Wstęp
Praca przedstawia 80-letnią historię Centralnej Biblioteki Wojskowej w zapisie kalendarzowym.
Tradycje głównej książnicy sił zbrojnych Rzeczypospolitej sięgają Szkoły Rycerskiej. Twórcą i mecenasem bibliotekarstwa wojskowego był komendant tej uczelni, wybitny humanista gen. Adam Czartoryski. Rozwój znakomitego księgozbioru do 10 tys. niezwykle cennych woluminów był dziełem kolejnych bibliotekarzy — profesorów szkoły: od pierwszego — Filipa Thevenot de Thanuay do ostatniego — Piotra Wulffersa. Książnicę wojskową wsparła zasobna biblioteka Stanisława Augusta udostępniając swój dział Architectura Militaris1.
Dalszy rozkwit Biblioteki przerwała klęska powstania kościuszkowskiego i upadek państwowości polskiej.
W okresie porozbiorowym funkcjonowały już tylko prywatne księgozbiory wojskowe, głównie generalicji, oraz biblioteki szkół wojskowych, z których na wyróżnienie zasługuje biblioteka Szkoły Aplikacyjnej. Czuwali nad nią komendant szkoły gen. Józef Sowiński i dyrektor nauk gen. Klemens Kołaczkowski.
Odrodzenie polskiego bibliotekarstwa wojskowego nastąpiło dopiero w latach pierwszej wojny światowej i było związane z tworzeniem polskich wojskowych formacji niepodległościowych. Pierwsze biblioteki oddziałowe powstawały w Legionach Polskich, Polskiej Organizacji Wojskowej, w korpusach wschodnich i w Armii gen. Józefa Hallera na terenie Francji.2
Zawiązek przyszłej książnicy Wojska Polskiego stanowiła biblioteka Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu, wspierana przez szefa jej Sekcji Naukowej Wacława Tokarza. Stosowne wytyczne określały polity-
1 M. Łodyński, Biblioteka Szkoły Rycerskiej 1[zasłonięte]767-17, Warszawa 1930, passim.
2 Szerzej o tym m.in. H. Orsza-Radlińska, Książki, które szły śladami Legionów
1[zasłonięte]914-19, „Przegląd Biblioteczny15 1935, z. 4, s. 226 i n.; Z. Rutkowski, Kartki z dziejów
polskich bibliotek wojskowych, Warszawa 1967, passim.
Tytuł: CENTRALNA BIBLIOTEKA WOJSKOWA 1[zasłonięte]919-19 KALENDARIUM
Autor: Anna Gąsiorowska Magdalena Lewnau Krystyna Piwowarska
Wstęp Krzysztof Komorowski
Wydawnictwo i rok wydania: CENTRALNA BIBLIOTEKA WOJSKOWA
OFICYNA WYDAWNICZA RYTM
WARSZAWA 1999
Stan: -bdb lekkie przytarcia okladki, pieczatki z jednostki wojskowej
Oprawa: miekka
Ilość stron: 231 str.
Format: 17x24 cm
Ilustracje: Spis ilustracji
Pracownicy Wojskowego Instytutu Naukowo-Wydawniczego, w środku prof
Wacław Tokarz. 1919 r. (CAW)
Pałac pod Blachą, siedziba CBW w latach 1[zasłonięte]919-19
Ppłk dr Marian Łodyński, pierwszy dyrektor CBW
Rozkaz ministra Spraw Wojskowych o powołaniu Centralnej Biblioteki Wojsko
wej 13 czerwca 1919 r.
Rozkaz ministra Spraw Wojskowych, podporządkowujący wszystkie biblioteki
wojskowe CBW. 27 grudnia 1919 r.
Kazimierz Daszkiewicz, zastępca dyrektora biblioteki. 1921 r.
Exlibris Centralnej Biblioteki Wojskowej
Strona tytułowa „Komunikatu Bibliograficznego51, wydawanego od 1921 r.
Strona tytułowa pierwszej bibliografii wojskowej
Artykuł Stanisława Zielińskiego dotyczący przekazania zbiorów rapperswilskich
CBW. „Polska Zbrojna57 1927 nr 191
Pracownicy CBW. Ok. 1925/1926 r.
Strona tytułowa „Podręcznika bibliotekarskiego dla kierowników bibliotek woj-
skowych55
Artykuł o wizycie prezydenta RP flgnacego MościckiegoJ w CBW, „Przegląd
BibliotecznyIł1931z. 3^
Mjr dr Jan Niezgoda, dyrektor CBW w latach 1[zasłonięte]933-19
Gmach Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych, siedziba CBW w latach 1927-
1939
Ruiny biblioteki, zbombardowanej i spalonej we wrześniu 1939 r.
Rozkaz Dzienny WINW z 11 VII 1945 r. o przystąpieniu mjr. Tadeusza Mako
wskiego do organizacji CBW
Przewóz książek z Muzeum Wojska na ul. Twardą. 1945 r.
Statut Centralnej Biblioteki Wojskowej z 7 września 1945 r.
Rozkaz ministra Obrony Narodowej w sprawie odbudowy bibliotekarstwa woj
skowego. 1947 r.
Pracownicy CBW w latach 1[zasłonięte]945-19
Pracownik CBW Andrzej Zahorski, przyszły wybitny historyk wojskowości
Rozkaz ministra Obrony Narodowej z 28 czerwca 1952 r. o rozformowaniu Cen
tralnej Biblioteki Wojskowej (CAW)
Rozkaz ministra Obrony Narodowej z 18 czerwca 1957 r. o sformowaniu Central
nej Biblioteki Wojskowej (CAW)
Pracownicy CBW. Czerwiec 1959 r.
225
26.
^ Ogólny widok czytelni w gmachu przy al. 1 Armii WP 12a
Budynek Centralnej Biblioteki Wojskowej, widok od strony al. I Armii WP
Dyrektorzy CBW. 14 maja 1965 r.
Strona tytułowa „Centralnego katalogu polskich czasopism wojskowych
Wręczenie książeczki mieszkaniowej Basi Kopeć. 31 maja 1974 r.
Strona tytułowa „Polskiej Bibliografii Wojskowej- tomu XIX A powięcony II
wojnie światowej
Strona tytułowa wydawnictwa przygotowanego z okazji 60-lecia CBW
Posiedzenie Prezydium Państwowej Rady Bibliotecznej w CBW. 30 stycznia
1975 r.
Strona tytułowa katalogu obejmującego polskie regulaminy i instrukcje wojskowe
z lat 1[zasłonięte]609-19
Zespół pracowników CBW w 1978 r.
Jeden z listów z długoletniej korespondencji między Wacławem R. Wybrańcem
a dyrektorem CBW. 1991 r.
Gen. Wojciech Jaruzelski zwiedza bibliotekę w towarzystwie wicedyrektora bib
lioteki pik. Józefa Lewickiego, 1984 r.
Wicedyrektor CBW, ppłk. Zbigniew Opoka prezentuje bibliotekę członkom Sej
mowej Komisji Obrony Narodowej, 25 kwietnia 1984 r.
39. 40. 41. 42.
43. 44.
45. 46. 47.
A wers medalu CBW wg projektu Andrzeja i Roussany Nowakowskich. 1994 r. Rewers medalu CBW wg projektu Andrzeja i Roussany Nowakowskich. 1994 r. Strona tytułowa bibliografii „Powstanie Warszawskie 1944 r.11 Strona tytułowa bibliografii „Kultura i oświata w wojsku II Rzeczypospolitej (1[zasłonięte]918-19)-
Strona tytułowa bibliografii „Militarne aspekty odrodzenia Rzeczypospolitej 1914—1[zasłonięte]921-101 1 —wersja książkowa
Rozporządzenie ministra Kultury i Sztuki w sprawie zasad i trybu zaliczania bibliotek do bibliotek naukowych oraz ustalania ich wykazu. 19 marca 1998 r. Ginach CBW przy ul. Ostrobramskiej 109. 1992 r. Uroczyste otwarcie Biblioteki. 27 stycznia 1992 r.
Przywilej dla Reinholda von Krakaw nadany przez króla Zyąmunta Aueusta. 1569 r.
Uroczyste otwarcie Biblioteki. 27 stycznia 1992 r.
49.
Uniwersał na Seymikdo obierania Kommissarzy Cywilno-Woyskowych podpisany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. 1789 r.
50. Więzień obozu w Kozielsku ksiądz prof. Zdzisław Peszkowski prezentuje książkę i ujrzałem doły śmierci. 21 kwietnia 1993 r.
51 52
53
54. 55. 56.
Spotkanie z emerytowanymi pracownikami biblioteki, 15 sierpnia 1993 r. Uroczystości 75-lecia CBW. 13 czerwca 1994 r.
Patent oficerski dla chorążego Jana Ocholnickiego, wypełniony i podpisany przez Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej Tadeusza Kościuszkę. 1794 r. Prof. Wiesław Majewski, b. kustosz CBW w rozmowie z córką pierwszego dyrektora, panią IrenąŁodyńską-Kosińską
Prof. Marian Drozdowski otwiera wystawę „Powstanie kościuszkowskie w zbiorach CBW. 4 listopada 1994 r.
Kierownik Zakładu Zbiorów Specjalnych Ewa Slachowska-Musiał prezentuje najcenniejsze zbiory Biblioteki oficerom NATO. 18 stycznia 1995 r.
Pracownicy CBW kustosze Anna Gąsiorowska i Beata Jagielak w Bibliotece Pol
skiej w Londynie w gronie dyrektora Biblioteki dr. Zdzisława Jagodzińskiego i je
go zastępcy Jadwigi Szmidtoraz pracowników Biblioteki. Maj 1995 r.
Spotkanie z Józefem Tomankiewiczcm z Wielkiej Brytanii darczyńcą cennej ko
lekcji lotniczej. 16 czerwca 1995 r.
Prof. dr hab. Tadeusz Nowak wpisuje się do księgi pamiątkowej CBW w dniu
otwarcia wystawy „Warszawa w fotografii prof. dr. hab. Tadeusza Nowaka11
26 lipca 1996 r.
60
Otwarcie wystawy medalierstwa Roussany i Andrzeja Nowakowskich. 3 kwietnia
1997 r.
Przekazanie obowiązków dyrektora CBW. 30 lipca 1997 r.
61
Dokumenty wojskowej osobiste gen. bryg. Jerzego Grobickiego z lat 1[zasłonięte]906-19
Promocja książki Rzeczpospolita Polska czasu wojny. Rozkazy Naczelnego Wodza
do żołnierzy 1[zasłonięte]939-19. I września 1997 r.
Promocja książki Rzeczpospolita Polska czasu wojny. Rozkazy Naczelnego Wodza
do żołnierzy 1[zasłonięte]939-19. I września 1997 r.
Gen. broni Tadeusz Wilecki podczas rozmowy z Andrzejem Zakrzewskim. Pro
mocja książki Rzeczpospolita Polska czasu wojny. Rozkazy Naczelnego Wodza do
żołnierzy 1[zasłonięte]939-19. 1 września 1997 r.
Poseł dr Janusz Onyszkiewicz prezentuje książkę Wizja Polski opracowaną pod
redakcją Andrzeja Targowskiego i Stanisława Dronicza. 12 września 1997 r.
Córka Marszałka Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska dokonała uroczystego otwarcia
wystawy biograficznej „Pierwszy Marszałek Polski — Józef Piłsudski11. 5 grudnia
1997 r.
Patent oficerski dla ppor. Kaspra Bielickiego, podpisany przez Ministra Wojny,
księcia Józefa Poniatowskiego. 1811 r.
List gen. Jana Henryka Dąbrowskiego do Tadeusza Antoniego Mostowskiego
dotyczący Legionów Polskich. 1798 r.
Córka Marszałka Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska podczas zwiedzania wystawy
biograficznej „Pierwszy Marszałek Polski —Józef Piłsudski17. 5 grudnia 1997 r.
Dziennik legionisty Witolda Komierowskiego z lat 1[zasłonięte]915-19.
Prezydent R.P. na Uchodźstwie Ryszard Kaczorowski zwiedza wystawę „Pierw
szy Marszałek Polski —Józef Pilsudski11 5 grudnia 1997 r.
Sympozjum z okazji 54 rocznicy mobilizacji 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty
Armii Krajowej do operacji „Burza11. 16 stycznia 1998 r.
Występ Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego
Świadectwo ukończenia Szkoły Podoficerskiej przez szer. Wacława Jagodzińskie
go. 1934 r.
Pierwsze spotkanie „W służbie Marsa11 powięcone „Polskiemu piśmiennictwu
wojskowemu na przestrzeni dziejów11. 13 marca 1998 r.
Promocja książki Ireny Roweckiej-Mielczarskiej Wżyciu i w legendzie
Wystawa malarstwa Marka Pałuckiego
Patent oficerski dla ppor. Piotra Nowaka, podpisany przez Ministra Spraw Woj
skowych Józefa Piłsudskiego. 1933 r.
Karty dziennika z 1926 r. oraz fragmenty artykułów gen. Władysława Sikorskiego
z lat 1[zasłonięte]928-19.
81. Pożegnanie dyrektora Departamentu Społeczno-Wychowawczego MON, gen.
Kazimierza Macieja
82, 83. Sympozjum naukowe w 54 rocznicę operacji „Ostra Brama Armii Krajowej.
4 czerwca 1998 r.
Dyskusja nad dziełem generała Wacława Slachiewicza Wierności dochować żoł
nierskiej. 17 czerwca 1998 r.
Artykuły woienne hetmańskie... Lwów 1609 r.
Senastian de Vauban, Dc 1'attague et de la defense des places. Haga 1737 r.
Józef Jakubowski, Nauka artyleryi... t. 1-3. Warszawa 1[zasłonięte]781-17
Dyskusja nad dziełem generała Wacława Stachiewicza Wierności dochować żoł
nierskiej. 17 czerwca 1998 r.
Do księgi pamiątkowej CBW wpisuje się podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Obrony Narodowej Robert Lipka. 17 czerwca 1998 r.
Podsekretarz stanu ds. Społecznych i Parlamentarnych MON Robert Lipka zwie
dza w towarzystwie dyrektora Departamentu Ekonomicznego MON płk. Ryszarda
Chyrzyńskiego zbiory specjalne biblioteki. 17 czerwca 1998 r.
Polskie czasopisma wojskowe okresu międzywojennego
Żołnierska grochówka w ogrodzie CBW. 17 czerwca 1998 r.
Czasopisma wojskowe wydawane przez Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie
Promocja książki Ryszarda Jakubczaka i Józefa Marczaka Obrona terytorialna
Polski. 10 września 1998 r.
Promocja książki Ryszarda Jakubczaka i Józefa Marczaka Obrona terytorialna
Polski. Wśród obecnych gości przedstawiciele Departamentu Systemu Obronnego
MON. 10 września 1998 r.
Plansza poświęcona Centralnej Bibliotece Wojskowej na wystawie „80. Odrodze
nia Wojska Polskiego i Powołania Naczelnych Władz Wojskowych11. 18 paź
dziernika 1998 r.
I zastępca ministra Obrony Narodowej dr Romuald Szeremietiew otwiera wysta
wę „80. Odrodzenia Wojska Polskiego i Powołania Naczelnych Władz Wojsko
wych11. 19 października 1998 r.
Rozporządzenie ministra Kultury i Sztuki w sprawie ustalenia wykazu bibliotek,
których zbiory tworzą narodowy zasób biblioteczny, określenia organizacji tego
zasobu oraz zasad i zakresu jego szczególnej ochrony. 24 listopada 1998 r.
Polska prasa konspiracyjna z lat 1[zasłonięte]940-19 oraz Siły Zbrojne Trzeciej Rzeczypo
spolitej. Warszawa 1943 r.
Współczesne prace teoretyczno-wojskowe
Plan Stołecznego miasta Warszawy 1:25 000, ok. 1918 r.
Ekspozycja Sybiraka Stefana Centomirskiego „Syberyjska droga do wolności11.
18 grudnia 1998 r.
Wigilia w CBW. Grudzień 1998 r.
Ppłk Marian Łodyński, pierwszy dyrektor CBW, malował Henryk Zagórski, 1999 r.
Jerzy Roguski, szef American Resource Center przy Ambasadzie USA w War
szawie wręcza na ręce st kustosza dypJ Krys Pi wowarskiej d kompUter.
4 stycznia 1999 r. J v
Otwarcie unikatowej wystawy „Polska-NATO11 z okazji 50. Rocznicy Traktatu
Północnoatlantyckiego
Płk James Cox, attache wojskowy USA podczas zwiedzania wystawy „Polska-
Pamiątkowe zdjęcie pracowników CBW podczas otwarcia unikatowej wystawy
„Polska-NATO11. J y y
Exlibrisy Centralnej Biblioteki Wojskowej
Leo Semper Vigilat - gazetka ścienna nr 1 6 pułku pancernego Lwowskie Dzieci
1942 r.
Rękopisy prac gen. dy w. Franciszka Skibińskiego
Hartmann Schedel, Liber chroiucarum cmnfiguris et imaginibus ab initio mundi
usąue ad nunc temporis... Augsburg 1497 r.
Kazimierz Siemienowicz, The GreatArt OfArtillery... London 1729 r.
Józef Łęski, Taktyka... Warszawa 1794 r.
Piotr Aigner, Krótka nauka o pikach i kosach. Warszawa 1794 r.
Abraham Ortelius, Theatrum Orbis Terrarum. Antwerpia 1570 r. (Mapa Polski
Wacława Grodeckiego)
Philip Apianus, Chorographia Bavariae... Monachium 1579 r. (Topograficzna ma
pa Bawarii)
Samue! Pufendorf, De rebus a Carolo Gustavo Sveciae Rege gestis commentario-
rum... Norymberga 1696 r. (Oblężenie Brześcia Litewskiego w 1657 r.)
1 19. Lucas J. Waghenaer, Den grolen dobbelden nieuwe Spiegel der Zeevaert van de Navigatie... Amsterdam ok. 1600 r.
Joan Blaeu, Grooten Atlas oft werelt — beschriving... Amsterdam 1[zasłonięte]662-16.
(Mapa świata — miedzioryt ręcznie kolorowany)
Nicolas de Fer, Les Forces de VEuropę... Paryż 1730 r. (Kamieniec Podolski)
Schauplatz der gegenwaertigen Kriegs. Norymberga po 1763 r. (Oblężenie
Penamtinde w 1757 r. — miedzioryt ręcznie kolorowany)
Topograficz.ua Karta Królestwa Polskiego. Warszawa-Petersburg 1839 r. (arkusz
Warszawa-koi. IV, sek. 111)
Szkic dyzlokacyjny Grupy gen. Śmigłego z. dn. 1 XII 1919 r. z podpisem gen. Tadeu
sza Kutrzeby. 1919 r.
Szkic sytuacji własnej i nieprzyjaciela z dn. 19 XII 1919 r.
Afisz Najprzewielebniejszy ksiądz biskup Władysław Bandurski do Rodaków. Ok.
1916 r.
127 a, b, c, d. Etat actueł de 1'armee de la Majeste le Roi de Pologne... Norymberga
1781 r. (Miedzioryty ręcznie kolorowane: umundurowanie dragonów, artylerii, ułanów pocztowych, Korpusu Kadetów)
128 a, b, c. Mieczysław Wodnicki, Armia Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskie-
go. Rysunki tuszem i akwarelą z lat 1[zasłonięte]936-19
Wyższa Szkoła Wojenna, tableau rocznika 1[zasłonięte]923-19
Rocznik woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1826
Dzieła teoretyków wojskowości XX wieku
Ignacy Prądzyński, Umocnienie polowe. Warszawa 1987 r.
Spis treści:
Spis treści
Wstęp 5
Wykaz skrótów 17
Kalendarium 19
Bibliografia 207
Indeks osobowy 217
Spis ilustracji „ 225
Strona o mnie
Moje aukcje (książki o zbliżonej tematyce. Kliknij.)
Uwaga! Na zdjęciach wokół liter możliwe charakterystyczne zniekształcenia - wynikają z konieczności kompresji zdjęć. W rzeczywistości zniekształcenia nie występują. Możliwe też błędy w opisie - z powodu niedoskonałości odczytu OCR, za co przepraszam.