|
Rozważania zawarte w pracy dotyczą rozwiązań normatywnych i realiów ustrojowych Trzeciej Rzeczypospolitej Polski ej. Takim bowiem pojęciem - "Trzecia Rzeczypospolita" - posługuje się we Wstępie obowiązująca Konstytucja z 1997 r. na określenie państwa polskiego. Jest to więc termin normatywnie wiążący. W pracy skoncentrowano się świadomie na uregulowaniach konstytucyjno-prawnych i praktyce ustrojowej pod rządami uchwalonej 2 kwietnia 1997 r. Konstytucji RP, która weszła w życie 17 października 1997 r. Praca ukazuje się więc w dziesiątym roku obowiązywania tej Konstytucji.
W pierwszym rozdziale pracy poddano analizie różne podejścia do idei demokracji i jej problemów ujawnione w toku prac nad przygotowaniem i uchwaleniem Konstytucji z 1997 r., a na tym tle ujęcie zagadnień demokracji w uchwalonym tekście Konstytucji. Następnie na tej bazie w rozdziale drugim dokonano rekonstrukcji podstawowych zasad demokracji politycznej w świetle Konstytucji RP: zasady zwierzchniej władzy Narodu, zasady łączenia demokracji przedstawicielskiej z formami demokracji bezpośredniej, zasady podziału władzy i równowagi władz, zasady demokratycznego państwa prawnego.
Trzy kolejne rozdziały traktują o instytucjach i podmiotach demokracji przedstawicielskiej w RP. W rozdziale trzecim zaprezentowano demokratyczne instytucje procesu kreacji organów przedstawicielskich - Sejmu i Senatu. Scharakteryzowano w nim w sposób generalny demokratyczne regulacje prawa wyborczego do Sejmu i Senatu, poddano analizie zasady i instytucje ustrojowe zabezpieczające demokratyczność wyborów oraz ukazano stosowanie demokratycznych reguł wybieralności w praktyce wyborów w 2001 i w 2005 r. Rozdział czwarty poświęcony został instytucjom zabezpieczającym demokratyczne zachowana posłów i senatorów w parlamencie. Dokonano tutaj charakterystyki parlamentarnego mandatu wolnego, zanalizowano uprawnienia i obowiązki posła i senatora oraz wskazano na gwarancje swobodnego wykonywania mandatu parlamentarnego, do których należy zwłaszcza niepołączalność {incompatibilitas) oraz immunitet. Przedmiotem rozdziału piątego są demokratyczne rozwiązania zabezpieczające pozycję i działalność najwyższego przedstawicielstwa władzy Narodu - Sejmu i Senatu. Rozważono w nim rolę Sejmu i Senatu jako organów reprezentujących suwerena, ukazano pozycję prawnoustrojową Sejmu i Senatu na tle społecznych opinii o polskim parlamencie, poddano analizie funkcje Sejmu i Senatu służące realizacji zasady przedstawicielstwa - funkcję ustrojodawczą, ustawodawczą i kontrolną.
Dwa końcowe rozdziały poświęcono instytucjom demokracji bezpośredniej w RP. Przedmiotem rozważań w rozdziale szóstym jest władcza forma demokracji bezpośredniej - referendum. Poddano tu analizie normatywną regulację referendów ogólnokrajowych i lokalnych oraz ukazano praktykę tych referendów w okresie od 1997 r. Rozdział siódmy dotyczy niewładczej formy demokracji bezpośredniej - obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej. Rozważono tu normatywną regulację tej instytucji i praktykę jej stosowania w latach 1[zasłonięte]999-20.
W pracy wykorzystano szeroko dorobek zawarty w literaturze przedmiotu, przywoływany w przypisach, a w pełni wykazany w bibliografii. Sięgano czasem także do wyników badań socjologicznych. Natomiast praktykę ustrojową w zakresie objętym rozważaniami pracy odtwarzano głównie na podstawie własnych badań różnorodnych materiałów i dokumentów. Szczególnie przydatne okazały się dokumenty i materiały parlamentarne - sejmowe i senackie oraz dokumenty i materiały Państwowej Komisji Wyborczej.
|
