„Dopalacze" są swoistym fenomenem, co jeszcze można wymyślić w celach autodestrukcji człowieka. W XXI wieku zamiast obiecanego szczęścia i dobrobytu wymyśla się coraz doskonalsze metody zniewolenia. Po raz kolejny wiara w substancje psychoaktywne i ich zbawienne działanie przyniosła tragiczne konsekwencje. Moja publikacja ma na celu przybliżenie podstawowej wiedzy na temat tych środków – prawdziwych „demonów naszych czasów"!
O autorze:
- były komisarz Policji;
- absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie;
- służył m.in. w Centralnym Biurze Śledczym w Warszawie;
- były wykładowca Instytutu Służb Zwalczających Przestępczości Kryminalną Wyższej
Szkoły Policji w Szczytnie;
- autor kilkunastu publikacji z zakresu narkomanii i przestępczości narkotykowej, m.in.:
„Narkotyki, narkomania – krótka analiza problemu”, „Riki – tiki narkotyki, czyli
rozważania gliniarza”, „Przestępczość narkotykowa”;
- biegły sądowy - w zakresie kryminologii slangu narkotykowego i przestępczości
narkotykowej;
Przeczytaj fragment: CO TO SĄ DOPALACZE?
Dopalacze to pojęcie używane potocznie, jest to wyrażenie slangowe. Ogólnie definiuje się je jako legalne narkotyki (ang. smarts, legal highs, herbal highs, boosters).
Znowelizowana Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii określa je mianem środka zastępczego, czyli – jest to substancja pochodzenia naturalnego lub syntetycznego w każdym stanie fizycznym albo produkt, roślina, grzyb lub ich część, zawierające taką substancję, używane zamiast środka odurzającego czy substancji psychotropowej lub w takich samych celach jak środek odurzający czy substancja psychotropowa, których wytwarzanie i wprowadzanie do obrotu nie jest regulowane na podstawie przepisów odrębnych. Do środków zastępczych nie stosuje się przepisów o ogólnym bezpieczeństwie produktów.
Jednak mówiącym i piszącym obecnie o dopalaczach najczęściej chodzi o tę grupę środków psychoaktywnych (pochodzenia naturalnego lub syntetycznego), które naśladują w działaniu najbardziej znane zakazane narkotyki, a sprzedawane są legalnie w specjalistycznych sklepach lub przez internet. Nie zawierają one w swoim składzie chemicznym substancji uznanych przez przepisy Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii za środki odurzające lub substancje psychotropowe ani trucizny według Ustawy o substancjach trujących.
Zazwyczaj są reklamowane jako przedmioty kolekcjonerskie lub do stosowania w uprawie roślin, ewentualnie akwarystyce. Ich tworzeniem i produkcją zajmują się wyspecjalizowane firmy, na bieżąco reagujące na zmiany przepisów prawa dotyczących legalności produktów. Zasada ich funkcjonowania polega na wykorzystywaniu olbrzymiego bogactwa substancji psychoaktywnych w świecie roślin oraz nieograniczonej wprost możliwości syntezy chemicznej, pozwalającej modyfikować stare i tworzyć nowe o pożądanych właściwościach. Sięga się przede wszystkim po rośliny egzotyczne, ich mieszanki, ewentualnie wyciągi, których działanie odurzające, pobudzające czy halucynogenne jest znane tylko miejscowej ludności, a najczęściej jeszcze węższej grupie, czyli szamanom, znachorom, kapłanom. Często zawierają one związki nieznane nauce, a tym samym nieopisane i niezbadane pod kątem wpływu na organizm ludzki i ewentualnych konsekwencji zdrowotnych.
Jednak w powyższej publikacji rozszerzę to pojęcie o te środki psychoaktywne, które można uzyskać „domowymi” metodami, np. zbierając odpowiednie rośliny wolno rosnące (łąki, lasy), uprawiając je w warunkach domowych lub przetwarzając ogólnodostępne lekarstwa (np. syropy przeciwkaszlowe wykorzystywane w weterynarii), a także substancje, w skład których wchodzą związki chemiczne, z których po odpowiedniej obróbce chemicznej można uzyskać takie o działaniu psychoaktywnym. Do tego należy dodać produkty, które zyskują takie właściwości w wyniku odpowiedniego ich użycia lub dawkowania np. gałka muszkatołowa (popularna przyprawa spożywcza), gdy się ją sproszkuje i użyje jak tytoń do palenia lub przygotuje odpowiedni wyciąg, działa halucynogenno-euforycznie.
Reasumując, za dopalacze będę uważał te środki, które nie są „klasycznymi” narkotykami, a zażywane są jako ich zamienniki. Nie ma tutaj znaczenia sposób ich pozyskania, metody produkcji, dostępność czy też zasady dystrybucji lub wprowadzania do obrotu.
CHARAKTERYSTYCZNE SYMPTOMY
MOGĄCE WSKAZYWAĆ NA ZAŻYWANIE
SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH
PRZEZ DANĄ OSOBĘ
I. Zmiany w zachowaniu osoby:
– nagła zmiana nawyków;
– pojawiają się wahania nastroju i aktywności (często naprzemiennie zmęczenie z euforią);
– izolowanie się od bliskich i znajomych;
– pojawiają się nowi, „dziwni” koledzy i koleżanki;
– tajemnicze, krótkie rozmowy telefoniczne, nagłe wyjścia;
– posługiwanie się niezrozumiałym językiem (slangiem);
– naśladowanie osób ze świata subkultur, gdzie narkotyki odgrywają ważną rolę;
– bunt, łamanie ustalonych zasad, napady agresji i złości;
– pojawiają się problemy finansowe i na tym tle dochodzi do konfliktów;
– wynoszenie wartościowych przedmiotów i niekorzystne zamiany rzeczy;
– niewytłumaczalne spóźnienia, późne powroty;
– kłamstwa, oszustwa;
– pomniejszanie wszelkich autorytetów, wprowadzanie relatywistycznych poglądów;
– bełkotliwa i niewyraźna mowa;
– nadmierny apetyt lub brak apetytu;
– spadek zainteresowania ulubionymi zajęciami.
Na powyższe zachowanie trzeba być bardzo wyczulonym, dotyczy to nie tylko młodych ludzi, gdzie zmiany takie są często naturalne, ale uwidacznia się to też wśród osób starszych. Wynika często z początków uzależnienia, a co za tym idzie jest irracjonalne i emocjonalne.
Obserwując tego typu sytuacje, zawsze musimy sobie zadać pytanie o ich przyczyny. Jest to bowiem ważny sygnał ostrzegawczy, którego nie możemy zignorować. Jednak w toku codziennych zajęć i obowiązków, większość osób nie potrafi odpowiednio zinterpretować zachodzących zmian, często przysłania je tzw. ślepa miłość lub nadmierna pobłażliwość.
II. Wygląd zewnętrzny:
– blada, ziemista, zmieniona cera;
– krosty i owrzodzenia (szczególnie w okolicy nosa);
– przekrwione oczy, rozszerzone lub zwężone źrenice;
– spadek ciężaru ciała;
– zaniedbanie w sferze higieny osobistej;
– nowy styl ubierania się;
– zmiana wyglądu (fryzury i koloru włosów, kolczyki, tatuaże, ostry makijaż itp.).
Ciało i jego wygląd to często wierne odbicie „duszy”, również jej problemów, niepokojów i tajemnic. To samo można powiedzieć o ubiorze, co prawda nie szata zdobi człowieka, ale w obecnych czasach często to właśnie ona, jak nigdy dotąd, służy do wyrażania poglądów właściciela na życie, przyporządkowuje go do danej społeczności i grupy.
III. Objawy chorobowe
– uporczywy, suchy kaszel;
– wysięk z nosa;
– osłabienia i omdlenia;
– wymioty, zaparcia lub rozwolnienia;
– częste przeziębienia i infekcje;
– gwałtowne zmiany ciśnienia krwi oraz skoki temperatury ciała;
– nagłe pogorszenie stanu uzębienia;
– złe wyniki badań moczu i krwi;
– bóle różnych części ciała;
– depresja i problemy natury psychicznej.
Należy pamiętać, że wiele rodzajów dopalaczy ma skomplikowany skład chemiczny, po zażyciu w różny sposób i z różną siłą oddziaływają na organizm. Wiele z nich jest silnie toksycznych. Ww. objawy to często właśnie reakcja organizmu na te substancje, z czasem stan ten pogłębia się i gdy w porę nie podejmiemy odpowiednich kroków może skończyć się to tragicznie, nawet śmiercią, a na pewno ciężkimi powikłaniami.
POSTACIE DOPALACZY:
– różnej postaci i koloru proszki (najczęściej zabezpieczone przed wilgocią);
– wysuszone i rozdrobnione części roślin;
– małe grzybki;
– płyny o różnym kolorze i najczęściej chemicznym, ostrym zapachu, np. w strzykawkach, małych buteleczkach i fiolkach;
– kawałki plastycznej masy o ziołowym aromacie;
– tabletki i kapsułki różnego koloru, różnej wielkości i gramatury;
– żelki o różnych wymiarach;
– nasiona i niewielkie owoce.
W związku z olbrzymią ilością substancji psychoaktywnych pochodzenia naturalnego i syntetycznych przybierają one różne postacie, dlatego też, gdy zauważymy jedną albo kilka z ww. rzeczy, powinniśmy się tym zainteresować i zażądać wyjaśnień, co do ich właściwości i przeznaczenia. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy (z zachowanie ostrożności) wezwać funkcjonariuszy zajmujących się zwalczaniem przestępczości narkotykowej, którzy określą, czy to jest nielegalny środek i ewentualnie – jaki?!
W codziennym życiu ww. zmiany i przedmioty możemy zaobserwować na każdym kroku, są one naturalne i nie powinny wywoływać naszego niepokoju. Pojawienie się nawet kilku jednocześnie nie musi oznaczać, że spowodowane są one przez narkotyki lub dopalacze. Nie wyciągajmy pochopnych wniosków i kierujmy się zdrowym rozsądkiem. Tym niemniej często to właśnie tylko jeden z tych objawów jest na tyle charakterystyczny i zauważalny, że na jego podstawie musimy postawić trafną diagnozę.
|
