Cieszkowskiego

Prolegomena do historyozofii  

Michał Sobeski 

Gebethner i Wolff

Warszawa 

1910

twarda oprawa

Na str 9 popisane piórem ?

Nieliczne delikatne podkreślenia ołówkiem

Pieczątka :"Z.JORDAN 1930"

37 str

- 3497-

August Cieszkowski herbu Dołęga (ur. 12 września 1814 w Suchej, zm. 12 marca 1894 w Wierzenicy) – polski ziemianin, hrabia, ekonomista, działacz i myśliciel społeczny i polityczny, filozof mesjanistyczny, jeden z założycieli Ligi Narodowej Polskiej, współtwórca i prezes Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Życiorys

Był synem ziemianina. Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Berlinie. W 1838 obronił doktorat z filozofii w Heidelbergu. Po studiach odbył kilkuletnią podróż po Europie. Odwiedził Francję, Anglię i Włochy. W 1840 powrócił do kraju i gospodarował w Surchowie (powiat Krasnystaw), by w 1843 przenieść się na stałe do Wierzenicy koło Poznania. Po śmierci spoczął w miejscowym kościele parafialnym.

Działalność społeczna i polityczna

W 1848 opublikował odezwę do parlamentów świata, w której nawoływał do powszechnego porozumienia. Współtworzył Ligę Narodową Polską (1848). Deputowany do Pruskiego Zgromadzenia Konstytucyjnego w 1848 roku. Był posłem do pruskiego zgromadzenia narodowego (1848-1855) i działaczem (1860-1866 przewodniczącym) Koła Polskiego przy sejmie pruskim. Aktywnie działał na rzecz powołania uniwersytetu w Poznaniu. Trzykrotnie został wybrany na prezesa Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1857-1858, 1861-1868, od 1885). W 1870 założył Wyższą Szkołę Rolniczą w Żabikowie, której nadał imię zmarłej w 1861 żony Haliny. Jej tradycje kontynuuje Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (dawniej Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego). W 1873 został wpisany w poczet członków krakowskiej Akademii Umiejętności. Zgromadził bogaty księgozbiór (kilka tysięcy tomów), obejmujący prace z filozofii, nauk społecznych i przyrodniczych, matematyki, ekonomii rolnictwa i techniki. Zbiory te uległy rozproszeniu w czasie wojen światowych.

Filozofia

Jako filozof krytykował idealizm dialektyczny Hegla, natomiast zasadą bytu i historii uczynił ideę czynu. Podczas pobytu w Paryżu w latach 40. XIX wieku wywarł wpływ na Pierre'a Proudhona, który przyznawał, że jest jego dłużnikiem, jak i na Karola Marksa, który tego nie przyznawał. Według m.in. Normana Daviesa i Leszka Kołakowskiego Cieszkowskiego można zaliczyć do prekursorów marksizmu.

Według mesjanistycznej koncepcji Cieszkowskiego naród polski został powołany do przebudowy społeczno-moralnej rzeczywistości współczesnej (tzw. filozofia narodowa). Cieszkowski podkreślał rolę Kościoła katolickiego, zapowiadał nadejście epoki Ducha Świętegoi pisał o znaczącej roli Słowiańszczyzny. Najważniejsze tezy zawarł w dziełach: Prolegomena zur Historiosophie (1838), Gott und Paligenesie (1842), Ojcze nasz (1848-1906, cztery tomy). Jego filozofia miała duży wpływ na twórczość pisarską Zygmunta Krasińskiego i Cypriana Kamila Norwida. Do pokrewnych mu myślicieli są zaliczani Bronisław Ferdynand Trentowski i Józef Kremer./Wikipedia/