Życie i dzieło Boecjusza zaciekawiało i intrygowało późniejsze pokolenia.Późnośredniowieczny kalendarz z Pawii 23 października wspomina Boecjusza pod imieniem świętego Seweryna jako męczennika. Już w wieku IX Ado z Wenecji pisze w swojej kronice o Boecjuszu i Symmachu jako o tych, którzy oddali życie „za katolicką wiarę”. Dopiero w czasach późniejszych uczonych zaczął intrygować fakt, dlaczego Boecjusz, filozof i teolog, chrześcijanin, w ostatnim swoim dziele, stojąc w obliczu śmierci, szuka pocieszenia w filozofii. Usiłowano doszukać się w O pocieszeniu mniej lub bardziej wyraźnych aluzji do chrześcijaństwa. Wydaje się jednak, że dużo racji ma wybitny znawca Boecjusza, Henry Chadwick, gdy pisze, że O pocieszeniu, jakie daje filozofia to wyznanie wiary platonika, który ma za plecami dzieła św. Augustyna oraz Pismo święte.Jako dzieło wybitnego platonika O pocieszeniu było czytane i komentowane zarówno przez uczonych karolińskich, jak i przez myślicieli szkoły w Chartres, przez Jeana z Meun, Chaucera i Christine de Pizan. Każda epoka musi – jak widać – przełożyć i odczytać dzieło Boecjusza w języku swego czasu. Jestem przekonana, że to nowe polskie tłumaczenie tekstu O pocieszeniu, jakie daje filozofia znajdzie i dzisiaj swoich gorliwych czytelników.
SPIS TREŚCI
5........Wprowadzenie - Agnieszka Kijewska
22......Wybrana bibliografia
O POCIESZENIU, JAKIE DAJE FILOZOFIA
27......KSIĘGA I
42......KSIĘGA II
60......KSIĘGA III
88......KSIĘGA IV
113....KSIĘGA V
130....Posłowie - Gabriela Kurylewicz
138....Indeks osobowy
Anicius Manlius Severinus Boethius
Boecjusz (łac. Anicius Manlius Severinus Boëthius (ur. ok. 480; zm. 23 października 524) -rzymski filozof i polityk, tłumacz Arystotelesa.Anicjusz Manliusz Sewerynus Boecjusz urodził się około 480 r. we wpływowej senatorskiej rodzinie Anicjuszów. Dziadek Boecjusza był prefektem Rzymu, a w 454 poniósł śmierć razem z Aecjuszem. Ojciec Boecjusza zmarł w487. Boecjusz został adoptowany przez Kwintusa Memmiusza Symmachusa, prefekta Rzymu. Rodzina Symmachusa należała do grona wpływowych arystokratycznych rodów rzymskich. Symmachus uchodził za arbitra literackiego smaku, uprawiał działalność literacką o różnym charakterze; opracował rękopis Makrobiuszowego komentarza do Snu Scypiona, był także autorem dziejów Rzymu w siedmiu księgach, które zaginęło z wyjątkiem fragmentu o historii Jordanesa. Ogólnie mówiąc, Symmachus cieszył się opinią człowieka o nieposzlakowanym charakterze - także w sferze religii. Był głęboko zaangażowany w życie Kościoła. Oczekiwano od niego ingerencji w konflikty kościelne, tak, jak w przypadku sprawy Symmachusa i Laurencjusza, którzy współzawodniczyli o tron papieski. Symmachus miał trzy córki: Rustycjanę, która później poślubiła Boecjusza, Probę (została mniszką) oraz Gallę (owdowiała i oddała się służbie Bożej). Symmachus i jego najbliższe otoczenie miało decydujący wpływ na Boecjusza.Boecjusz pragnął przetłumaczyć na łacinę i opatrzyć komentarzami wszystkie dzieła Arystotelesa oraz dialogi Platona. Chciał też wykazać, że teorie Arystotelesa oraz Platona są wewnętrznie zgodne i uzupełniają się wzajemnie, a wszystkie rozbieżności są pozorne.Był on niewątpliwie godnym reprezentantem oraz przekazicielem tradycji neoplatońskich, pozostaje jednak problem, gdzie zdobył tak pogłębioną znajomość tego nurtu. Od dawna było przedmiotem sporu i dyskusji to, gdzie Boecjusz zdobył tak gruntowne wykształcenie oraz biegłą znajomość greki. Król Teodoryk szybko zwrócił uwagę na młodego, wykształconego Rzymianina. Boecjusz był zdolnym mechanikiem , na prośbę Teodoryka przesłał królowi Burgundów zegar słoneczny i wodny a także wysłał mechanicznego lutnistę do króla Franków. Wyrazem uznania dla jego osiągnięć było nadanie mu około 507 tytułu patrycjusza, zaś w 510 został konsulem. Boecjusz wielokrotnie przeciwstawiał się możnym, których określał mianem "psów pałacowych". W 510 Boecjusz wystąpił przeciwko przełożonemu, Faustusowi Nigerowi, gdy ten zarządził przymusowy skup zboża, który przyniósłby mieszkańcom Kampanii klęskę głodu. W roku 522synowie Boecjusza, Symmachus i Boecjusz, zostali wyniesieni do godności konsula, a on sam objął urząd ministra dworu. Pełniona funkcja dawała mu władzę nad urzędnikami dworskimi oraz służbą, do jego zadań należało również wprowadzanie na dwór obcych ambasadorów oraz wszystkich tych, którzy chcieli dostać się do króla. Pod koniec roku 522 lub 523 prywatny sekretarz króla, Cyprian, oskarżył senatora Albinusa o spiskowanie z Bizancjum. Cyprian odkrył jego korespondencję z cesarzem Justynem, która rzekomo wymierzona była przeciwko państwu Teoderyka. Na to wszytko nałożyły się dodatkowo konflikty religijne; kiedy Justyn zaczął rozprawiać się z arianami, Goci poczuli się zagrożeni. Dał więc posłuch oskarżeniom o zdradę i bez należytego procesu ogłosił Albina winnym. Boecjusz stanął w obronie Albinusa i sam został oskarżony. Zarzucano mu zacieranie dowodów winy Albinusa oraz podtrzymywanie korespondencji wyrażającej nadzieję na wolność rzymską, bez gockiego panowania; dodatkowo dodano oskarżenie o bezbożność. Wynik procesu był dla Boecjusza niekorzystny. Został osadzony w więzieniu w Pawii, gdzie napisał "O pocieszeniu, jakie daje filozofia". Boecjusz został stracony najprawdopodobniej w 525. Możliwe jest że przed śmiercią został poddany okrutnym torturom. Taki sam los spotkał zresztą i jego teścia, głowę senatu, Symmachusa, który głośno wyrażał swoje niezadowolenie i oburzenie na bezwzględność władcy. Teodoryk nakazał ukryć ciała obawiając się oskarżenia o prowadzenie polityki terroru. Po jego śmierci w 526 jego córka, Amalasunta, sprawująca rządy w imieniu nieletniego syna, Atalaryka, uznała błąd ojca i przywróciła Rustycjanie oraz dzieciom Boecjusza skonfiskowane rodzinne dobra. Rustycjana zachowała jednak urazę i w roku 535, gdy armia Justyniana najechała gocką Italię, Rustycjana publicznie zniszczyła posąg Teodoryka w Rzymie.Ostatnim utworem Boecjusza jest napisane w więzieniu dzieło O pocieszeniu jakie daje filozofia. Składa się z pięciu ksiąg, w których partie wierszowane przeplatają się z prozą.
