Opis:
Buk zwyczajny jest w Polsce jednym z najważniejszychlasotwórczych gatunków liściastych. W pozyskaniu drewna liściastego zajmujedrugie miejsce po brzozie i ma duży udział w pozyskaniu ogółem. Jako gatunek głównyi domieszkowy ma istotne znaczenie w kształtowaniu pozaprodukcyjnych funkcjilasu. Przy obecnych zmianach klimatycznych i ich konsekwencjach siedliskowychjego znaczenie wzrasta. W czasie tworzenia niniejszego opracowania nie obserwowanoszczególnych zagrożeń biotycznych i abiotycznych nękających ten gatunek, anawet przeważał pogląd o jego ekspansywności. Jest gatunkiem wprowadzanym chętnieze względu na swoje walory produkcyjne i surowcowe, ale również z powodumniejszych trudności hodowlanych w porównaniu np. z dębem. Jednak jego zasięgantropogeniczny nie zawsze się powiększa w sposób zgodny z przyrodniczą igospodarczą rolą w danych warunkach siedliskowych.
Buk jest gatunkiem niezwykle plastycznym,jego cechy pozwalają na realizację różnorodnych celów hodowlanych iwykorzystanie szerokiej gamy programów pielęgnacyjnych. Przyjęcie określonejkoncepcji hodowlanej wymaga wnikliwej analizy warunków siedliskowych, historiii cech jakościowych danej populacji oraz otoczenia ekonomicznego i rynkowegoprodukcji leśnej. Przyjęty układ podręcznika ma w założeniu prowadzićCzytelnika od poznania tych uwarunkowań do wskazówek hodowlanych. Programyhodowlane mają charakter pochodny w stosunku do wymienionych okoliczności,niemniej nie są całkowicie przez nie zdeterminowane i wymagają podejmowaniadecyzji, które mogą w istotny sposób wpływać na uzyskiwane efekty produkcyjne ipoza-produkcyjne.
Spistreści
Wstęp 15
I. Tworzenie się zasięgu buka w holocenie 17
1. Zlodowacenia 17
2. Holoceńska historia gatunkówdrzewiastych 18
3. Migracja buka 20
4. Buk na obszarze Polski 23
II. Wymagania siedliskowe i cechyuwarunkowane środowiskowo 28
1. Zasięg występowania a klimat 28
2. Temperatura 30
3. Opady i wilgotność powietrza 39
4. Wpływ warunków klimatycznych na przyrostbuka ..... 42
5. Światło 46
6. Gleby 53
7. Formy pokrojowe buka 66
8. Inne cechy buka uwarunkowane czynnikami środowiskowymi 72
III. Zmienność genetyczna i gospodarkanasienna 75
1. Wyniki testowania potomstwa 75
a. Zmienność buka zwyczajnego 76
b. Program testowania potomstwa 82
2. Struktura genetyczna buka 85
3. Baza nasienna buka w Polsce 92
4. Obradzanie buka 94
IV. Znaczenie lasotwórcze i rola hodowlanabuka 100
1. Lasotwórcza rola buka w naturalnychzbiorowiskach roślinnych Polski 100
2. Buk jako gatunek produkcyjny w lesiewielofunkcyjnym 110
3. Ekspansja buka w ekosystemach leśnych 116
4. Oddziaływanie buka jako gatunkudomieszkowego w drzewostanie 129
5. Buk w roli podszytu na ubogichsiedliskach leśnych 141
V. Drewno buka jako surowiec 145
1. Właściwości fizykomechaniczne drewnabuka 145
2. Zastosowanie drewna bukowego 153
VI. Zasoby buka i ich znaczenie gospodarcze 157
1. Rozmieszczenie i charakterystyka bazysurowcowej buka w Europie 157
2. Wielkość i struktura pozyskania buka wPolsce 164
3. Ceny drewna bukowego w Polsce 170
4. Formy sprzedaży drewna bukowego 174
5. Charakterystyka przeznaczeniowa drewnabukowego 175
6. Rynek drewna bukowego w perspektywie zwiększonejpodaży surowca 179
VII. Wzrost i produkcyjność 183
1. Wzrost na wysokość 183
2. Przyrost grubości 187
3. Budowa i wydajność koron 191
4. Struktura biosocjalna 194
5. Zmiany zagęszczenia drzewostanów 195
6. Produkcyjność drzewostanów 199
7. Relacja między przyrostem miąższości azagęszczeniem drzewostanów 203
8. Przyrost wartości drzew i drzewostanów 207
9. Przyrost wartości drzewostanu 210
10. Strategie zwiększania produkcji wartościdrzewostanu .213
11. Problem pierśnicy docelowej 217
12. Produkcyjność buka w jednopiętrowychdrzewostanach mieszanych 220
13. Produkcyjność buka w drzewostanachdwupiętrowych 229
14. Struktura i produkcyjność bukowychdrzewostanów przerębowych 233
15. Wzrost i produkcyjność buka w lasachpierwotnych . 237
VIII. Odnawianie 244
1. Planowanie odnowienia 244
2. Odnowienie naturalne 249
a. Charakterystyka cięć częściowych 249
b. Odnowienie wegetatywne 264
3. Odnowienie sztuczne 266
a. Sadzenie 266
b. Siew 268
4. Rębnie w drzewostanach bukowych lub zudziałem buka 271
a. Rębnia częściowa wielkopowierzchniowa ipasowa 271
b. Rębnia częściowa gniazdowa 272
c. Rębnia gniazdowa zupełna 280
d. Rębnia gniazdowa częściowa 280
e. Rębnia stopniowa gniazdowo-smugowa(pasowa) 283
f. Rębnia stopniowa gniazdowa 284
g. Rębnia stopniowa gniazdowa udoskonalona 287
h. Użytkowanie rębne metodą drzewdocelowych 289
i. Rębnia przerębowa 290
5. Podszyt i dolne piętro bukowe 292
IX. Pielęgnacja 295
1. Pielęgnowanie upraw 295
2. Czyszczenia 295
a. Kategorie podrostów i młodników bukowych 297
Kategoria A - młodniki najlepsze 298
Kategoria B - młodniki przeciętne 299
Kategoria C - młodniki złej jakości 300
b. Termin pierwszego zabiegu czyszczeń 301
c. Nawrót cięć 301
d. Umiejscowienie zabiegu 302
e. Intensywność zabiegu 305
f. Sposób wyboru drzew do usunięcia 305
g. Sposób wykonania czyszczenia 306
h. Inne zadania czyszczeń 309
3. Ogólne zasady trzebieży 311
a. Wpływ trzebieży na przyrost i sumarycznąprodukcję miąższości 311
b. Wpływ trzebieży na jakość 313
c. Wpływ trzebieży na wartość produkcji 313
d. Ustalanie intensywności cięć 314
e. Trzebieże dolne czy górne? 315
f. Drzewa dorodne czy przyszłościowe? 317
g. Cechy buków dorodnych, przyszłościowych 320
4. Metody trzebieży 325
a. Polska trzebież selekcyjna (PTS) 325
b. Metody Freista i Altherra jako regułyzmian nasilenia trzebieży w cyklu życiowym drzewostanu 330
c. Trzebież jakościowo-grupowa 337
d. Trzebież prześwietleniowa 340
5. Hodowla drzewostanów bukowych zakładanychw szerokiej więźbie 341
6. Racjonalizacja programów pielęgnacyjnych 343
7. Podkrzesywanie 345
8. Podsumowanie 349
X. Drzewostany w sieci Natura 2000. Bioróżnorodność.Estetyka lasu 355
1. Żyzne buczyny 356
2. Kwaśne buczyny 362
3. Ciepłolubne buczyny storczykowe 365
4. Kształtowanie różnorodności biologiczneji estetyki drzewostanów bukowych 369
a. Użytkowanie rębne 370
b. Pielęgnacja drzewostanu 372
c. Drewno martwe 373
Literatura 375
|
