Dżambia, kandżar, nóż, sztylet pocz. XIX w.

Nóż, sztylet berberyjski z 1 połowy XIX w. – kandżar, kumia, dżambia

wspaniała i unikatowa broń orientalna

Kandżar - jest to obosieczna broń biała. Inaczej nazywana kumia. Pochodzi z północnego Maroka. Zazwyczaj symbolizuje przejście w dorosłość, jest znakiem przyjęcia chłopca do grona mężczyzn. Służy między innymi do obrzezania i ucinania języków zdrajcom. Typowa długość głowni waha się od 23 do 30 cm. Zazwyczaj na trzonku lub pochwie wyryte jest nazwisko właściciela, co czyni go niepowtarzalnym i zwiększa jego wartość.

Długość noża:  37 cm

Długość noża w pochwie: 41 cm

Szerokość głowni przy rękojeści: 2,4 cm

Nóż przepięknie zdobiony, pochwa lutowana, głownia dwustopniowa z piękną patyną. Rękojeść drewniana, głowica półokrągła nawiązująca do półksiężyca Mahometa, okuta mosiężną blachą.

Pochwa miedziana, srebrzona, zdobiona arabeską i wzorami geometrycznymi, pięknie pokryta patyną. Ładny egzemplarz, jak na swój wiek bardzo dobrze zachowany.

Nóż był bardzo popularny i stosowany przez wszystkie ludy arabskie na ternach od Hiszpanii przez Bałkany do Turcji, był noszony za pasem na brzuchu.

Jako broń szczególnie popularny był w XVII i XVIII wieku. Głownia typowej dżambii jest obosieczna, krzywa, krótka z ością biegnącą przez całą jej długość. Rękojeści i pochwy tej broni mają różny kształt i dekorację w zależności od rejonu pochodzenia. Pochwa jest znacznie dłuższa od głowni, mocno wygięta, zakończona obłym guzem, dekorowana złotem, srebrem i drogimi kamieniami. Rękojeść oprawiona w drewno, róg, czasem żyrafi, o miodowożółtym kolorze.

Niektóre egzemplarze kandżarów arabskich mają kształt litery U, a z bronią połączony jest bogato zdobiony pas. Marokańskie głównie dżambii są proste i jednosieczne do połowy długości (od rękojeści), a od połowy zakrzywione i jednosieczne. Inne cechy tych dżambii to bardzo rzadko spotykana ość na głowni, rękojeści i pochwy wykonane z mosiądzu lub srebra, a głowice ich są zwykle płaskie i szerokie tzw. "w pawi ogon".

Tureckie dżambie, nazywane często błędnie kindżałami, posiadają głównie lekko zakrzywione, z ością lub bez, o lekko zakrzywionej pochwie. Najładniejsze egzemplarze pochodzą z Persji i Indii o głowniach ze stali damasceńskiej, czasem nabijanych złotem, o rękojeściach rzeźbionych z kości słoniowej, jadeitu lub nefrytu, wysadzane drogimi kamieniami. Ich głowice przyjmują formę końskiej główki, a pochwy pokrywa wytłaczana we wzory skóra lub jedwab.

Broń ta ma też inne znaczenie – jest to na Półwyspie Arabskim oznaka wolnego człowieka, a odebranie tej broni mężczyźnie rozumiane jest jako kara. Posiada też znaczenie ceremonialne, stanowi też najcenniejszy prezent ślubny jaki mężczyzna może otrzymać. Przekazywany jest także synowi przez ojca podczas ceremonii obrzezania.