Lato 1939 roku. Profesor GABRIEL TOMICKI (Bronisław Pawlik), nazywany przez znajomych „don Gabrielem”, spiera się podczas zebrania naukowego ze swoim adwersarzem, doktorem Stanisławem Dogiem-Leśniewskim. Profesor Tomicki jest germanistą wykształconym na niemieckich uniwersytetach w Heidelbergu i Lipsku. Nie wierzy w możliwość rozpętania wojny przez potomków Goethego, Schillera i Hegla...

Doktor Dog-Leśniewski, subtelny znawca kultury francuskiej, jest odmiennego zdania. Zacięte spory, jakie od jakiegoś czasu wiedzie Tomicki z Leśniewskim, nie mają tylko charakteru intelektualnego, lecz również psychologiczny. Tomicki, mężczyzna niepozorny i wątły, na dodatek krótkowidz, ma trudności w kontaktach z kobietami. Dog-Leśniewski jest mężczyzną przystojnym i czarującym, cieszącym się ogromnym powodzeniem u płci pięknej. Tymczasem nadchodzi 1 września. Wybucha wojna. Zafascynowany osiągnięciami ducha germańskiego „don Gabriel” postanawia zaciągnąć się do wojska. Okazuje się jednak, że jest niezdolny do służby liniowej. Podczas jednego z nalotów poznaje w schronie Florentynę – fordanserkę z klubu nocnego „Casanova”. Dziewczyna jest jego sąsiadką, lecz przez całe lata nie zwracał na nią uwagi. Wspólnie postanawiają opuścić pogrążającą się w chaosie stolicę. Dźwigając plecaki, maszerują nocą. Za dnia sypiają po stodołach. Tomicki zakochuje się we Florentynie i dzięki niej leczy swój zadawniony kompleks. Udaje mu się także zaciągnąć do wojska.