Didaskalia 101 (2011)

Normal 0 21 false false false PL X-NONE X-NONE MicrosoftInternetExplorer4

W nowym 101 numerze „Didaskaliów” polecamy m.in.

UTWORY O OJCZYŹNIE

Joanna Wichowska: Vive la Pologne!

Recenzja spektaklu Klub Polski w reż. Pawła Miśkiewicza (Teatr Dramatyczny w Warszawie, premiera: 10 listopada 2010 roku). Wichowska zauważa, że reżyser do tej pory unikający kategorii polityczności zrobił spektakl, który badając mit polskiego romantyzmu i Wielkiej Emigracji niemal bezpośrednio reaguje na społeczne nastroje ostatniego roku związane z katastrofą w Smoleńsku. Klub Polski wpisuje się więc, według niej, w tradycję rewizji romantyzmu jako fundamentu polskiej tożsamości i matrycy zbiorowej wyobraźni Polaków. Miśkiewicz i Dorota Sajewska (dramaturg) wskazują na automatyzm skojarzeń i więzi łączących polską wspólnotę narodową oraz wstydliwy rewers wielkości romantyzmu.

Teatr po 10 kwietnia – z Leszkiem Kolankiewiczem i Dorotą Sajewską rozmawia Marta Michalak

Rozmowa o Klubie Polskim w reż. Pawła Miśkiewicza. Rozmówcy analizują rozpoczęcie spektaklu, kiedy widzowie są proszeni o powstanie do Mazurka Dąbrowskiego, które według Sajewskiej jest emblematem sadomasochistycznego układu funkcjonującego teatrze, zaś dla Kolankiewicza – „teatrem okrucieństwa” Artauda. Następnie komentując kolejne elementy przedstawienia pokazują, jak spektakl podejmując kwestię patriotyzmu, języka symbolicznego, udziału kościoła w życiu społeczeństwa koresponduje zarówno z takimi wydarzeniami, jak śmierć Jana Pawła II, czy katastrofa smoleńska, jak i z tradycją artystyczną – głównie z twórczością Wyspiańskiego i Grzegorzewskiego.

Ewa Guderian-Czaplińska: Próby utworu

Tekst poświęcony Utworowi o Matce i Ojczyźnie Bożeny Umińskiej-Keff oraz jego dwóm realizacjom teatralnym: Marcina Libra w Teatrze Współczesnym w Szczecinie (premiera: 26 marca 2010) oraz Jana Klaty w Teatrze Polskim we Wrocławiu (premiera: 6 stycznia 2011). Analizując tekst i przywołując jego genezę, autorka zauważa, że centralnym tematem tekstu jest nienawiść: córki do matki i Polaków do Żydów. Uznanie dla utworu Umińskiej-Keff nie przekłada się na ocenę jego realizacji. Opisując spektakle Guderian-Czaplińska stwierdza, że Marcin Liber przesadził z empatią wobec tekstu, Jan Klata zaś możliwość uprywatnienia historii w ogóle odrzucił.   

Sztuka nie jest od sprawiedliwości – z Bożeną Keff rozmawia Marta Bryś

Rozmowa z autorką Utworu o Matce i Ojczyźnie zawiera opis genezy tekstu – bardzo osobistego impulsu, który z czasem wymagał dystansu, artystycznej „obróbki”, uniwersalności. Następnie rozmówczynie podejmują kwestie: obalenia mitu matki, relacji matki i córki, tożsamości budowanej w dużej mierze przez historyczną narrację, polskiego nacjonalizmu i antysemityzmu. Keff komentuje też oba zrealizowane na podstawie jej tekstu spektakle – przedkładając inscenizację Marcina Libera nad wersję Jana Klaty.

Plus komentarz Moniki Kwaśniewskiej po premierze Utworu o Matce i Ojczyźnie Jana Klaty

THE WOOSTER GRUP: PRZEWODNIK

Susan Letzler-Cole: Elizabeth LeCompte reżyseruje Franka Della Kuszenie Świętego Antoniego. Reżyser niewidzialny: tworzenie w grupie

Susan Letzler Cole w 1986 roku obserwowała proces powstawania spektaklu Franka Della Kuszenie Świętego Antoniego Wooster Group od pierwszej próby czytanej. W przedrukowywanym tekście będącym częścią książki Directors in rehearsal opisuje poszczególne etapy pracy skupiając się głównie na roli, jaką w tworzeniu kompilowanego z kilku różnych tekstów scenariusza oraz przedstawienia spełniała jego reżyserka Elizabeth LeCompte oraz współreżyser Peter Sellars, a jaką cały zespół Wooster Group oraz inni współpracownicy. Autorka podkreśla, jak duże znacznie dla ostatecznego kształtu spektaklu miał przebieg prób: „Wooster Group wystawia na scenie problem czytania tekstu i robienia teatru”.  

Bonnie Marranca: Wooster Group – słowniczek pojęć

Autorka w dwudziestu sześciu hasłach opisuje cechy charakterystyczne twórczości Wooster Group. Forma tworzonego przez nią słownika jest bardzo oryginalna i niejednorodna. Obok haseł opisujących, miedzy innymi, formę spektakli łączących ze sobą elementy intertekstualne, międzykulturowe i intermedialne w nową definicję liber mundi, koncepcję, stosowanej przez zespół, nowej dramaturgii polegającą na łączeniu różnych technologii w formę teatralną obecne są również hasła mniej standardowe, takie jak wypowiedzi aktorów, dialog Elizabeth LeCompte z Richardem Foremanem, a także, pozostawione bez odpowiedzi, pytania i wątpliwości autorki tekstu dotyczące twórczości i działalności grupy.

Łukasz Grabuś: Awers przedstawienia

Tekst poświęcony najstarszemu obecnemu w repertuarze The Wooster Group spektaklowi North Atlantic na podstawie tekstu Jamesa Strahsa, którego premiera odbyła się w 1983 roku, a wznowienia w nowych obsadach dokonywano w roku 1990 i 2010. Grabuś zauważa, że spektakl ten odbiega bardzo od pozostałych przedstawień Grupy: nie ma projekcji wideo, aktorzy tworzą fikcyjne postaci, które działają w zgodzie ze swoimi fabularnymi pobudkami, akcja ma linearny przebieg. Podstawową kwestią poruszaną przez North Atlantic, nazywanego przez Elizabeth LeCompte, „kamieniem probierczym” twórczości Grupy, jest pytanie o możliwość kontynuacji, dziedziczenia, tożsamości w praktyce artystycznej.  

Powrót do obrazów: z Elizabeth LeCompte rozmawia Aneta Mancewicz

Wywiad z reżyserką The Wooster Group dotyczy zarówno prezentowanego podczas Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku w 2009 roku Hamleta, najnowszego przedstawienia zespołu – Vieux Carré. Elizabeth LeCompte opowiada o zmianach w technikach pracy i tematyce spektakli dokonanych podczas tworzenia najnowszego przedstawienia, o pracy z zespołem oraz o kwestii opowiadania historii, relacji między wykorzystywanymi przez nią mediami a śmiercią, przeszłością i pamięcią w tworzonym przez nią teatrze.

PERFORMATYKA

Erika Fischer-Lichte: Przedstawienia kulturowe

Podejmując temat cultural performances, Fischer-Lichte opisuje formy teatralne, które za cel stawiają sobie długotrwałą zmianę życia widzów lub/i uczestników – począwszy od tragedii greckiej, przez teatru jezuitów w XVI wieku aż do form powstałych w XX i XXI wieku. Autorka zwraca również uwagę na formy przedstawień do tej pory lekceważone przez (niemiecką) teatrologię, takie jak teatr terapeutyczny, czy „gry fabularne”, community theatre, teatr więzienny czy teatr na terenach działań wojennych. Wskazuje też na płynną granicę oddzielającą teatr od świąt, zawodów sportowych czy uroczystości politycznych. By uzupełnić istniejące już ustalenia dotyczące powyższych przedstawień, Fischer-Lichte postuluje studia interdyscyplinarne.

James Loxley: Performatywność i teoria performansu 

Celem tekstu Jamesa Loxleya jest wskazanie podobieństwa oraz różnic zainteresowań i problemów badawczych teorii performansu i performatywności Austina. Loxley śledzi ewolucję od teatru przedstawiającego do sztuki, która staje się bardziej działaniem niż artefaktem: począwszy od teatru epickiego Brechta, przez Teatr Okrucieństwa Artauda, happening, aż do performansu. Następnie przywołując teorię Ervinga Goffmana, Victora Turnera, Richarda Schechnera, Jona McKenzie, Dwighta Conquergood, Judith Butler oraz opisując i analizując performans Guillermo Gómez-Peña i Coco Fusco Two Undiscovered Amerindians Visit… autor problematyzuje kwestię granicy między codziennością a przedstawieniem teatralnym.  

Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera: Porządkować czy problematyzować?
Mateusz Borowski i Małgorzata Sugiera opisują kilka podręczników  z dziedziny performatyki (Performans Marvina Carlsona, Performatykę Richarda Schechnera, Theaterwissenschaft. Eine Einführung in die Grundlagen des Faches Eriki Fischer-Lichte oraz Performativity Jamesa Loxleya), próbując – na przykładzie nowej dziedziny wiedzy, jaką jest performatyka – zanalizować nowe strategie upowszechniania i reprodukowania wiedzy w
podręcznikach, „readerach” i antologiach skrojonych na miarę zmian zachodzących w edukacji wyższej. Tym samym starają się odpowiedzieć na zadane w tytule pytanie: czy zadaniem podręczników w nowych warunkach humanistyki jest raczej „porządkować czy problematyzować?”.

ODZYSKANA AWANGARDA: PIOTROWSKI

Szymon Szwarc: Mieczysław Piotrowski - rysopis artysty

Tekst poświęcony Mieczysławowi Piotrowskiemu. Szwarc relacjonuje i opisuje kolejne etapy rozwoju artystycznego artysty, najwięcej miejsca poświęcając jego twórczości prozatorskiej. Analizując kolejne powieści – Ogrodnicy, Złoty robak, Plecami przy ścianie, Cztery sekundy, Podróż Artysty przez Lotaryngię – Szwarc pokazuje, w jaki sposób Piotrowski „igrał” z przeróżnymi konwencjami pisarskimi (nawet z powieścią produkcyjną w swej pierwszej narracji), dążąc jednocześnie do własnych, niepowtarzalnych rozwiązań. 

Joanna Jopek: Niejaki Piotrowski. Światy teatralnie możliwe

 Tekst poświęcony postaci prawie zapomnianego powieściopisarza, rysownika i dramatopisarza – Mieczysława Piotrowskiego. Jopek dokonuje rekonesansu publikacji na temat twórczości artysty, a następnie idąc tropem Adama Wiedemanna – przygląda się jego twórczości dramatycznej. Autorka opisuje teatralne światy Piotrowskiego zwracając uwagę na ich eksperymentalność, interakcyjność. Za centralny temat dramatycznej twórczości Piotrowskiego autorka uznaje człowieka – zagubionego wśród niepewnych i rachitycznych rusztowań dziwnych fabuł.

Dwa słowa, cztery sekundy: z Ewą Bułhak rozmawia Joanna Jopek

 Wywiad poświęcony osobie i twórczości Mieczysława Piotrowskiego. Bułhak, która znała Piotrowskiego osobiście, jak również reżyserowała jeden z dwóch dramatów – Melancholię – konfrontuje twórczość tego autora powieści i dramatów, m.in. z ideą awangardy czy Lacanowskiej psychoanalizy. Opowiada również o środowisku, z którym Piotrowski był związany oraz o jego przyjaźni z Grzegorzewskim. Bułhak opisuje również Marsz w reżyserii Grzegorzewskiego oraz zrealizowany przez siebie spektakl.

Zakup kolejnych czasopism nie zwiększa kosztów wysyłki

Dane do przelewu:

Instytut im. J. Grotowskiego
Rynek-Ratusz 27
50-101 Wrocław
Bank Zachodni WBK S.A
61 1090 [zasłonięte] 2[zasłonięte]3980001 [zasłonięte] 134634

 
Koszt przesyłki List polecony priorytet - 4 zł