Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju melneńskiego z 1422 roku
Poznań 2004
100 s., format A4
stan dobry
Przedmowa:
Dokonana przez dwóch młodych badaczy edycja dokumentów strony polsko-litewskiej traktatu pokojowego, zawartego z zakonem krzyżackim w obozie nad Osą koło jeziora Melno 27 września 1422 r., ma doniosłe znaczenie dla historiografii polskiej. Tekst dokumentu wstępnego nie byl dotychczas publikowany, a tekst dokumentu głównego znany był w Polsce z mało krytycznego wydania w Kodeksie dyplomatycznym Macieja Dogiela z 1764 r, stanowiącym już szacowny zabytek edytorstwa. Naszym Wydawcom starczyło odwagi i wiedzy, aby dokonać nowej, od dawna potrzebnej edycji polsko-Iitewskich dokumentów melneńskich. Jest ona tym bardziej potrzebna, że główny dokument strony polsko-litewskiej, od wieków przechowywany w Archiwum Koronnym, później w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, obecnie znajduje się w Niemczech. Historycy i archiwiści polscy nie tracą nadziei, że powróci on wraz z innymi dokumentami dotyczącymi stosunków z zakonem krzyżackim, wywiezionymi z AGAD-u w grudniu 1940 r.
Z ambitnie podjętego zadania obaj Wydawcy wywiązali się wzorowo, każdy w swoim zakresie (Przemysław No-wak — tekst, Piotr Pokora — pieczęcie). Dają oni wysokiej próby wydawnictwo respektujące wszystkie zasady edytorstwa źródeł historycznych. Odczyty tekstu, przypisy tekstowe i rzeczowe, komentarze i objaśnienia dowodzą kompetencji, rzetelności i erudycji Wydawców. Zestawienie dokumentów wstępnego i głównego w dwóch kolumnach pozwala ujawnić różnice tekstów i drogi dochodzenia do ich ostatecznej redakcji, której z dużym znawstwem dokonał Zbigniew Oleśnicki.
Zaletą edycji jest i to, że w całości uwzgłędnia zachowane przv obu dokumentach pieczęcie pełnomocników i gwarantów — 6 (z pierwotnie przywieszonych 8) przy dokumencie wstępnym i 111 (z pierwotnie powieszonych 120) przy dokumencie głównym. Jest to pokaźny zespół pieczęci panujących (króla i książąt), dostojników kościelnych i świeckich Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz miast. Znaczną część tych pieczęci stanowią inedita. Pieczęcie zostały wydane według najlepszych wzorów tego rodzaju publikacji, a ich opisom towarzyszą znakomitej jakości barwne reprodukcje fotograficzne. Powstały w ten sposób album pieczęci będzie wielce przydatny w badaniach sfragistycznych, heraldycznych i genealogicznych.
Mediewistyce polskiej przybyło ważne wydawnictwo źródłowe, wyznaczające wysoki poziom edycji dokumentów i pieczęci. Dowodzi ono, że sztuka edytorska w Polsce jest stale żywa, obejmując też sfragistykę i przyswajając nauce nieznane dotąd zabytki pieczętne.
Stefan K. Kuczyński
