BUDOWA I FUNKCJE ORGANIZMU CZŁOWIEKA
ELEMENTY BUDOWY: MAKROCZĄSTECZKI, ORGANELLE KOMÓRKOWE, TKANKI, NARZĄDY, UKŁADY NARZĄDÓW
Makrocząsteczki
Organelle komórkowe
Tkanki
- Charakterystyczne cechy budowy tkanek i ich funkcje w organizmie człowieka
- Tkanka nabłonkowa
- Tkanka łączna
- Tkanka mięśniowa
- Tkanka nerwowa
Narządy i układy narządów
- Układ pokarmowy
- Układ oddechowy
- Układ krążenia
- Układ wydalniczy
- Układ ruchu
- Układ mięśniowy
- Pokrycie ciała
- Układ rozrodczy
- Układ odpornościowy
- Układ nerwowy
- Układ wydzielania wewnętrznego
- Narządy zmysłów
ZWIĄZKI MIĘDZY STRUKTURĄ I FUNKCJĄ W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA
CECHY ADAPTACYJNE W BUDOWIE STRUKTUR
- Przystosowanie do wykonywania ruchu
- Przystosowanie do pobierania i trawienia pokarmu oraz wchłaniania substancji odżywczych
- Przystosowanie do transportu substancji
- Przystosowanie do wymiany gazowej i utleniania biologicznego
- Przystosowanie do wydalania
- Przystosowanie do odbierania bodźców
- Przystosowanie do przewodzenia impulsów
- Przystosowanie do powstawania odruchów
- Przystosowanie do regulacji i koordynacji czynności życiowych
- Przystosowanie do rozwoju zarodkowego i płodowego
- Przystosowanie do odpowiedzi na czynniki chorobotwórcze
ZALEŻNOŚCI MIĘDZY ORGANIZMAMI A ŚRODOWISKIEM
ELEMENTY ŚRODOWISKA I RELACJE MIĘDZY NIMI
Elementy środowiska przyrodniczego człowieka, rodzaje zasobów przyrody
Poziomy troficzne oraz zależności międzygatunkowe
Miejsce człowieka w strukturze troficznej ekosystemów, zależność człowieka od przyrody
WPŁYW CZŁOWIEKA NA ŚRODOWISKO
Przykłady zmian w środowisku wywołanych działalnością człowieka
Korzyści i zagrożenia dla środowiska i zdrowia człowieka, wynikające ze stosowania w praktyce nowych odmian roślin i zwierząt (w tym transgenicznych) oraz nowoczesnych metod uprawy roślin i zwierząt
Przyczyny aktualnego stanu środowiska w skali lokalnej, krajowej i globalnej
Sposoby przeciwdziałania niekorzystnym zmianom w środowisku
WPŁYW CZYNNIKÓW ŚRODOWISKA NA STAN ZDROWIA I CZYNNOŚCI ŻYCIOWE CZŁOWIEKA
Zagrożenia dla zdrowia wynikające z oddziaływania na organizm człowieka: stresu, szkodliwych substancji (czynników mutagennych)
Rodzaje niezbędnych człowiekowi składników pokarmowych
Skutki niedoboru składników pokarmowych i zaburzenia wynikające z niewłaściwego żywienia
Uwarunkowania prawidłowej diety
Choroby zakaźne - źródła i drogi zakażenia
Czynniki podnoszące ryzyko chorób układu krążenia (miażdżyca, nadciśnienie, zawał), chorób nowotworowych, chorób układu odpornościowego (alergie, AIDS)
ZJAWISKA ORAZ PROCESY BIOLOGICZNE
ZJAWISKA I PROCESY BIOLOGICZNE ZACHODZĄCE W ORGANIZMIE CZŁOWIEKA LUB W ŚRODOWISKU ORAZ ICH ZNACZENIE
Procesy trawienne w układzie pokarmowym człowieka
- Wchłanianie i metabolizm składników pokarmowych
Potrzeby energetyczne organizmu
Oddychanie komórkowe
Przewodzenie impulsów nerwowych
Powstawanie i znaczenie odruchów
Rola kontrolno-integracyjna mózgu, jego plastyczność działania w rozwoju, uczeniu się i zapamiętywaniu
Czynniki wywołujące stres i wyjaśnienie jego mechanizmu
Rodzaje odporności i jej mechanizmy
Miejsce i główne etapy tworzenia się gamet
Podstawowe zmiany zachodzące w rozwoju człowieka od jego poczęcia do narodzin
Homeostaza
Rodzaje bioróżnorodności (genetyczna, gatunkowa i ekosystemów) i jej znaczenie dla człowieka i przyrody
- Przyrodnicze następstwa ograniczania bioróżnorodności
- Pochodzenie człowieka
- Człowiek jako gatunek biologiczny
ZASADY DZIEDZICZENIA CECH I WYNIKAJĄCE Z NICH KONSEKWENCJE DLA CZŁOWIEKA
Budowa DNA, genu, właściwości kodu genetycznego
Etapy biosyntezy białek z uwzględnieniem roli DNA i RNA w tym procesie
Organizacja genomu człowieka
Podstawowe zasady dziedziczenia i ekspresji informacji genetycznej
Typy mutacji i ich konsekwencje biologiczne
Choroby dziedziczne człowieka
Podstawowe techniki inżynierii genetycznej
Zastosowanie inżynierii genetycznej w biotechnologii i medycynie
Korzyści i zagrożenia wynikające z postępów w genetyce
*BUDOWA I FUNKCJONOWANIE KOMÓRKI
Skład chemiczny komórki
Podstawowe typy komórek
Charakterystyka struktur komórkowych
Elementy typowe dla komórki roślinnej
Metabolizm komórki
Oddychanie komórkowe
Cykl życiowy komórki
Podziały komórkowe
Mitoza
Mejoza
*EWOLUCJONIZM
Historia poglądów na ewolucję
Dowody ewolucji
Zmienność
Ewolucjonizm współczesny
Powstawanie gatunków
Prawidłowości ewolucji
Hipotezy dotyczące powstania życia na Ziemi
Ważniejsze etapy ewolucji
Antropogeneza
Człowiek jako gatunek biologiczny
PODSTAWY EKOLOGII
Bioróżnorodność
- Klasyfikacja organizmów
- Tolerancja ekologiczna
Cechy populacji
- Zależności między populacjami
Funkcjonowanie ekosystemów
Problematyka współczesnego rolnictwa
Formy ochrony przyrody
