Opis książki:
Jest to nowoczesny podręcznik akademicki, w którym omówiono podstawowe składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne oraz ich przemiany w organizmie. Przedstawiono też główne grupy produktów żywnościowych, ich wartość odżywczą, występowanie i pożądaną wielkość spożycia. Cenne jest uwzględnienie problemu interakcji witamin z lekami. Szczególną uwagę zwrócono na racjonalny sposób odżywiania się różnych grup ludności, metody oceny sposobu żywienia i stanu odżywienia oraz rolę dietetyki w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. Jeden z rozdziałów poświęcono różnym rodzajom diet, stosowanym współcześnie, oraz alternatywnym sposobom żywienia.
Publikacja jest przeznaczona dla studentów wydziałów farmaceutycznych akademii medycznych i innych uczelni, które w swych programach nauczania uwzględniają naukę o żywności i żywieniu, np. dietetycy, pielęgniarki, studenci uczelni rolniczych.
I. WSTĘP
I.1. Historia odżywiania się ludności na przestrzeni dziejów
I.2. Sposób odżywiania się ludności na ziemiach polskich
I.3. Wpływ cywilizacji na sposób odżywiania się ludności
I.4. Krótki zarys historii nauki o żywności i żywieniu człowieka
II. PODSTAWOWE SKŁADNIKI ODŻYWCZE
II.1. Węglowodany
II.1.1. Budowa chemiczna, klasyfikacja i właściwości
II.1.1.1. Monosacharydy (jednocukry)
II.1.1.2. Oligosacharydy (kilkucukry)
II.1.1.3. Polisacharydy (wielocukry)
II.1.2. Rola i znaczenie węglowodanów w żywieniu człowieka
II.1.2.1. Zapotrzebowanie organizmu człowieka na węglowodany
II.1.2.2. Podstawowe źródła węglowodanów
II.1.3. Zasady oznaczania zawartości węglowodanów i błonnika pokarmowego w żywności
II.2. Białka, budowa i właściwości
II.2.1. Aminokwasy jako podstawowe składniki tworzące strukturę białek
II.2.2. Białka, peptydy - budowa i właściwości
II.2.3. Budowa i właściwości fizykochemiczne jako podstawa klasyfikacji białek
II.2.4. Pochodzenie jako podstawa klasyfikacji białek
II.2.4.1. Białka pochodzenia zwierzęcego
II.2.4.2. Białka pochodzenia roślinnego
II.2.5. Wartość odżywcza jako podstawa klasyfikacji białek
II.2.6. Ocena wartości odżywczej białek
II.2.6.1. Chemiczne metody oznaczania wartości odżywczej białek
II.2.6.2. Biologiczne metody oznaczania wartości odżywczej białek
II.2.7. Zapotrzebowanie organizmu człowieka na białka i aminokwasy
II.2.8. Podstawowe źródła białek w żywieniu człowieka
II.3. Tłuszczowce (lipidy)
II.3.1. Wprowadzenie
II.3.2. Podstawy klasyfikacji
II.3.2.1. Homolipidy (tłuszczowce proste) - charakterystyka ogólna
II.3.2.2. Heterolipidy (tłuszczowce złożone) - charakterystyka ogólna
II.3.3. Pochodne lipidów prostych i złożonych
II.3.4. Lipidy właściwe (tłuszcze pokarmowe, triacyloglicerole)
II.3.5. Budowa chemiczna triacylogliceroli
II.3.6. Ogólna charakterystyka i klasyfikacja kwasów tłuszczowych
II.3.6.1. Kwasy tłuszczowe nasycone
II.3.6.2. Kwasy tłuszczowe jednonienasycone
II.3.6.3. Kwasy tłuszczowe wielonienasycone
II.3.7. Rola i znaczenie tłuszczów pokarmowych oraz kwasów tłuszczowych w żywieniu człowieka
II.3.8. Tłuszcze pokarmowe w promocji zdrowia i zapobieganiu rozwojowi chorób cywilizacyjnych
II.3.8.1. Wprowadzenie
II.3.8.2. Wpływ nasyconych kwasów tłuszczowych na organizm człowieka
II.3.8.3. Wpływ jednonienasyconych kwasów tłuszczowych na organizm człowieka
II.3.8.4. Wpływ wielonienasyconych kwasów tłuszczowych na organizm człowieka
II.3.9. Przemiany triacylogliceroli i kwasów tłuszczowych w organizmie człowieka
II.3.10. Zmiany zachodzące w tłuszczach w trakcie procesów otrzymywania, przetwarzania i przechowywania
II.3.II. Zapotrzebowanie organizmu człowieka na tłuszcze pokarmowe i kwasy tłuszczowe
II.3.12. Podstawowe źródła tłuszczów i kwasów tłuszczowych w żywieniu człowieka
II.3.13. Podstawowe metody analizy tłuszczów pokarmowych i kwasów tłuszczowych
III. WITAMINY
III.1. Wprowadzenie
III.2. Klasyfikacja i nomenklatura witamin
III.3. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
III.3.1. Witaminy i prowitaminy pochodne jononu (zespół witamin grupy A)
III.3.1.1. Budowa i właściwości
III.3.1.2. Aktywność biologiczna
III.3.1.3. Rola i znaczenie witamin grupy A dla organizmu człowieka
III.3.1.4. Wchłanianie i metabolizm witamin grupy A
III.3.1.5. Zapotrzebowanie i źródła witamin grupy A
III.3.1.6. Oznaczanie zawartości retinolu i karotenów w środkach spożywczych
III.3.2. Witaminy pochodne steroli (zespół witamin grupy D)
III.3.2.1. Budowa i właściwości
III.3.2.2. Aktywność biologiczna
III.3.2.3. Rola i znaczenie witamin grupy D dla organizmu człowieka
III.3.2.4. Wchłanianie i metabolizm witamin grupy D
III.3.2.5. Zapotrzebowanie i źródła witamin grupy D
III.3.2.6. Oznaczanie zawartości witamin grupy D w środkach spożywczych
III.3.2.7. Interakcje
III.3.3. Tokoferole i tokotrienole (zespół witamin grupy E)
III.3.3.1. Budowa i właściwości
II.3.14. Cholesterol i jego znaczenie dla organizmu człowieka
III.3.3.2. Aktywność biologiczna
III.3.3.3. Rola i znaczenie tokoferoli dla organizmu człowieka
III.3.3.4. Wchłanianie i metabolizm
III.3.3.5. Zapotrzebowanie i źródła tokoferoli
III.3.3.6. Oznaczanie zawartości tokoferoli w środkach spożywczych
III.3.3.7. Interakcje
III.3.4. Witaminy pochodne naftochinonu (zespół witamin grupy K)
III.3.4.1. Budowa i właściwości
III.3.4.2. Aktywność biologiczna
III.3.4.3. Rola i znaczenie witamin grupy K dla organizmu człowieka
III.3.4.4. Wchłanianie i metabolizm
III.3.4.5. Zapotrzebowanie i źródła witamin grupy K
III.3.4.6. Oznaczanie zawartości witamin grupy K w środkach spożywczych
III.3.4.7. Interakcje
III.4. Witaminy rozpuszczalne w wodzie
III.4.1. Tiamina (witamina B1)
III.4.1.1. Budowa i właściwości
III.4.1.2. Aktywność biologiczna
III.4.1.3. Rola i znaczenie tiaminy dla organizmu człowieka
III.4.1.4. Wchłanianie i metabolizm
III.4.1.5. Zapotrzebowanie i źródła tiaminy
III.4.1.6. Oznaczanie zawartości tiaminy w środkach spożywczych
III.4.1.7. Interakcje
III.4.2. Ryboflawina (witamina B2)
III.4.2.1. Budowa i właściwości
III.4.2.2. Aktywność biologiczna
III.4.2.3. Rola i znaczenie ryboflawiny dla organizmu człowieka
III.4.2.4. Wchłanianie i metabolizm
III.4.2.5. Zapotrzebowanie i źródła ryboflawiny
III.4.2.6. Oznaczanie zawartości ryboflawiny w środkach spożywczych
III.4.3. Witaminy pochodne pirydyny (zespół witamin grupy B6)
III.4.3.1. Budowa i właściwości
III.4.3.2. Rola i znaczenie witamin grupy B6 dla organizmu człowieka
III.4.3.3. Wchłanianie i metabolizm
III.4.3.4. Zapotrzebowanie i źródła witamin grupy B6
III.4.3.5. Oznaczanie zawartości witamin grupy B6 w środkach spożywczych
III.4.3.6. Interakcje
III.4.4. Kwas nikotynowy i jego amid (niacyna, witamina PP)
III.4.4.1. Budowa i właściwości
III.4.4.2. Rola i znaczenie niacyny dla organizmu człowieka
III.4.4.3. Wchłanianie i metabolizm
III.4.4.4. Zapotrzebowanie i źródła niacyny
III.4.4.5. Oznaczanie zawartości niacyny w środkach spożywczych
III.4.4.6. Interakcje
III.4.5. Grupa kwasu pteroilomonoglutaminowego (foliowego)
III.4.5.1. Budowa i właściwości
III.4.5.2. Rola i znaczenie kwasu foliowego dla organizmu człowieka
III.4.5.3. Wchłanianie i metabolizm
III.4.5.4. Zapotrzebowanie i źródła kwasu foliowego
III.4.5.5. Oznaczanie zawartości folianów w środkach spożywczych
III.4.5.6. Interakcje
III.4.6. Kobalaminy (witaminy grupy B12, pochodne koryny)
III.4.6.1. Budowa i właściwości
III.4.6.2. Rola i znaczenie kobalamin dla organizmu człowieka
III.4.6.3. Wchłanianie i metabolizm
III.4.6.4. Zapotrzebowanie i źródła kobalamin
III.4.6.5. Oznaczanie zawartości kobalamin w środkach spożywczych
III.4.6.6. Interakcje
III.4.7. Kwas pantotenowy (witamina B5)
III.4.7.1. Budowa i właściwości
III.4.7.2. Rola i znaczenie kwasu pantotenowego dla organizmu człowieka
III.4.7.3. Wchłanianie i metabolizm
III.4.7.4. Zapotrzebowanie i źródła kwasu pantotenowego
III.4.7.5. Oznaczanie zawartości kwasu pantotenowego w środkach spożywczych
III.4.7.6. Interakcje
III.4.8. Biotyna (witamina H)
III.4.8.1. Budowa i właściwości
III.4.8.2. Rola i znaczenie biotyny dla organizmu człowieka
III.4.8.3. Wchłanianie i metabolizm
III.4.8.4. Zapotrzebowanie i źródła biotyny
III.4.8.5. Oznaczanie zawartości biotyny w środkach spożywczych
III.4.8.6. Interakcje
III.4.9. Kwas L-askorbowy (kwas askorbinowy, witamina C)
III.4.9.1. Budowa i właściwości
III.4.9.2. Rola i znaczenie kwasu L-askorbowego dla organizmu człowieka
III.4.9.3. Wchłanianie i metabolizm
III.4.9.4. Zapotrzebowanie i źródła kwasu L-askorbowego
III.4.9.5. Oznaczanie zawartości kwasu L-askorbowego w środkach spożywczych
III.4.9.6. Interakcje
III.5. Substancje o działaniu zbliżonym do witamin (witaminoidy)
III.5.1. Kwas p-aminobenzoesowy (PABA)
III.5.2. Mioinozytol (mezoinozytol, witamina B7)
III.5.3. Cholina
III.5.4. Ubichinony (koenzym Q)
III.5.5. Kwas a-liponowy (lipoinowy)
III.5.6. Karnityna (witamina BT)
III.5.7. Kwas orotowy (witamina B13)
III.5.8. Bioflawonoidy (grupa witamin P)
III.5.9. Amygdalina (letril, witamina B17)
III.5.10. Kwas pangamowy (witamina B15)
IV. SKŁADNIKI MINERALNE
IV.1. Wprowadzenie
IV.2. Równowaga kwasowo-zasadowa
IV.3. Metody oznaczania zawartości składników mineralnych w żywności
IV.4. Makropierwiastki
IV.4.1. Wapń
IV.4.1.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.4.1.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.4.1.3. Objawy niedoborów
IV.4.1.4. Działania niepożądane
IV.4.1.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.4.2. Fosfor
IV.4.2.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.4.2.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.4.2.3. Objawy niedoborów
IV.4.2.4. Działania niepożądane
IV.4.2.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.4.3. Magnez
IV.4.3.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.4.3.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.4.3.3. Objawy niedoborów
IV.4.3.4. Działania niepożądane
IV.4.3.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.4.4. Homeostaza wapniowo-fosforanowo-magnezowa - podsumowanie
IV.4.5. Sód i chlor
IV.4.5.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.4.5.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.4.5.3. Objawy niedoborów
IV.4.5.4. Działania niepożądane
IV.4.5.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.4.6. Potas
IV.4.6.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.4.6.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.4.6.3. Objawy niedoborów
IV.4.6.4. Działania niepożądane
IV.4.6.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.4.7. Siarka
IV.4.7.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.4.7.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.4.7.3. Objawy niedoborów
IV.4.7.4. Działania niepożądane
IV.4.7.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.5. Mikropierwiastki
IV.5.1. Żelazo
IV.5.1.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.5.1.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.5.1.3. Objawy niedoborów
IV.5.1.4. Działania niepożądane
IV.5.1.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.5.2. Cynk
IV.5.2.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.5.2.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.5.2.3. Objawy niedoborów
IV.5.2.4. Działania niepożądane
IV.5.2.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.5.3. Miedź
IV.5.3.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.5.3.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.5.3.3. Objawy niedoborów
IV.5.3.4. Działania niepożądane
IV.5.3.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.5.4. Selen
IV.5.4.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.5.4.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.5.4.3. Objawy niedoborów
IV.5.4.4. Działania niepożądane
IV.5.4.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.5.5. Jod
IV.5.5.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.5.5.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.5.5.3. Objawy niedoborów
IV.5.5.4. Działania niepożądane
IV.5.5.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.5.6. Fluor
IV.5.6.1. Wchłanianie, transport i wydalanie
IV.5.6.2. Rola i znaczenie dla organizmu człowieka
IV.5.6.3. Objawy niedoborów
IV.5.6.4. Działania niepożądane
IV.5.6.5. Zapotrzebowanie i źródła
IV.6. Inne mikropierwiastki
IV.6.1. Chrom
IV.6.2. Mangan
IV.6.3. Kobalt
IV.6.4. Molibden
IV.6.5. Bor
V. PRZEMIANY SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA
V.1. Mechanizmy regulujące odczuwanie głodu i sytości
V.2. Budowa układu pokarmowego i jego funkcje
V.3. Budowa i funkcje układów krążenia, limfatycznego i moczowego
V.4. Podstawowe mechanizmy trawienia i wchłaniania
V.4.1. Trawienie i wchłanianie węglowodanów
V.4.2. Trawienie białek i wchłanianie powstających aminokwasów
V.4.3. Trawienie i wchłanianie tłuszczów
V4.4. Wchłanianie witamin
V4.5. Wchłanianie wody i składników mineralnych
V.5. Drobnoustroje przewodu pokarmowego i ich funkcje regulacyjne
V.6. Metabolizm składników odżywczych w organizmie człowieka
V6.1. Katabolizm i anabolizm węglowodanów
V.6.2. Katabolizm i anabolizm tłuszczów (triacylogliceroli)
V.6.3. Katabolizm i anabolizm białek
V.7. Energometria (kalorymetria)
V.7.1. Podstawowa przemiana materii
V7.2. Całkowita przemiana materii
V. 7.3. Źródła energii zawartej w pożywieniu i jej równoważniki
V7.4. Bilans energetyczny organizmu człowieka
VI. INTERAKCJE LEKÓW ZE SKŁADNIKAMI POŻYWIENIA
VI.1. Wprowadzenie
VI.2. Wpływ żywności i jej składników na aktywność biologiczną leków
VI.2.1. Wpływ żywności na wchłanianie i dostępność biologiczną leków
VI.2.2. Wpływ żywności na transport leków w organizmie
VI.2.3. Wpływ żywności na metabolizm leków
VI.2.4. Wpływ żywności na wydalanie leków
VI.3. Wpływ leków na wchłanianie i metabolizm składników odżywczych
VI.4. Interakcje leków z substancjami farmakologicznie czynnymi występującymi w żywności
VI.5. Interakcje leków z substancjami obcymi występującymi w żywności
VII. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA PODSTAWOWYCH GRUP ŻYWNOŚCI
VII.1. Mleko i przetwory mleczne
VII.1.1. Mleko spożywcze
VII.1.2. Mleko skondensowane i mleko w proszku
VII.1.3. Śmietana i śmietanka
VII.1.4. Napoje mleczne fermentowane
VII.1.5. Sery
VII.2. Mięso i przetwory mięsne
VII.2.1. Wprowadzenie
VII.2.2. Skład chemiczny i wartość odżywcza mięsa
VII.2.3. Pozyskiwanie mięsa
VII.2.4. Przetwory mięsne
VII.2.5. Znaczenie epidemiologiczne mięsa i przetworów
VII.3. Ryby i przetwory rybne oraz tzw. owoce morza
VII.3.1. Wprowadzenie
VII.3.2. Skład chemiczny i wartość odżywcza ryb
VII.3.3. Przetwory rybne
VII.3.4. "Owoce morza"
VII.4. Jaja i przetwory
VII.5. Tłuszcze jadalne
VII.5.1. Podstawy klasyfikacji tłuszczów jadalnych
VII.5.2. Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego
VII.5.3. Tłuszcze pochodzenia roślinnego
VII.5.4. Margaryny
VII.5.5. Wartość żywieniowa tłuszczów jadalnych
VII.6. Zboża i przetwory
VII.6.1. Podstawy systematyki roślin zbożowych
VII.6.2. Skład chemiczny zbóż i produktów pochodnych
VII.6.3. Mąka i pośrednie produkty przemiału zbóż
VII.6.4. Podstawowe przetwory zbożowe
VII.7. Cukier, miody i wyroby cukiernicze
VII.8. Warzywa i przetwory warzywne
VII.8.1. Ogólna klasyfikacja warzyw
VII.8.2. Skład chemiczny warzyw i ich wartość odżywcza
VII.8.3. Podstawowe przetwory warzywne i ich wartość odżywcza
VII.9. Owoce i przetwory z owoców
VII.9.1. Ogólna klasyfikacja owoców
VII.9.2. Skład chemiczny owoców i ich wartość odżywcza
VII.9.3. Podstawowe przetwory z owoców
VII.10. Orzechy
VII.10.1. Ogólna charakterystyka orzechów
VII.10.2. Skład chemiczny orzechów i ich wartość odżywcza
VII.II. Grzyby jadalne i przetwory z grzybów
VII.II.1. Gatunki grzybów dopuszczone do obrotu
VII.II.2. Skład chemiczny grzybów i ich wartość odżywcza
VII.II.3. Przetwory z grzybów
VII.12. Woda i napoje bezalkoholowe
VII.12.1. Wprowadzenie
VII.12.2. Wody przeznaczone do spożycia
VII.12.3. Wody pitne i mineralne
VII.12.4. Napoje bezalkoholowe
VII.12.4.1. Wprowadzenie
VII.12.4.2. Napoje bezalkoholowe gazowane
VII.12.4.3.Napoje bezalkoholowe niskogazowane
VII.12.4.4. Napoje bezalkoholowe niegazowane
VII.12.4.5. Napoje bezalkoholowe - aspekty żywieniowe i zdrowotne
VII.12.4.6. Herbata, kawa, kakao
VII.13. Napoje alkoholowe
VII.13.1. Ogólna charakterystyka
VII.13.2. Wina
VII.13.3. Piwa
VII.13.4. Napoje o dużej zawartości alkoholu
VII.14. Przyprawy
VII.14.1. Wprowadzenie
VII.14.2. Ogólna charakterystyka wybranych gatunków roślin przyprawowych
VII.14.2.1. Rośliny dostarczające części zielnych
VII.14.2.2. Rośliny dostarczające liści
VII.14.2.3. Rośliny dostarczające kwiatów
VII.14.2.4. Rośliny dostarczające owoców lub nasion
VII.14.2.5. Rośliny dostarczające korzeni lub kłączy
VII. 14.2.6. Rośliny dostarczające kory
VIII. PODSTAWY RACJONALNEGO ŻYWIENIA
VIII.1. Wprowadzenie
VIII.2. Normy żywieniowe
VIII.2.1. Rodzaje norm żywieniowych
VIII.2.2. Normy zapotrzebowania energetycznego
VIII.2.3. Normy zapotrzebowania na podstawowe składniki odżywcze
VIII.2.4. Normy zapotrzebowania na witaminy
VIII.2.5. Normy zapotrzebowania na składniki mineralne
VIII.2.6. Normy wyżywienia
VIII.3. Zalecenia żywieniowe dla różnych grup ludności
VIII.4. Ocena sposobu żywienia
VIII.5. Ocena stanu odżywienia
VIII.6. Wartość odżywcza i jakość zdrowotna żywności
IX. PODSTAWY DIETETYKI W PROFILAKTYCE CHORÓB CYWILIZACYJNYCH
IX.1. Charakterystyka podstawowych diet stosowanych w profilaktyce i leczeniu
IX.1.1. Wprowadzenie
IX.1.2. Dieta podstawowa
IX.1.3. Dieta niskotłuszczowa
IX.1.4. Dieta niskoenergetyczna
IX.1.5. Dieta wysokobiałkowa
IX.1.6. Dieta niskobiałkowa
IX.1.7. Dieta wysokobłonnikowa
IX.1.8. Dieta niskobłonnikowa
IX.1.9. Dieta modyfikowana składnikami mineralnymi
IX.2. Środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego
IX.3. Suplementy diety
IX.4. Żywieniowe uwarunkowania rozwoju chorób dietozależnych
IX.4.1. Białko
IX.4.2. Tłuszcze pokarmowe jako jeden z głównych czynników ryzyka
IX.4.3. Węglowodany
IX.4.4. Błonnik pokarmowy w prewencji chorób cywilizacyjnych
IX.4.5. Witaminy antyoksydacyjne w prewencji chorób cywilizacyjnych
IX.5. Żywienie w wybranych chorobach cywilizacyjnych
IX.5.1. Żywienie w chorobach serca i naczyń
IX.5.2. Żywienie w nadciśnieniu tętniczym
IX.5.3. Żywienie w cukrzycy
IX.5.4. Żywienie w otyłości
IX.5.5. Choroby przewodu pokarmowego
IX.5.5.1. Choroby żołądka i dwunastnicy
IX.5.5.2. Choroby jelita cienkiego i grubego
IX.5.6. Żywienie w osteoporozie
IX.5.7. Żywienie w chorobach nowotworowych
IX.6. Anoreksja i bulimia
X. SPECYFICZNE SPOSOBY ODŻYWIANIA SIĘ NIEKTÓRYCH GRUP LUDNOŚCI
X.1. Wegetarianizm
X.2. Dieta śródziemnomorska
X.3. Inne rodzaje polecanych diet
X.3.1. Trochę historii
X.3.2. Dieta Andersona
X.3.3. Dieta Atkinsa
X.3.4. Dieta Budwig
X.3.5. Dieta Cambridge
X.3.6. Dieta Diamondów
X.3.7. Dieta Haya
X.3.8. Dieta Montignac
X.3.9. Dieta optymalna Kwaśniewskiego
X.3.10. Dieta makrobiotyczna
Piśmiennictwo
Wykaz skrótów
Skorowidz
|
