Rozwój teorii i praktyki architektury począwszy od połowy XIX wieku zaowocował wieloma nowatorskimi rozwiązaniami domów projektowanych w kręgu cywilizacji euroamerykańskiej dla  tzw. middle class — ludzi dość zamożnych, dla których względy racjonalnej ekonomii miały jednak istotne znaczenie. Najwyraźniej tendencje te wystąpiły w Anglii i Stanach Zjednoczonych, a potem za ich przykładem w Niemczech.

Myśl bardziej nowoczesnego, jak sądzono, ukształtowania przestrzeni domów tej warstwy społecznej miała swoje podstawy teoretyczno–filozoficzne m.in. w idei transcendentalizmu. Koncepcja ta przyjmowała odwrotne w stosunku do tradycji projektowanie przestrzeni mieszkalnej. Użyteczność wewnętrzna była wysuwana na pierwszy plan, a to jak plan rozwiązano, wpływało na sposób ukształtowania strony zewnętrznej. Odbicie tych różnych założeń teoretycznych na interesujących przykładach znajduje się w niniejszej książce.

Treść:

• Program użytkowo–funkcjonalny (baza programowo–funkcjonalna, zdrowotność i wymagania towarzyskie, od reprezentacji ku wygodzie, od wygody do użyteczności);
• Układ przestrzenny (ułożenie wewnętrzne „domu moralnego”, wszystko pod jednym dachem, dom ziemiański — dom jednomieszkaniowy, według zasad naukowej organizacji prac domowych);
• Dwór — formuły stylistyczne (zmodernizowana „swojskość”, w stylu wojskim, czyli dworkowym);
• Podstawy ekonomiczne (konsekwencje wojny, gospodarka rolna);
• Ziemianin i jego dom — prognozy a rzeczywistość (ziemianin–przemysłowiec, ziemiańskich siedzib przeciętna rzeczywistość, nowe realizacje).