CZŁOWIEK SPOŁECZEŃSTWO WIZJE TEORIE BADANIA NAUKA

31-01-2014, 20:11
Aukcja w czasie sprawdzania była zakończona.

Aktualna cena: 59.99 zł

Użytkownik inkastelacja

numer aukcji: 3907117831

Miejscowość Kraków

Koniec: 31-01-2014 19:47:52

Dodatkowe informacje:
Stan: Używany
Okładka: miękka
Rok wydania (xxxx): 1984
Język: polski

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO SPISU TREŚCI

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO OPISU KSIĄŻKI

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY ZNAJDUJĄCE SIĘ W TEJ SAMEJ KATEGORII

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG CZASU ZAKOŃCZENIA

KLIKNIJ ABY ZOBACZYĆ INNE WYSTAWIANE PRZEZE MNIE PRZEDMIOTY WEDŁUG ILOŚCI OFERT

PONIŻEJ ZNAJDZIESZ MINIATURY ZDJĘĆ SPRZEDAWANEGO PRZEDMIOTU, WYSTARCZY KLIKNĄĆ NA JEDNĄ Z NICH A ZOSTANIESZ PRZENIESIONY DO ODPOWIEDNIEGO ZDJĘCIA W WIĘKSZYM FORMACIE ZNAJDUJĄCEGO SIĘ NA DOLE STRONY (CZASAMI TRZEBA CHWILĘ POCZEKAĆ NA DOGRANIE ZDJĘCIA).

PEŁNY TYTUŁ KSIĄŻKI -
AUTOR -
WYDAWNICTWO -
WYDANIE -
NAKŁAD - EGZ.
STAN KSIĄŻKI - JAK NA WIEK (ZGODNY Z ZAŁĄCZONYM MATERIAŁEM ZDJĘCIOWYM) (wszystkie zdjęcia na aukcji przedstawiają sprzedawany przedmiot).
RODZAJ OPRAWY -
ILOŚĆ STRON -
WYMIARY - x x CM (WYSOKOŚĆ x SZEROKOŚĆ x GRUBOŚĆ W CENTYMETRACH)
WAGA - KG (WAGA BEZ OPAKOWANIA)
ILUSTRACJE, MAPY ITP. -

DARMOWA WYSYŁKA na terenie Polski niezależnie od ilości i wagi (przesyłka listem poleconym priorytetowym, ew. paczką priorytetową, jeśli łączna waga przekroczy 2kg), w przypadku wysyłki zagranicznej cena według cennika poczty polskiej.

KLIKNIJ ABY PRZEJŚĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

SPIS TREŚCI LUB/I OPIS (Przypominam o kombinacji klawiszy Ctrl+F – przytrzymaj Ctrl i jednocześnie naciśnij klawisz F, w okienku które się pojawi wpisz dowolne szukane przez ciebie słowo, być może znajduje się ono w opisie mojej aukcji)

WIZJE
człowieka
i społeczeństwa
w teoriach
i badaniach naukowych
tom studiów pod redakcją Stefana Nowaka
PAŃSTWOWE,
WYDAWNICTWO
NAUKOWE
WARSZAWA 1984

Stefan Nowak Edmund Mokrzycki Antonina Kłoskowska Andrzej Wiercinski Włodzimierz Wesołowski Magdalena Sokołowska Elżbieta Raszkiewicz Adam Urbanek Tadeusz Bielicki Władysław Kunicki-Goldfinger Sławoj Olczyk Macie] Przanowski Krzysztof Maurin Anna Rawełczynska Stefan Amsterdamski
Okładkę i strony tytułowe projektował Marek Zalejski
Redaktor Alina Kapciah
Kedaktor techniczny Witold Motyl
Korekta Zespól

SPIS RZECZY

Wstęp .............................
STEFAN NOWAK
Odmiany filozofii nauki........................ 13
EDMUND MOKRZYCKI
Pojęcie socjologii humanistycznej wobec sytuacji w socjologii lat osiemdziesiątych ............................ 41
ANTONINA KŁOSKOWSKA
Kultura symboliczna poza sferą autoteliczności............ 48
ANDRZEJ WIERCINSKI
Antropologiczne ujęcie kultury i ewolucji kulturowej......... 66
WŁODZIMIERZ WESOŁOWSKI
Dwie wersje mery to kraty cznej sprawiedliwości............ 83
MAGDALENA SOKOŁOWSKA
Pojęcie stresu w interpretacji mechanizmów adaptacji biologicznej
i społecznej..........................: . 112
ELŻBIETA PASZKIEWICZ
O metateoretycznych założeniach teorii: analiza na przykładzie teorii
psychologicznych ......................... 135
ADAM URBANEK
Między egoizmem, altruizmem i agresją: spór o socjobiologię .... 155
TADEUSZ BIELICKI
„Światopogląd naukowy" i naczelne wartości ludzkiego życia: harmonia czy dysonans?......................... 188
WŁADYSŁAW J. H. KUNIOKI-GOLDFINGER
Bedukojonizm w biologii: biologia a nauki ścisłe i społeczne..... 215
SŁAWOJ OLCZYK i MAOIBJ PRZAN0W3KI
Fizyka jako filozofia: przypadek Carla Friedricha von Weizuäokera . . 229
KRZYSZTOF MAURIN
Matematyka jako język i sztuka................... 253
ANNA PAWEŁOZYŃSKA
Czas i przestrzeń a formy poznania świata.............. 279
STEFAN AMSTERDAMSKI
Kryzys scjentyzmu.......................... 306
A summary............................. 328
KpaTKoe HanoJKeHHe..........................

WSTĘP

W maju 1980 roku odbyła się w Kazimierzu nad Wisłą interdyscyplinarna konferencja, zorganizowana przez Zakład Metodologii Badań Socjologicznych Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Stanowiła ona kontynuację i podsumowanie całorocznych prac konwersatorium Zakładu, prowadzonych pod hasłem wywoławczym: „Koncepcje człowieka i społeczeństwa a teorie i badania społeczne". Warto więc we Wstępie powiedzieć słów kilka o celach konwersatorium i konferencji.
Kiedy na wniosek członków naszego zespołu wystąpiliśmy do szerokiego grona przedstawicieli różnych nauk, przede wszystkim, ale nie wyłącznie, społecznych, z prośbą o przygotowanie referatów odnoszących się w pewien sposób do przytoczonego wyżej hasła, sugerowaliśmy w naszym zaproszeniu zbiorowe podjęcie tematyki, którą można określić następująco. Zakładaliśmy, iż u podstaw wielu dociekań w naukach społecznych (nie tylko zresztą w naukach społecznych, ale o te chodziło nam przede wszystkim) znaleźó można pewne przeświadczenia na temat natury człowieka (niekoniecznie „człowieka w ogóle", gdyż może to być również pewien typ człowieka lub człowiek w pewnych określonych warunkach), natury zbiorowości ludzkich i społeczeństw przez ludzi tworzonych czy też natury określonych zjawisk społecznych. Przeświadczenia te czasem są artykułowane względnie jednoznacznie, zasługując na miano koncepcji, od których do teorii już tylko krok. Czasem jednak bardziej zasługują one na miano wizji niż koncepcji. I w jednym, i w drugim wypadku odgrywają doniosłą rolę w ukierunkowaniu uwagi badacza, określając dziedzinę jego zainteresowań, nasuwając pomysły hipotez i problemów badawczych, określając nierzadko metodologię jego badania.
Koncepcje te czy wizje mogą być ocennie obojętne, częściej jednak są zabarwione emocjonalnie — rzeczy w nich odzwierciedlone bywają również dla badacza ważne, jako przedmioty, do których adresuje on swoje aksjologiczne standardy. Konfiguracje
pozytywnych i negatywnych ocen są wówczas istotnymi elementami prekoncepcji czy wizji zjawisk badanych badacza, a wpływ tych ocen na określenie problematyki — nierzadko też na sposób badania — jest, jak wiadomo, niemały. Do zbiorowej autorefleksji nad zagadnieniami, jakie nasuwa fakt istnienia tych wizji czy koncepcji, chcieliśmy skłonić zarówno referentów, jak i dyskutantów naszego konwersatorium.
Jednocześnie chodziło nam nie tyle o prezentację i analizę tych zagadnień w odniesieniu do poznania naukowego w ogóle, czy nawet w odniesieniu do zagadnień ważnych dla dyscypliny reprezentowanej przez autora referatu, lecz o zagadnienia, które są dla niego osobiście ważne w jego własnym postępowaniu badawczym, o jego własne „prekoncepcje" zjawisk przez niego samego badanych i artykulację jego własnego normatywnego stosunku do tych zjawisk.
Chodziło nam więc w gruncie rzeczy o serię dyskusji nad przesłankami filozoficznymi postępowania naukowego — ale przy tym przede wszystkim zależało nam na prezentacji przez referentów tych elementów ich „prywatnej filozofii nauki", które są możliwie bezpośrednio związane z ich własnym warsztatem badawczym. Zakładaliśmy przy tym, iż taka „prywatna filozofia" może, ale niekoniecznie musi w poszczególnych przypadkach być elementem bardziej ogólnej orientacji ontologicznej, gnozeologicznej czy aksjologicznej badacza wobec świata jako całości i z takim „całościowym światopoglądem" spójna. Może, ale nie musi, gdyż ktoś, po pierwsze, może w ogóle nie mieć takiej ogólnej orientacji filozoficzno-światopoglądowej wobec świata, nie interesując się po prostu tymi sprawami. Ponadto, nawet jeśli ma on taki ogólny światopogląd, może uznawać go jedynie „od święta", gdy na co dzień i wobec tego, co jest dlań naprawdę ważne — a zakładaliśmy, iż dla uczonego przedmiot jego poznania naukowego jest ważny — reprezentuje on pewną filozoficzną orientację cząstkową, adresowaną do badanego przezeń fragmentu świata, niekoniecznie spójną z tym odświętnym światopoglądem. Oczywiście i to nie musi być prawidłowością. Nie musi mieć prywatnych wizji zjawisk badanych, swojej własnej filozofii przedmiotu własnego badania naukowego, ktoś, kto formułuje pytania pod adresem świata wedle reguł profesjonalnej rutyny i odpowiada na nie w sposób utrwalony w danej nauce, a więc w sposób z reguły nie angażujący metanauko-wej refleksji — co nie oznacza przecież, że rezultaty jego badań muszą być poznawczo błahe. Eównież i w tym wypadku możliwe jest „dorobienie", odtworzenie takiej wizji, czyli wykrycie pewnych ontologicznych, gnozeologicznych czy aksjologicznych za-
łożeń, leżących u podstaw jego „podejścia", problematyki badawczej itp., ale nie o to nam przecież chodziło. Chodziło nam natomiast o podjęcie próby określenia przez uczestników konwersatorium ich własnych założeń i ich źródeł.
Tyle o genezie i problematyce naszego konwersatorium. Przy okazji chciałbym podziękować kolegom z Zakładu Metodologii Badań Socjologicznych Instytutu Socjologii UW za pomysł konwersatorium, a Mirosławie Marody ponadto za czynny udział w opracowaniu programu naukowego zarówno konwersatorium, jak konferencji. W odpowiedzi na nasze zaproszenie udział w pracach konwersatorium, a następnie w konferencji, zgłosili bowiem przedstawiciele wielu dyscyplin: socjologowie, antropologowie, psychologowie, psychiatrzy, filozofowie, historycy, ale również biologowie, fizycy i matematycy. Okazało się, iż zaproponowana przez nas problematyka, przy całej jej nieokreśloności, uznana została za ważną przez wielu wybitnych przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych w naszym kraju. Potwierdził to przebieg prac konwersatorium — referaty i klimat dyskusji — a zwłaszcza przebieg czterodniowej konferencji w Kazimierzu, która, przez swą niezwykłą intensywność intelektualną i zarazem emocjonalne zaangażowanie wszystkich niemal uczestników (niektóre dyskusje przy stuprocentowej frekwencji trwały do jedenastej w nocy), dostarczyła wielu jej uczestnikom, a w każdym razie organizatorom, trwałych bodźców do dalszych refleksji na poruszane tematy. Artykuły umieszczone w tym tomie to właśnie referaty z naszego konwersatorium i konferencji.
Bliższe charakteryzowanie ich zawartości we Wstępie mija się z celem. Myślę jednak, iż warto zwrócić uwagę na różnorodność podejmowanej w nich problematyki oraz ich dość zróżnicowany charakter. Różnorodność problematyki była wyznaczonn, z góry przez wynikającą z naszego zamierzenia interdyscyplinarność. To jednak z kolei było wyrazem przeświadczenia, iż na nasze własne „prywatne filozofowanie" o sprawach ludzkiego świata wpływ ma nie tylko to, co się dzieje na terenie dyscypliny, którą sami uprawiamy. Nasze wizje czy koncepcje zjawisk przez nas badanych mogą przecież kształtować się również pod wpływem tego, co się dzieje w dyscyplinach pokrewnych, a niekiedy także w dyscyplinach całkiem od naszej własnej odległych. Doświadczyli tego zresztą sami członkowie konwersatorium, którzy niejednokrotnie zmuszani byli przez pozornie odległe od tego, czym się zajmują, tematy referatów innych badaczy do dość podstawowej refleksji o swej własnej dziedzinie badań. Stąd narodziła się idea publikacji referatów w jednym tomie.
Większość artykułów tomu Wizje człowieka i społeczeństwa w teoriach i badaniach naukowych dotyczy zagadnień bezpośrednio wchodzących w zakres nauk społecznych, inne z nich, np. dotyczące biologicznych podstaw nauk społecznych, są z dyscyplinami społecznymi związane w sposób pośredni, ale dotyczą zagadnień podstawowych dla konstruowania „obrazu świata", a w konsekwencji społeczeństwa oraz ze względu na sposoby uprawiania nauk o człowieku i społeczeństwie. Artykuły te są, jak się wydaje, dobrymi bodźcami do autorefleksji socjologów czy przedstawicieli innych dyscyplin społecznych. Ta ostatnia uwaga dotyczy zresztą wszystkich szkiców zawartych w prezentowanym tomie. Czytelnik eseju Krzysztofa Maurina Matematyka jako język i sztuka ma oczywiście świadomość tego, iż myślenie matematyczne odgrywa rosnącą rolę w naszych dyscyplinach, ale znajdzie w nim również rozważania na temat roli języka w konstruowaniu świata — zagadnienie par excellence „socjologiczne". Studium Sławoja Olczyka i Macieja Przanowskiego Fizyka jako filozofia podejmuje natomiast zagadnienia jednej z czołowych nauk przyrodniczych, a mianowicie fizyki, które socjologom znane są od dawna — problem, w jakim stopniu pewna empiryczno-teoretyczna nauka o świecie może zarazem pełnie funkcje filozoficzno-światopoglądowe. Jest to więc coś więcej niż analogia — jest to wspólnota podstawowych zagadnień łączących nauki tak odległe i tak różne, jak socjologia i fizyka.
W toku naszych dyskusji potwierdziła się zresztą teza, iż im bardziej konkretne zagadnienia empirii, teorii i warsztatu badawczego różnych nauk bierzemy pod uwagę, tym bardziej wydają się one do siebie niepodobne — im ogólniejsze rysy nauk rozważamy i im bardziej podstawowe pytania formułujemy pod ich adresem, tym bardziej na plan pierwszy wysuwa się to, co je łączy, stanowiąc ogólne, wspólne różnym naukom cechy naukowego poznania świata.
Stopień ogólności problemów podejmowanych przez autorów artykułów jest różny. Niektórzy z nich poruszają pewne ogólne problemy filozofii nauki, choć niekoniecznie w takim tego terminu rozumieniu, które utożsamiało filozofię nauki z jej ogólną metodologią, o czym obszerniej piszę w pierwszym studium tomu. Inni podejmują pewne zagadnienia podstawowe określonych dyscyplin naukowych w mniej lub bardziej bezpośrednim związku z warsztatem naukowym autora. Wreszcie, jeszcze inni prezentują pewne konkretne problemy teoretyczne czy pewne konkretne sposoby podejścia do badania i analizy zjawisk społecznych — z reguły związane bezpośrednio z zainteresowaniami i warsztatem naukowym
autora - sygnalizując zarazem ogólniejsze implikacje tych zagadnień dla danej dyscypliny czy dla nauk społecznych w ogóle. Publikacjom zbiorowym-zwłaszcza interdyscyplinarnym- nada-waómożnanader zróżnicowaną postać. Mogąonena przykład stanowić próbę zbiorowej, wieloaspektowej odpowiedzi na pewien wspólny różnym naukom problem, stanowiąc - przynajmniej w założeniu - próbę podsumowania pewnego nurtu interdyscyplinarnych badań i dociekań z nim związanych Nie sądzą zęby w ten sposób można było traktować M książkę. Chociaż każdy z autorów występujących w tomie Wizje człowieka % społeczeństwa wypowiada określone, kompetentne sądy o przedmiocie przez siebie omawianym, to jednak zarazem książka ta jako całość sta-nowitnS przekonaniu, raczej jedno wielkie pytanie niż odpowiedź na problemy w niej poruszone. Jest ona przede wszystkim próbą sprowokowania Czytelnika do dalszych samodzielnych dociekan-i to nie tylko na tematy bezpośrednio w niej rozważane.
Jeśli przynajmniej w stosunku do części Czytelników książka ta odegra rolę bodźca skłaniającego ich do własnego namysłu nad podstawowymi problemami wyłaniającymi się z obecnego stanu wiedzy naukowej o człowieku i społeczeństwie, a może i o świecie w ogóle - autorzy szkiców zawartych w tym tomie uznają swoje zadanie za spełnione.
Stefan NowaTc

IMAGES OF MAN AND SOCIETY IN THE THEOEIES AND SCIENTIFIC RESEARCH. STUDIES EDITED BY STEFAN NOWAK
STEFAN NOWAK, VARIETIES OF PHILOSOPHY OF SCIENCE
A summary
Philosophy of science had meant in most cases a meta-scientifie reflection (either normative or descriptive) on some branch of science or on scientific procedures in general. At the same time the neopositivist approach denied any meaning to an ontological thinking directly linked to a scientific procedure. The present paper defends the thesis that some type of an ontological reflection is (or can sometimes be) useful in science. It is a well known fact that all questions, including the scientific ones, are based — explicitly or implicitly — on some assumptions. The latter may stem from a common sense knowledge or from an earlier discovery within some branch of science which had been empirically confirmed. However, whenever a crisis, a breakthrough, or a "scientific revolution" take place, the level of existing knowledge is not enough as far as fundamentally new questions-posing is concerned (new facts and theories are responses to such questions). This is exactly a moment to perform an ontological reconnaissance in order to construct a fundamentally new image of a given domain. Only with this new image in mind is one able to formulate basically new questions, whose theoretical "fertility" indirectly confirms validity of the abovementioned assumptions which had, so far, remained purely hypothetical (thus indirectly the ontology which had been a starting point is being empirically validated). The author claims that such ontologies do not necessarily have to refer to universal aspects of „being", „universe", etc. but can easily assume the shape of fragmentary premises, partial ontologies, ex. the assumption of a rationality of human actions, or the assumption of unconscious mechanisms (both in the sphere of social theories). These ontologies are apparently very-different from each other and each contradicts the other. However, they become complementary if adequate quantifiers are provided. The limits of validity of various fragmentary ontologies determine the limits of applicability of the theories which originated from the former. The author analyses also the role of other elements of a traditionally conceived philosophy — axiology and gnoseology — within the cognitive processes and with respect to the determination of the growth of various branches of science.
EDMUND MOKRZYOCI, THE CONCEPT OF A HUMANISTIC SOCIOLOGY AND THE SOCIOLOGY OF THE EIGHTIES
A summary
The idea of humanistic sociology proclaims an antipositiviatic view of social sciences and could be called a positivism a rebours. Arguing against the limitations imposed on social thinking by positivism, the followers of humanistic sociology introduce a model of sociology which displays strongly normative features thus producing limitations of another kind. Moreover, a necessity to wage an open struggle and to challenge positivism, makes them overemphasize the importance of gome problems of cognition within social sciences. The concept of understanding (Verstehen,) is the case in point: it was raised to the level of a central methodological problem of social sciences since it is the focal point of a conflict between a humanist cognitive experience of a social scientist and the positivist doctrine.
The concept of humanistic sociology played a vital role in the fifties and in the sixties defending these aspects of a social research which were considered "academic superstitions" by the positivists. However, the breakdown of the positivist concept of science makes for a new situation in which the abovementioned concept loses its meaning as an instrument of a metasociologieul analysis.
ANTONINA KŁOSKOWaKA, SYMBOLIC CULTURE OUTSIDE OF TflK SPHERE OF AUTOTELIC ACTIVITIES
t
A summary
Social phenomena, necessarily determined by cultural Variables are a proper subject of any sociological analysis. Sociology of culture aa subbranch of sociology deals with an investigation of symbolic culture which ig a part of a global culture, apart from the culture of reality and narrowly conceived social culture. Symbolic culture is semiotic and autotelic — resulting from an hypertrophy of semiotic acts which go beyond the instrumental requirements. Science, art and a play are the basic domains of symbolic culture. The author claims that experiencing them as autotelic intrinsic values is the indispensable condition for their growth and actualization. This condition is being analyzed in Kloskowska's Sociology of Culture. The present study deals primarily with the problem of a function of symbolic culture outside of the sphere of its autotelic actualizations. The instrumental applications of science are obvious enough, so the author focuses her attention on the instrumental applications of art. She recalls the stance of Stanisław Ossowski, who distinguished five
instrumental types of the functions of art. Stressing the primary abstract and fictional nature of art she observes that neither art nor knowledge automatically influence human behaviour. They cannot thus become instrumental due to an arbitrary decision of a selection and a dissemination. The problem is being tackled mainly with respect to the hierarchy of aesthetic values and the concept of "symbolic violence" invented by Pierre Bourdieu. The author also quotes her own empirical studies which revealed the acceptance of a hierarchy of values by the Polish society, while the criteria of hierarchization differed from group to group. She noticed that instrumental nature of art is being reinforced in the period of social upheavals and tensions, but it still calls for spontaneous motivation.
ANDRZEJ WIERCINSKI, ANTHROPOLOQICAL VIEW OF CULTURE AND OF THE CULTURAL EVOLUTION
A summary
The author presents a coherent adaptational and evolutionary approach to culture, employing the conceptual framework of the system theory. Culture is being defined as a species-specific, socially organized system of conscious human adaptation to an environment, accomplished through material objects and aiming towards a satisfaction of various human life needs which had given rise to emotional drives. A distinction of animal and specifically human needs is presented. The latter provide the basis for a division of a sphere of human cultural activity into a material vs. spiritual culture. An analogy between the determinants of a cultural and a biological evolution has also been drawn.
WŁODZIMIERZ WESOŁOWSKI, TWO VARIANTS OF A MERITOCRATIC JUSTICE
A summary
Theories of class structure and social stratification have always been connected with the problem of justice. Eadical theories of exploitative class structures see inequality as unjust, while gradational theories of stratification do not necessarily have such an inherent implication. Stratification may be either just or unjust.
In modern sociology there are two theoretical orientations which adopt a gradational approach to social structure and argue that some important inequalities are just. These are functionalist and meritocratic theories. Their
arguments can be summarized in a set of definite propositions of which the central one says that the unequal distribution of goods is (or should be) based on talent, education and effort. For the sake of brevity this combined functional-meritocratic approach is called, in this text, „meritocratic theory" (or meritocratic doctrine, because of its inherently axiological aspect).
The present paper discusses both the merits and deficiencies of this theory. It is shown that meritocratic theory neglects some important questions (for example the question of the magnitude of „just" inequalities). It also ignores several important mechanisms which contribute to the reproduction of social positions over generations and therefore limit the role of individual effort in allocation processes.
On the other hand, the author points to the economic imperatives of the differentiation of rewards for occupational activity. Equally important there seems to be „a psychological need" for individuals to be „properly rewarded" in moral terms. The complexity of the problem of „just inequalities" calls for further investigations, which ought to combine the study of moral philosophy, social stratification, and common perception of justice.
The analysis leads the author to the conclusion that the high level of generality of meritocratic theory allows for its further, more detailed development in two opposite orientations, namely „elitism" and „semi-egalitarianism".
In the second part of the paper, the similarity between „meritocratic" and „socialist" principles of remuneration is discussed. The results of empirical, sociological investigations are reviewed in order to draw tentative conclusions on common perceptions of inequality and justice in present day Poland. These results suggest, that „a temperate" version of „meritocratic justice" finds support among Polish people. It is complemented, however, by some principles of distribution, which are embodied in a broadly conceived „socialist doctrine". One could conclude, then, that the „semi-egalitarian" rather than the „elitist" Version of meritocratic justice is favored by the population and is expected to be implemented by various institutions.
MAGDALENA SOKOŁOWSKA, THE CONCEPT OF STRESS AS INTERPRETED BY THE MECHANISMS OF THE BIOLOGICAL AND SOCIAL ADAPTATION S
A summary
The paper attempts to clarify the un erstanding of the concept of stress and enhances our appreciation of its complexity in light of its contemporary knowledge. It examines critically some hypothetical sources of social stress based on the sociological theories and empirical studies as well as the consequences of stress t specially the physical and mental illness in response to stress investigated by epidemiology and psychiatry. Although until now no research
succeeded to provide a satisfactory explanation of the most basic problems the author is the opinion that it is worthwhile to pursue interdisciplinary studies especially from the Viewpoint of (lie so called life events and „demedioali-sation" of stress.
ELŻBIETA PASZKIEWICZ, METATHBORETICAL ASSUMPTIONS OF PSYCHOLOGICAL THEORIES
A summary
SkiunerV theory provided an example — in the first part of the study — illuminating the fact that each cognition, including a scientific one, is burdened with assumptions which cannot be verified within the system allowing for their acceptance (no matter whether the acceptance is conscious or not). The assumptions in questions determine an indirect nature of coguition within a given system. The author demonstrates the following regularity: empirical evidence in favour of a system refers to the latter expressed in strictly general sentences, while the range of applicability of these sentences should be limited to the fragment of reality in which assumptions accepted within a system are met. In the second part an attempt to create another theoretical system, based on explicitly articulated, competing assumptions has been made.
ADAM URBANEK, BETWEEN EQOISM, ALTRUISM AND AGGRESSION: THE SOCIOBIOLOGICAL DEBATE
A summary
An analysis of a scientific programme of sociobiology is given and maiu trends of the stormy sociobiological debate are traced. In its emphasis on individual gain as a moving principle of evolutionary change, sociobiology may be considered a direct continuation of classical Darwinism. On the other hand it represents a turning point in the development of the synthetic theory of evolution (contemporary Neo-Darwinism) being an atempt to fuse the behavioural data with the genetic theory of natural selection. The methodological position of sociobiology is that of genetic reductionism, behaviour being reduced to survival strategies of the genes. The main notions of animal sociobiology as kin selection, inclusive fitness and selfishness of the genes are discussed. The possibilities of explanation of the human social behaviour by hereditary determined patterns are mentioned with a special stress on aggression and altru-
ism. Attempts were also made to outline a critical evaluation of scientific, social and political implications of sociobiology. Animal and human social behaviour may in fact be isomorphic but not necessarily homologous as postulated by some human sociobiologists.
TADEUSZ BIELICKI, A SCIENTIFIC WORLD-OUTLOOK AND THE FUNDAMENTAL VALUES OF HUMAN LIFE
A summary
A world-outlook can be defined as a system of believes which has to satisfy two human needs: 1) a need to understand world's structure and the place of man within it, and 2) the need for an experience of meaning (purpose) of individual human existence. Traditional world-outlooks tried to satisfy both these needs in a relatively harmonious way, so that the first (cognitive) and the second (meaning-generating) function were not contradictory but mutually supportive. The paper deals with the question whether this conflict of a^tragical character did, in fact, appear in the so called scientific world-outlook which constructs an image of man on the basis of detailed empirical research in anthropology, genetics and experimental psychology. There is also a problem if a man ismal-adapted to a "life without illusions".
The problem is being traced during the discussion of two modern scientific theories: a sociobiological theory of man and Jensen's theory on partly genetie background of racial differences of intelligence.
WŁADYSŁAW J. H. KUNICKI-GOLDFINGKR, REDUCTIONISM IN BIOLOGY: RELATION OF BIOLOGY TO OTHER DISCIPLINES OF SCIENCE AND TO THE HUMANITIES
A summary
In the introduction the author discusses the peculiarities of biology as a branch of science. The relationships between subject and object, the complexity of biological objects and processes, the systemic and cybernetic aspects of biology are the focal points of this discussion. General remarks on reductionism follow and doubts on its role — even in physics (e.g. thermodynamics of irreversible processes) are being cast. The often quoted example of a redu-cibility of classical to the molecular genetics is then critically evaluated. The paper closes with the discussion on apparent similarities between biology and the humanities and on the limitations and danger of using the reductionist techniques for an explanation of the relation between biological and social phenomena.
KRZYSZTOF MAURIN, MATHEMATICS AS LANGUAGE AND ART
In lieu of a summary
Loneliness of a mathematician. Mathematics is a language and a writing. The power of the word. Mathematics as a process and as a symbolic construct. Mathematics as art. Mathematical creativity. UntranslataMlity of the arts. Vector fields on surfaces. Poincaré-Hopf theorem. On analytical functions theory (Eiemann-Weierstrass-Poincaré). On mathematicians' community.
ANNA PAWELCZYNSKA, TIME AND SPACE AND FORMS OF KNOWING THE WORLD
A summary
The essay deals with two basic models of cognition, to which two different views of the world can be linked. An analytical-logical model determines knowledge of the world as an analysis of a set of observable facts ordered according to the assumed design. The world is being perceived as fragments and cross-sections linked with the system of relations. The view is both deterministic and mechanistic. Human activity is a link in that chain. At the same time a man separates himself from the rest of the world as a creator and holder of knowledge, which, in turn, does not result in a more profound understanding of the world but opens a possibility of broad practical applications. This knowledge becomes a material force — giving a chance for a specific power over the world and over other people.
In an intuitive-syntetic model cognition and Understanding of the world can only be achieved due to a holistic, total overview. The latter is possible due to an ability to respond directly to reality, to a hidden order, to the principles of tins order, and to dynamic wholes. Each object and each living being is part of a universe — through an act an intuition and emotion a unity of apparently different phenomena can be revealed to a man. Through an intuitive cognition a man acquires a self-consciousness which erases a sharp distinction between himself and other world phenomena. This type of a world view channels human activity towards a spiritual life and inner growth.
These two models of cognition can be refered to different spatiotemporal structures which co-determine them. Depending on the way in which a man learns about the world, his system and hierarchy of values are being shaped, Ms aims and life strivings are formed and the motivations of these strivings.
SŁAWOJ OLCZYK AND MACIEJ PRZANOWSKI, PHYSICS AS PHILOSOPHY: THE CASE OF CARL FRIEDRICH VON WEIZSÄCKER
A summary
The paper attempts to present critically a philosophy of C. F. von Weizsäcker as presented in The Unity of Nature (Polish edition, Warsaw 1978, the first edition — Die Einheit der Natur, München 1971). The study is composed of four parts. In the first the genesis of von Weizsäckers views from reflection on modern history of physics is being demonstrated. Critical remarks have been voiced in the second part. The authors demonstrate that the fundamental concepts of the approach in question include contrary philosophical intuitions, which are hardly compatible (if they can be made compatible at all). The third part of the study deals with Weizsäckers central theme of a recon-cilliation between faith and a rational thinking. Summing up, the authors express their doubt whether physics striving for unity can describe — as Weizsäcker would like it to — the conditions which make experience possible.
STEFAN AMSTERDAMSKI. THE CRISIS OF SCIENTISM
A summary
The present paper (which is a part of the book Between Method and History, Warsaw 1983) deals with the crisis [of seientism regarded as an ideology corresponding to the modern ideal of scientific knowledge. The two pillars of this ideal were: 1) the epistemological concept of the autonomy of the knowing subject and 2) the concept of science as an autonomous social institution. Scientism was an ideology since it treated this ideal not as an historically determined concept of science which corresponded with its actual state in the XVIII-th and XIX-th centuries, but rather as an universally valid expression of the very nature of science. The development of knowledge as well as the changes in the social status of science during the last century made the theses 1) and 2) highly questionable. The crisis of scientism is regarded by the author as the result of the désintégration of the modern ideal of science. The author attempts to justify the presented theses and tries to present the discussed crisis.

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

WRÓĆ DO WYBORU MINIATUR ZDJĘĆ

Możesz dodać mnie do swojej listy ulubionych sprzedawców. Możesz to zrobić klikając na ikonkę umieszczoną poniżej. Nie zapomnij włączyć opcji subskrypcji, a na bieżąco będziesz informowany o wystawianych przeze mnie nowych przedmiotach.