Wstęp
Prace opublikowane w niniejszym tomie są plonem konferencji nau­kowej jaka odbyła się w dniach od 16 do 18 marca 1988 r. na zamku w Wojnowicach na Dolnym Śląsku. Organizatorem spotkania była Główna Komisja Ochrony Zabytków przy Stowarzyszeniu Historyków Sztuki a uczestnikami pracownicy naukowi legitymujący się pewnymi osiągnięciami w zakresie badań nad problematyką wsi i małych miasteczek. Spotkali się historycy, historycy sztuki i architektury, architekci, socjologowie i praw­nicy. Tytuł spotkania brzmi nieco katastroficznie, ale ma on swoje głębokie uzasadnienie. Los małych miasteczek i wsi polskich, takich jakimi były przed pięćdziesięciu a nawet przed trzydziestu laty, jest już nieodwracalnie przesądzony. Jako pewna formacja socjologiczno-przestrzenna przestały istnieć. Wiele przyczyn złożyło się na to, że normalny proces modernizacji małych osiedli, przebiegający gdzie indziej w sposób zrównoważony i ko­rzystny dla miejscowej ludności, u nas miał przebieg gwałtowny i prze­ważnie niekontrolowany, doprowadzając do daleko posuniętej degradacji lokalnego środowiska. Ten proces trwa niestety dalej i to stwierdzenie uzasadnia ostre sformułowanie tytułu konferencji. Ale jest jeszcze inna przyczyna, że nadano mu właśnie takie brzmienie.
W roku 1915, a więc w czasie trwającej już I wojny światowej, działające wówczas w Warszawie Koło Architektów wspólnie z zasłużonym Towarzy­stwem Opieki nad Zabytkami Przeszłości zorganizowały Wystawę Archi­tektury Polskiej. Przyświecały im cele patriotyczne. Chcieli pokazać szero­kiej publiczności piękno polskich zabytków, zachęcić do ich poznawania, zwrócić uwagę na wspaniałe tradycje kulturowe narodu, który przez ostatnie półtora wieku nie figurował na mapie politycznej Europy. Ale przede wszystkim wystawa była adresowana do architektów. Miała ułatwić im realizację „tęsknoty do polskości w architekturze15. Miała pokazać wzorce, które nie powtarzać, ale twórczo przekształcać należało.
Przelotne zapoznanie się z eksponatami nie mogło odegrać poważniej­szej roli inspirującej, o jakiej marzyli działacze Towarzystwa Opieki nad


Konferencja w Wojnowicach, której plo­nem jest zbiór artykułów w niniejszym tomie, świadomie nawiązuje do wielkiej wystawy retrospekcyjnej architektury pol­skiej, zorganizowanej w 1915 r. przez Koło Architektów i Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości w Warszawie. Brzmiący nieco katastroficznie tytuł zna­lazł odzwierciedlenie w tematyce wielu prac, ukazującej olbrzymie zniszczenia za­bytków, układów urbanistycznych czy wre­szcie bezpowrotne zatracenie walorów kraj­obrazowych wsi i miasteczek polskich.
Autorami artykułów są specjaliści z wielu dyscyplin naukowych: historycy, hi­storycy sztuki, architekci i urbaniści, so­cjologowie i prawnicy. Dzięki temu mate­riał tu zgromadzony jest bogaty i wszech­stronny. Przedstawiono wiele mechani­zmów, jakie doprowadziły do dewastacji polskiego krajobrazu kulturowego. Zna­lazły się tu prace zawierające projekty ratowania zarówno poszczególnych obie­któw, jak całych zespołów czy wreszcie dużych założeń urbanistycznych. Czytel­nik nie otrzymał jednoznacznej odpowie­dzi na pytanie o przyszłość małych, pol­skich osiedli, ale nie było to celem wojno-wickiej konferencji; tę kwestię pozosta­wiono otwartą.

Tytuł: WIEŚ I MIASTECZKO U PROGU ZAGŁADY
Materiały Konferencji Naukowej
Stowarzyszenia Historyków Sztuki
Wojnowice, marzec 1988



Autor: opracowanie zbiorowe

Wydawnictwo i rok wydania: Warszawa
PAŃSTWOWE WYDAWNICTWO NAUKOWE
1991

Stan: -bdb minus za zadarcia obwoluty, zawartosc b. ladnie zachowana

Oprawa: twarda

Ilość stron: 232 str.

Format: 17x24 cm

Ilustracje: posiada

Spis treści: