| Opis | Wprowadzenie Początki industrializacji na terenie, który dziś nazywamy Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym, sięgają roku 1830. Oznacza to, iż w ciągu ponad 160 lat obszar ten był kształtowany przez przemysł, ten zaś opierał się na węglu — nieodnawialnym paliwie kopalnym, symptomie cywilizacji przemysłowej. Węgiel dawał energię, na jego bazie rozwijały się inne gałęzie przemysłu i dziedziny gospodarki. Rozwój tego okręgu przemysłowego przebiegał w obrębie dwóch różnych systemów społeczno-ekonomicznych. Około dwie trzecie okresu rozwoju przypadają na kapitalizm, jedna trzecia zaś na socjalizm. W każdym z wymienionych systemów interesujący nas obszar podlegał odpowiadającym im prawom rozwoju. Rozwijał się w specyficznym okresie, przy braku państwowości w ramach trzech organizmów zaborczych. Efektem był nierównomierny rozwój, szybszy w części zachodniej (pruskiej), wolniejszy w części wschodniej (rosyjskiej) i najwolniejszy na południu (w zaborze austriackim). W każdym jednak przypadku obszar zagłębia węglowego stanowił odległą prowincję państwa zaborczego. Historycznym miejscem zetknięcia się granic państw zaborczych jest obecnie południowa część Sosnowca, gdzie w Trójkącie Trzech Cesarzy (Dreikaixerecke) stykały się interesy trzech zaborców. Trójkąt ten wyznaczają rzeki Czarna i Biała Przemsza — na terenie Mysłowic; dawniej był on upamiętniony okazałym pomnikiem Bismarcka, który stał na granitowym cokole jako dowód mocarstwowości pruskiej. Obecnie miejsce to nie wyróżnia się niczym szczególnym, nie ma o nim nawet wzmianki w podręcznikach szkolnych do historii, choć liczni turyści niemieccy szukają swoistego corpus delicti. „Wzdłuż Brynicy biegła więc nie tylko granica dwóch państw, lecz stykała się ze sobą strefa wpływów cywilizacji zachodnioeuropejskiej i wschodnioeuropejskiej" — pisze M. W ana-to wic z (1994). Oznacza to, że szczelność tej granicy decydowała o transferze wszelkich dóbr, obszar GOP zaś był tyglem obu cywilizacji. Analizowany okres wydobycia obejmuje ponad półtora wieku przypadającego na lata kapitalizmu. '-i |
| spis treści lub fragment | Wprowadzenie . Cel pracy Hipotezy badawcze Przegląd literatury . Cykle . Przegląd pojęć Cykle produktów przemysłowych . Cykle surowcowe . Cykle regionalne periodyzacja rozwoju GOP Górnośląskie Zagłębie Węglowe Wydobycie węgla kamiennego Cykle węglowe Zagłębie Górnośląskie Wydobycie węgla kamiennego Cykle węglowe Zagłębie Dąbrowskie Wydobycie węgla kamiennego Cykle węglowe Zagłębie Krakowskie Kopalnia Król . Wydobycie węgla kamiennego Cykle węglowe Koncentracja przestrzenna wydobycia Infrastruktura transportowa . Baronowie węglowi Wyniki badań i wnioski . Literatura . Summary . Zusammenfassung |
