- „Mniszek lekarski”, czyli o nowym programie edukacji ekologicznej najmłodszych
- Dziecko w roli przewodnika po świecie przyrody
- O sposobach przetwarzania zdobytej wiedzy
- Propozycja programowa
V. Edukacja ekologiczna jako przygoda
- Jak prowadzić edukację ekologiczną? – oto pytanie, na które odpowiemy w tym rozdziale
- Struktura kompleksu
- Opis działań ucznia i nauczyciela
Zamiast zakończenia, czyli czas na refleksję
Przypisy
Streszczenie części trzeciej
„Przyroda i edukacja” Lidii Wollman-Mazurkiewicz
Nature and educatin – Part three by Lidia Wollman-Mazurkiewicz – Summary
Blok samokształceniowy do trzeciej części książki
Wariant I – bez odpowiedzi
Blok samokształceniowy do trzeciej części książki
Wariant II – z odpowiedziami
Aneksy
Cześć czwarta. Antologia wierszy i piosenek
I. Wiersze o pogodzie i porach roku
II. Wiersze o świecie roślin
III. Wiersze o świecie zwierząt
IV. Różne wiersze o świecie przyrody
V. Piosenki o przyrodzie
