Michał Czajkowski
WERNYHORA
Wieszcz ukraiński
Powieść z roku 1768
2 tomy w jednobloku
część kart luźna
pieczęć Gimnazjum św.Jana Kantego w Poznaniu
pieczątka właścicielska z Poznania
wydana pewnie ok.1920
- 2008-
Michał Czajkowski, vel Sadyk Pasza herbu Jastrzębiec (ur. 29 września 1804 wHalczyńcu[1] na Wołyniu, zm. 4 stycznia 1886 w Borkach pod Kozielcem na Ukrainie) – działacz niepodległościowy, pisarz i poeta zaliczany do szkoły ukraińskiej polskiego romantyzmu.
Był synem Stanisława Czaykowskiego, podkomorzego żytomierskiego, i Petroneli z Głębockich. Pochodził z rodziny Czajkowskich osiadłej od XVII w. na Ukrainie, wywodzącej się ze wsi Czajki[2]. Ukończył szkołę w Berdyczowie, w 1828 rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim[2]. Brał udział w powstaniu listopadowym jako dowódca oddziału kozaków w regimencie kawalerii swojego szwagra Karola Różyckiego. Po upadku powstania wyemigrował do Francji. W Paryżu związał się najpierw z Konfederacją Narodu Polskiego, a od 1838 ze stronnictwem Adama Czartoryskiego (tzw. Hotelem Lambert). W 1837 debiutował poetyckimi Powieściami kozackimi, wydanymi w Paryżu.
W 1841 Czajkowski przybył nad Bosfor do Konstantynopola, mianowany przez księcia Adama Czartoryskiego szefem Agencji Głównej Misji Wschodniej Hotelu Lambert. Jej celem było przeciwstawianie się rosyjskim wpływom w Turcji. W tym samym czasie w Turcji przebywało wielu emigrantów, byłych uczestników powstania listopadowego, którzy często nie mieli co z sobą począć i nie mieli środków do życia. Z inicjatywy ks. Czartoryskiego zakupił w okolicach położonych ok. 100 km od ówczesnego Stambułu nieuprawiane tereny, na których księża lazaryści zaczęli tworzyć wieś. W dniu 19 marca 1842poświęcono pierwszą chatę, a wieś nazwano Adampolem na cześć Adama Czartoryskiego. Oprócz powstańców listopadowych Czajkowski osiedlał we wsi także wykupionych z niewoli tureckiej i czerkieskiej jeńców-Polaków przymusowo wcielonych do armii rosyjskiej na Kaukazie.
W 1850 przeszedł na służbę turecką i przyjął islam. Jako Mehmed Sadyk Effendi nadal działał dla sprawy polskiej i bałkańskiej. Podczas wojny krymskiej zorganizował formację kozaków sułtańskich, którymi dowodził w czasie kampanii w1854 oraz po wojnie do 1870. Po śmierci żony, Ludwiki Śniadeckiej, zaczął ulegać ideom panslawizmu. Zdymisjonowany w końcu 1872 roku, przeszedł na przyznaną mu przez sułtana emeryturę.
Uzyskawszy amnestię carską w 1872 opuścił Turcję i w towarzystwie nowej żony, Greczynki Ireny Teoscolo, udał się doKijowa. Nawoływał do pojednania z Rosją i zjednoczenia wszystkich Słowian pod berłem cara Aleksandra II, ale nie zdołał osiągnąć na Ukrainie żadnych wpływów. Po roku starań osiadł w zakupionej z carskiego daru wiosce Borki i przestał zajmować się aktywnie polityką. Odebrał sobie życie strzałem z pistoletu[2].
