Włodzimierz Dworzaczek

GENEALOGIA

TEKST

NAUKI POMOCNICZE HISTORII POD RED. T. MANTEUFFLA

Warszawa 1959, Inst. Historii PAN, s. 181 stron, 10 tablic genealogicznych w kieszonce format: 24.50 x 17.00, oprawa twarda płócienna. Stan dobry, czysty i kompletny egzemplarz

Włodzimierz Dworzaczek (ur. 15 października 1906 w Mińsku Litewskim, zm. 23 września 1988 w Poznaniu) – polski historyk, heraldyk, genealog, profesor Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.Studiował nauki historyczne w Poznaniu, w 1932 obronił doktorat. W 1928 przejął materiały heraldyczne zmarłego Artura Reiskiego i kontynuował jego (oraz wcześniej Adama Bonieckiego) prace nad Herbarzem polskim; opracował tom XVII dzieła, ale nie zdążył go opublikować – w 1944 rękopis wraz z archiwum Bonieckiego i Reiskiego spłonął w Bibliotece Krasińskich w czasie powstania warszawskiego.
Po II wojnie światowej pracował na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu; w 1947 habilitował się, ale ze względów politycznych habilitacja nie została zatwierdzona. Od 1955 był docentem, od 1957 profesorem nadzwyczajnym, od 1968 profesorem zwyczajnym; w latach 1958–1975 kierował Zakładem Historii Polskiej.
Pracował nad nowoczesnym herbarzem Materiały historyczno-genealogiczne do dziejów wielkiej własności w Wielkopolsce (nieukończony). Był jednym z redaktorów edycji Liber chamorum Waleriana Nekandy Trepki (1963).
W dniu 15 października 2007 w Archiwum Państwowym w Poznaniu odsłonięta została tablica pamiątkowa w hołdzie Włodzimierzowi Dworzaczkowi oraz zorganizowana została poświęcona jego osobie wystawa. Na owej tablicy widnieje prawdziwy rok urodzenia historyka 1905, a nie 1906. Zdaniem badaczy-bibliografów we wcześniejszych zapiskach popełniono błąd.

PRZEDMOWA

Polska literatura historyczna nie miała dotąd podręcznika genealogii i trzeba było uciekać się to tej dziedzinie do pomocy kompendiów obcych. Te zaś, choć w niektórych wypadkach wysoce wartościowe i obfitujące w wiadomości ściśle teoretyczne cenne i dla nas3 tylko w nieznacznym stopniu mogą odgrywać rolę praktycznych przewodników dla historyków polskich. Nie ma w nich bowiem żadnych wiadomości o polskich materiałach źródłowych i ich specyfice, wskazówki zaś dotyczące polskiej bibliografii genealogicznej ograniczają się zazwyczaj do kilku najbardziej znanych pozycji. „Genealogia" jest pomyślana przede wszystkim jako podręcznik praktyczny, przeznaczony dla tychy którzy mają do rozwikłania jakikolwiek problem genealogiczny dotyczący stosunków polskich. Stąd informacje o źródłach i analiza ich poszczególnych kategorii oparte wyłącznie o przykłady z terenu Polski. Szerzej potraktowane zostały jedynie wiadomości bibliograficzne, bowiem bez tego tła europejskiego nie można by ocenić w sposób zołaściwy polskiej literatury przedmiotu. Ponadto najwybitniejsze publikacje obce są jakże często niezbędną pomocą nawet przy tematyce zdecydowanie polskiej. Zostały całkowicie pominięte wszystkie te aspekty genealogu, którymi mogłaby służyć mniej lub więcej skutecznie innym naukom, poza historią jak najszerzej pojętą. Innymi słowy jest to podręcznik genealogii pojmowanej wyłącznie jako nauka pomocnicza historii. Wytłumaczenie jakiego stanowiska znajdzie czytelnik w pierwszych rozdziałach niniejszej książki.

Właściwemu podręcznikowi towarzyszy zbiór tablic genealogicznych, tak dobranych, by były pomocne zarówno dla nauki historii Polski3 jak i dla samodzielnych nad tą historią studiów. Taki zbiór im jest pełniej-szy, tym lepiej spełnia swe zadanie. Czy granica zakreślona w niniejszym wydawnictwie względami praktycznymi została wytknięta słusznie, okaże stopień użyteczności książki. Uważny czytelnik, porównując daty chronologiczne zawarte w tablicach genealogicznych z innymi publikacjami

O pokrewnym typie, zauważy niejedną różnicę. W większości wypadków płyną one stąd, iż przy datach o charakterze dyskusyjnym autor szedł niekiedy za inną hipotezą niż jego poprzednicy.
Książka niniejsza jest pierwszą tej treści w literaturze polskiej i to niech bodaj w drobnej części tłumaczy jej braki.

NAKŁAD 3000!