Sid Meiers Civilization IV Colonization to gra strategiczna, w której gracz ma za zadanie skolonizowanie nowo odkrytych lądów. Gracz kieruje grupą osadników, którzy przybywają do wybrzeża nieznanego lądu. Zadaniem użytkownika będzie stopniowy rozwój osady i całkowite opanowanie nowego terytorium. Nie ułatwią tego z pewnością miejscowi tubylcy, którzy nowych przybyszów traktują wrogo. Nie oznacza to jednak od razu konieczności użycia siły, ponieważ rozbudowany system dyplomacji pozwala rozwiązywać problemy drogą pokojową. Oprócz zapewnienia niezbędnej osadnikom ochrony, na początku rozgrywki kluczowe staje się utworzenie bezpiecznych szlaków handlowych. Kierowana przez gracza kolonia jest w pełni uzależniona od dostaw z Europy, a ich regularność gwarantuje stały progres kolonii. W późniejszym okresie rozgrywki istotna staje się próba uniezależnienia od dominacji Hiszpanii czy Anglii - ówczesnych potęg kolonialnych. Posiadając sieć lokalną czy Internet, można bawić się z przyjaciółmi w trybie gry wieloosobowej.