Opracowanie nie jest typowym wykładem teoretycznym, opiera się bowiem na jednolitym przykładzie przedsiębiorstwa, który uzupełniono o odpowiednie wyjaśnienia potrzebne do zrozumienia prezentowanych rozwiązań praktycznych. Operując przykładem, na konkretnych danych liczbowych przedstawiono kolejne ogniwa systemu informacyjnego controllingu z punktu widzenia jego projektowania, wdrażania oraz analizy i wykorzystania informacji dla potrzeb zarządzania.
Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla menedżerów zawodowo zajmujących się rachunkowością zarządczą oraz controllingiem finansowym i posiadających już pewną wiedzę z tego zakresu. Wskazówki dotyczące projektowania systemów informacyjnych rachunkowości zarządczej i controllingu, analizy informacji z tych systemów oraz ich wykorzystania w procesie zarządzania stanowią gotowe wzory do zastosowania w praktyce.
dr Zbigniew Leszczyński - do 1997 roku adiunkt w Katedrze Rachunkowości Uniwersytetu Łódzkiego, następnie pracownik Działu IT Ernst & Young. Obecnie pracuje jako projektant informacyjnych systemów rachunkowości zarządczej i controllingu; ma w swoimi dorobku wiele projektów i wdrożeń systemów informacyjnych controllingu w różnych branżach. Autor licznych publikacji na temat zarządzania kosztami i efektywnością.
dr Tomasz Wnuk-Pel - pracownik Katedry Rachunkowości Uniwersytetu Łódzkiego, partner w T.G. RaFiB Sp. z o.o. - firmie consultingowej specjalizującej się w projektowaniu i wdrażaniu nowoczesnych systemów rachunkowości zarządczej i controlligu. Twórca i współtwórca projektów systemów controllingu i rachunkowości zarządczej w wiodących polskich firmach oraz programów szkoleniowych. Autor wielu książek i artykułów z zakresu rachunku kosztów, zarządzania kosztami, budżetowania, rachunkowości zarządczej i controllingu.

Przedmowa
Budżetowanie kosztów w firmie produkcyjnej
Przygotowanie i planowanie produkcji
Budżetowanie kosztów wydziałowych produkcji podstawowej i pomocniczej
Pośrednie koszty produkcji
Budżety kosztów wydziałowych
Zasady opracowania budżetu kosztów wydziałowych
Podział budżetowanych kosztów wydziałowych na stałe i zmienne.
Współczynnik zmienności kosztów. Funkcja kosztów wydziałowych
Rozliczanie budżetowanych kosztów wydziałów produkcji pomocniczej
Budżetowanie kosztów bezpośrednich
Materiały bezpośrednie
Płace bezpośrednie
Budżetowanie kosztów nieprodukcyjnych
Postulowany koszt jednostkowy produktu
Planowanie wyniku finansowego na podstawie rachunku kosztów pełnych i zmiennych
Planowanie finansowe w firmie produkcyjnej
Analiza progu rentowności i planowanie wyniku finansowego w krótkim okresie
Planowany próg rentowności
Planowanie wyniku finansowego w oparciu o analizę progu rentowności
Próg rentowności ze zmianą struktury asortymentowej
Minimalny i maksymalny próg rentowności
Analiza progu rentowności i wyniku finansowego w rachunku kosztów pełnych i rachunku kosztów zmiennych
Dźwignia operacyjna i finansowa
Zarządzanie kapitałem pracującym
Wymagany poziom aktywów bieżących
Finansowanie aktywów bieżących
Zarządzanie zapasami
Zarządzanie środkami pieniężnymi
Zarządzanie należnościami i zobowiązaniami
Postulowane zmiany w poziomie kapitału pracującego
Planowanie inwestycji i ocena ich efektywności
Planowanie finansowe w analizie opłacalności inwestycji
Szacowanie opłacalności inwestycji - metody
Decyzje inwestycyjne w warunkach inflacji
Decyzje inwestycyjne a ryzyko
Konstrukcja sprawozdań finansowych pro forma
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych pro forma
Bilans pro forma
Planowanie potrzeb kapitałowych w długim okresie
Planowanie docelowego poziomu aktywów i źródeł ich finansowania
Planowanie bilansu, rachunku wyników i sprawozdania z przepływu środków pieniężnych
Symulacja zapotrzebowania na dodatkowy kapitał w zależności od tempa rozwoju przedsiębiorstwa i jego polityki finansowej
Kontrola wykonania budżetów operacyjnych i finansowych
Przeliczanie budżetów wyjściowych kosztów na budżety elastyczne kosztów
Sprawozdania z wykonania budżetów kosztów
Koszty wydziałowe wydziałów produkcji podstawowej
Koszty płac i materiałów bezpośrednich
Koszty nieprodukcyjne
Kontrola kosztów niewykorzystanego majątku produkcyjnego
Monitorowanie kosztów i wyników przedsiębiorstwa na podstawie analizy odchyleń
Monitorowanie wyniku finansowego w tradycyjnym rachunku kosztów zmiennych
Uzupełniająca analiza i kontrola kosztów stałych
Monitorowanie wykonania sprawozdań finansowych i planowanego poziomu wskaźników finansowych
Raporty z wykonania sprawozdań finansowych
Kontrola wykonania planowanego poziomu wskaźników finansowych
Rachunek kosztów standardowych w budżetowaniu i kontroli
Podstawowe zasady i procedury rachunku kosztów standardowych
Zastosowanie budżetów w procesie kontroli i oceny działalności przedsiębiorstwa
Budżetowanie elastyczne
Analiza porównawcza planowanego i rzeczywistego poziomu kosztów
Porównanie wyniku rzeczywistego z budżetem przeliczonym
Analiza odchyleń w przypadku, gdy sprzedaż nie jest równa produkcji oraz uzgodnienie wyniku rzeczywistego w rachunku kosztów pełnych i rachunku kosztów zmiennych
Rachunek kosztów standardowych
Podstawowe rodzaje rachunku kosztów postulowanych
Procedury wyznaczania standardów kosztów i rodzaje standardów
Analiza odchyleń w standardowym rachunku kosztów zmiennych
Odchylenia materiałów bezpośrednich
Odchylenia płac bezpośrednich
Odchylenia kosztów zmiennych wydziałowych
Odchylenia kosztów zmiennych sprzedaży
Odchylenia kosztów stałych wydziałowych
Odchylenie kosztów stałych sprzedaży i administracji
Odchylenia na sprzedaży
Uzgodnienie planowanego i rzeczywistego wyniku finansowego oraz raporty kontrolno-wynikowe dla wyróżnionych ośrodków odpowiedzialności
Uzupełniająca analiza odchyleń w standardowym rachunku kosztów pełnych
Odchylenia kosztów stałych wydziałowych
Odchylenia na sprzedaży
Uzgodnienie planowanego i rzeczywistego wyniku finansowego
w rachunku kosztów pełnych
Rozwinięcie analizy odchyleń materiałów
i płac bezpośrednich oraz marży na sprzedaży
Szczegółowe odchylenia materiałów bezpośrednich
Szczegółowe odchylenia płac bezpośrednich
Szczegółowe odchylenia marży na sprzedaży
Praktyczne aspekty standardowego rachunku kosztów.
Analiza odchyleń oraz system ich monitorowania
Wykorzystanie analizy odchyleń kosztów do celów zarządzania
Analiza odchyleń kosztu rzeczywistego od kosztu standardowego
Odchylenia od standardowych kosztów materiałów bezpośrednich
Odchylenie od standardowych kosztów robocizny bezpośredniej
Odchylenie od standardowych zmiennych kosztów wydziałowych
Odchylenie od standardowych kosztów wydziałowych
Kalkulacja rzeczywistego kosztu jednostkowego produktu przy rachunku kosztów standardowych
Ewidencja syntetyczna kosztów produkcji
przy rachunku kosztów standardowych
Prezentacja danych o odchyleniu kosztu standardowego
Monitorowanie wyniku finansowego w standardowym rachunku kosztów zmiennych
Rachunek kosztów działań ABC
Podstawowe zasady i procedury rachunku kosztów działów
Uwarunkowania i problemy rozliczania kosztów pośrednich w tradycyjnym systemie rachunku kosztów
Tradycyjne procedury rozliczania kosztów pośrednich
Problemy związane z rozliczaniem kosztów pośrednich w tradycyjnym systemie rachunku kosztów
Kalkulacja kosztów produktu w rachunku kosztów działów
Etapy rachunku kosztów działów
Identyfikacja istotnych działań występujących w przedsiębiorstwie
Ustalenie kosztów wyodrębnionych działów (activity cost pool)
Określenie jednostki pomiaru wolumenu każdego działania
Rozliczenie kosztów pośrednich poszczególnych działów na produkty
Kalkulacja kosztów produktu w rachunku kosztów działów - przykład
Charakterystyka działań zachodzących w przedsiębiorstwie, ich kosztów i jednostek pomiaru
Kalkulacja kosztów produktów w podejściu tradycyjnym
Kalkulacja kosztów produktów w podejściu ABC
Różnice między tradycyjnym rachunkiem kosztów i rachunkiem kosztów działów
Problemy związane z wdrażaniem rachunku kosztów działów
Praktyczne aspekty ABC - system alokacji kosztów pośrednich w procesy produkcyjne (Działania) i produkty
Struktura rodzajowa kosztów wydziałowych w centrach kosztów produkcji podstawowej
Jednostki pomiaru kosztów rodzajowych miejsc powstawania kosztów
Identyfikacja wartości kosztów rodzajowych dla centrów kosztów
Charakterystyka procesów produkcyjnych - mikrodziałów
Wskaźniki alokacji kosztów rodzajowych w procesy produkcyjne - mikrodziałania
Stawka jednolitych kosztów rodzajowych na ich jednostki pomiaru
Wycena procesów produkcyjnych - mikrodziałania
Grupowanie procesów produkcyjnych - mikrodziałania w działania.
Jednostki pomiaru wolumenu działów
Pula i stawki kosztów działów
Koszty sprzedaży i marketingu oraz system ich rozliczania według metody ABC
Koszt jednostkowy produktu i wynik finansowy liczony według metody ABC
Zastosowanie Rachunku kosztów działów(ABC) w procesie budżetowania - ABB
Strategiczna karta wyników jako system pomiaru działalności i zarządzania strategicznego
Strategia przedsiębiorstwa a zapotrzebowanie na informacje z systemu rachunkowości zarządczej
Strategiczna karta wyników jako system pomiaru działalności
Znaczenie kompleksowego i zrównoważonego systemu pomiaru działalności
Perspektywa klienta
Perspektywa procesów wewnętrznych
Perspektywa rozwoju
Perspektywa finansowa
Strategiczna karta wyników - przykład
Strategiczna karta wyników jako fundament systemu zarządzania strategicznego
Strategiczna karta wyników - od narzędzia pomiaru działalności do systemu zarządzania strategicznego
Wyjaśnianie wizji i strategii
Komunikowanie i koordynowanie
Planowanie
Sprzężenie zwrotne i uczenie się
Wdrażanie strategicznej karty wyników
Strategiczna karta wyników - podsumowanie
Organizacja i informatyzacja controllingu we współczesnym przedsiębiorstwie
Organizacja i funkcje działu controllingu
Problemy informatyzacji systemów controllingu
Wdrażanie controllingu przy wykorzystaniu systemów finansowo-księgowych z nadbudową i opracowanie niezależnych systemów informatycznych
Implementacja controllingu w środowisku zintegrowanych systemów
zarządzania przedsiębiorstwem klasy MRP II
Bibliografia